Legal Status of the Anadolu Agency

Year 2023, Volume: 13 Issue: 2, 233 - 270, 31.12.2023

Onur Çağdaş Artantaş

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1359414

Abstract

Anadolu Ajansı (Anadolu Agency), established as the national news agency of the Turkish Republic in 1920 within the state legal entity, underwent a significant transformation in 1925 when a decision was made through legislation to turn it into an independent institution. Over its history spanning more than a century, numerous issues, such as its unique privileges as a quasi-governmental entity, its public service function, shareholding structure, and autonomy, have captured public attention. This study examines the establishment of Anadolu Ajansı and its subsequent organizational developments, while discussing its legal status in terms of public legal personality, autonomy, its role in providing public service, and the lack of public oversight. Ultimately, it concludes that Anadolu Ajansı has constitutional obligations as a public legal entity engaged in providing public service and emphasizes the importance of addressing legal irregularities via a new legislative act recognizing Anadolu Ajansı as a public legal entity and opening the path to public oversight.

Keywords

Anadolu Agency, Public Legal Entity, Public Service, Administrative Autonomy, Public Media

ANADOLU AJANSININ HUKUKİ STATÜSÜ

Abstract

Anadolu Ajansı Türkiye Cumhuriyeti’nin ulusal haber ajansı olarak 1920 yılında devlet tüzelkişiliği içerisinde kurulmuş, 1925 yılında bir yasa ile bağımsız bir kuruma dönüşmesine karar verilmiştir. 100 yılı aşkın tarihinde bir anonim şirketin hukuki rejimini çokça aşan kamu gücü ayrıcalıkları, kamusal işlevi, pay yapısı ve özerkliği gibi birçok konu kamuoyunu dönem dönem meşgul etmiştir. Bu çalışmada Anadolu Ajansının kuruluşu ve sonraki teşkilatlanması incelenmiş; hukuki statüsü kamu tüzelkişiliği, özerklik, kamu hizmeti görüyor olma ve kamusal denetim açılarından tartışılmıştır. Nihayetinde Anadolu Ajansının anayasal olarak özerklik yükümlülüğü olan ve kamu hizmeti gören bir kamu tüzelkişisi olduğu tespit edilmiş, mevzuattan ve hukuki ihmallerden kaynaklanan kamusal denetim eksikliğine dikkat çekilmiştir. Sonuç bölümünde bütüncül bir Anadolu Ajansı yasasının anayasal bir gereklilik olduğundan bahisle mevzuattaki eksikliklerin giderilmesinin, Anadolu Ajansının bir kamu tüzelkişisi olduğunun yasayla tespitinin ve kamusal denetim yolunun açılmasının önemine değinilmiştir.

Keywords

Anadolu Ajansı, Kamu Tüzelkişiliği, Kamu Hizmeti, İdari Özerklik, Kamu Medyası

References

• Akyılmaz B, Sezginer M ve Kaya C, Türk İdare Hukuku (16. Bası, Seçkin Yayınları 2023) Anayasa Mahkemesi, Gerekçeli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Anayasa Mahkemesi Başkanlığı 2019) <https://www.anayasa.gov.tr/media/6382/gerekceli_anayasa.pdf> erişim tarihi 2 Mart 2023
• Ardıçoğlu MA, ‘Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ (2017) 75 Ankara Barosu Dergisi 19
• Artantaş OÇ, Kamu Hizmeti ve Bedel (1. Bası, Çakmak Yayınevi, 2018)
• Bengi H, ‘Tarihsel Süreç İçerisinde Anadolu Ajansı’nın Özgün Kurumsal Yapısı (1920-2011)’ [2012] Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi 299
• Duran L, İdare Hukuku Ders Notları (İstanbul Üniversitesi Yayınları 1982)
• Gözübüyük Ş ve Tan T, İdare Hukuku: Cilt I - Temel Esaslar (9. Bası, 2013)
• Karahanoğulları O, İdare Hukuku (Turhan Kitabevi 2022)
• Okuyucu Ergün G, Türk Ceza Hukukunda Zimmet Suçu (1. Bası, Çakmak Yayınevi, 2008)
• Onar SS, İdare Hukukunun Umumi Esasları: Birinci Cilt (3. Bası, Hak Kitabevi 1966)
• Şahin E, Yasallık İlkesi Bağlamında Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri (Turhan Kitabevi 2021)
• Tan T, İdare Hukuku (9. Bası, Turhan Kitabevi 2020)
• Türk HS, ‘Anadolu Ajansı Sorunu ve Çözüm Yolları’ (1977) 34 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 61