Farklı Bölge Adliye Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Çeke Konkordato Süreci Şerhi Düşülmesinin Değerlendirilmesi

Year 2025, Volume: 15 Issue: 3, 52 - 92, 01.12.2025

Hakkı Özlü

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1748095

Abstract

ÖZ
Çek üzerine konkordato şerhi konulması, konkordato sürecinde çek düzenlenmesi ve vadeli ya da karşılıksız çeklerle ilgili çeşitli uyuşmazlıkların kabulü ya da reddi kararları, istinaf yoluyla bölge adliye mahkemelerine taşınmaktadır. Ancak, bölge adliye mahkemelerinin farklı ve çelişkili kararlar vermesi, yeni uyuşmazlıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Çek üzerindeki konkordato şerhinin hukuki niteliği, konkordato şerhi ile karşılıksız çek suçu arasındaki ilişki, mahkeme kararları ya da komiser beyanlarının konkordato şerhi bakımından yeterliliği, komiserin ödemeye ya da ödememeye dair talimatlarının karşılıksız çek suçunu engellemek veya ödemenin gerçekleşmesini sağlamak bakımından yeterli olup olmadığı, konkordato sürecinde maddi hukuka ilişkin kararlar ve vadeli çeklerin ibrazı konuları ile vadeli çekin ibrazında ve çekin devrinde alacak tarihinin belirlenmesindeki yargısal hatalar ve yanılgılar ele alınmıştır. Bu konuda yerel mahkemelerin konkordato sürecindeki tedbir kararları istinaf edildiğinde farklı bölge adliye mahkemelerinin inceleme yaptıkları veya tedbir kararlarına karşı kanun yolunun kapalı olduğunu belirttikleri çeşitli kararlarına değinilmiştir. Çalışmamızda, yargısal ve bilimsel içtihatlardan örnekler verilmiştir.

Keywords

Çek , vadeli çek , konkordato süreci , karşılıksız çek , maddi hukuk , kanun yolu

ASSESSMENT OF ANNOTATING THE CONCORDAT PERIOD ON CHEQUES WITHIN THE FRAMEWORK OF DIFFERENT DECISIONS BY REGIONAL COURTS OF APPEAL

Abstract

ABSTRACT
The annotation of a concordat on a cheque, the issuance of cheques during the concordat process, and the judicial outcomes whether acceptance or rejection of various disputes concerning post-dated or dishonored cheques are brought before the regional courts of appeal. However, the issuance of differing and contradictory decisions by the regional courts has let to further legal uncercainty and the emergence of new disputes . The legal nature of a concordat annotation placed on cheques, the relationship between the concordat annotation and the offense of issuing a dishonored cheque, the sufficiency of court decisions or commissioner statements in terms of the concordat annotation, whether the commissioner’s instructions regarding payment or non-payment are sufficient to prevent the dishonored cheque offense or to ensure payment, decisions on substantive law rendered during the concordat process, the presentation of post-dated cheques, and judicial errors and misconceptions in determining the date of claim in the presentation of post-dated cheques and in the transfer of cheques are discussed. In this regard, when the interim injuncion decisions of the local courts during the concordat process were appealed, various decisions of different regional courts of justice were mentioned in which they examined the decisions or stated that the legal remedy against the injunction decisions was closed. Our study includes examples from judicial decisions and doctrinal litarature.

Keywords

cheque , post-date cheque , concordat process , dishonored cheque , substuntive law , appeal remedies.

References

• Akil, C, ‘İflâsın Ertelenmesinde Muhafaza Tedbirleri-Özellikle Kayyımlık’ (2009) 25(1) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 229-259.
• Altay, S ve Eskiocak, A, Konkordato ve Yeniden Yapılanma Hukuku (5.Baskı, Vedat Kitapçılık 2019).
• Ayli, A, Çek Hukukunda Muhatabın Yükümlülükleri, (Seçkin Yayıncılık 2019).
• Ayli A ve Yardımcıoğlu D, ‘Çekte Düzenleme Tarihi ve Önemi’ (2014) 16(Özel Sayı) Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3195-3239.
• Bahtiyar M, Taşdelen N, Biçer L ve Hamamcıoğlu E, Kıymetli Evrak Hukuku (Beta Yayıncılık 2022).
• Bilgen M, Konkordato İflas ve Yargılama Usulü (3. Baskı, Adalet Yayınevi 2020).
• Bilgili F ve Demirkapı E, Kıymetli Evrak Hukuku (10. Baskı, Dora Yayıncılık 2019).
• Bozer A ve Göle C, Kıymetli Evrak Hukuku (7. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 2017).
• Börü L, ‘Adi Konkordato Alacaklıların Alacaklarını Bildirmesi’ (2019) 10(1), İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 173-186.
• Coşkun M, Konkordato ve İflas (3. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2024).
• Erdoğan İ, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (3. Baskı, Gazi Kitabevi 2017).
• Erdönmez G, ‘Konkordato Mühleti Verilmesinin Alacaklılara Etkisi’ içinde Özekes M (edt), Medeni Usul ve İcra İflas Hukukunun Güncel Sorunları II, (Lexpera Seminer, 2019) 15-42.
• Eriş G, Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Kıymetli Evrak (2. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2016).
• Ermenek İ, İflasın Ertelenmesi (Doktora Tezi), Ankara 2008.
• Kaplan İ, İsviçre İcra ve İflas Hukukunun Borçların Ertelenmesine (Konkordatoya) İlişkin Malvarlığı Yönetimi Sözleşmesi Hükümleriyle Mukayeseli Olarak Yeni Konkordato Hukuku (Yetkin Yayınları, 2019).
• Karakehya H ve Boran Güneysu N, ‘Konkordatonun, Çekle İlgili –Karşılıksızdır- İşlemi Yapılmasına Sebebiyet Verme Suçundan Kaynaklı Cezaî Sorumluluğa Etkisi’ (2019) 23(4) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3-46.
• Kayar İ, ‘Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin İflasın Ertelenmesine İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi’, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 2009) 41-114.
• Kendigelen A ve Kırca İ, Kıymetli Evrak Hukuku Genel Esaslar Kambiyo Senetleri (8. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2024) 284.
• Kırca İ, ‘Çek Hesabında Bulunan Paranın Haciz, Rehin veya İhtiyati Tedbir Sebebiyle Öden(e)mediği Hâllerde Banka Kanunen Sorumlu Olduğu Tutarı Ödemekle Yükümlü müdür? Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 15.03.2017 Tarih ve E. 2016/1304, K. 2017/1532 Sayılı Kararının Değerlendirilmesi’ (2018) 34(2) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 23-30.
• Kırkbeşoğlu N, ‘Genel Olarak Yasak İşlemler’ 2023 (1)2 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 179-207.
• Nomer H, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (14. Baskı, Beta Yayıncılık 2015).
• Özdamar M, Göktürk K, Can M.Ç. ve Kaşak E, Kıymetli Evrak Hukuku (5. Baskı, Adalet Yayınevi 2024).
• Özsoy A, Muhatabın Çek Kanunu’na Dayalı Hukuki Sorumluluğu (On İki Levha Yayıncılık 2020).
• Öztan F, Kıymetli Evrak Hukuku (22. Baskı, Turhan Kitabevi 2018).
• Öztek S, Budak A.C, Tunç Yücel M, Kale S ve Yeşilova B, Yeni Konkordato Hukuku (3. Baskı, Yetkin Yayınları 2023). Öztek S, ‘İflasın Ertelenmesi ve Uygulamada Ortaya Çıkan Bazı Sorunlar’ (2016) 15(1-2) İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 403-412.
• Reisoğlu S, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (20. Baskı, Beta Yayıncılık 2008).
• Poroy R ve Ü, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları (24. Baskı, Vedat Kitapçılık 2021).
• Pulaşlı H, Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları (10. Baskı, Adalet Yayınevi 2023).
• Sarıkaya S, ‘Çekin Teyidi’ (2023) 9(1) Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi 37-61.
• Sarısözen M. S, Konkordato (6. Baskı, Yetkin Yayınları 2024).
• Sayhan İ, Sermaye Şirketleri ve Kooperatiflerde Borca Batıklık Sebebiyle İflas ve İflasın Ertelenmesi (Yetkin Yayınları 2016).
• Seven V, ‘İflâsın Ertelenmesi Kararının Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçundan Doğan Şikâyet Hakkına Etkisi’ (2009) 7(73) Legal Hukuk Dergisi 87-94.
• Simil C, ‘Konkordato Mühleti Verilmesinden Önce Bankalara Temlik Edilen Bono ve Çeklerin ya da Bedellerinin İadesinin Gerekip Gerekmeyeceği’ (2020) 31(112) Bankacılar Dergisi 47-66.
• Şahin Ş, Teori ve Uygulamada Karşılıksız Çek Suçu (Seçkin Yayıncılık 2019).
• Şen E ve Malbeleği E, ‘Konkordatonun Karşılıksız Çeke Etkisi’ <hukukihaber.net. konkordatonun-karsiliksiz-ceke-etkisi,>; 06.04.2025.
• Tandoğan H, ‘Sonraki Tarihli Çekler ve Uygulamada Ortaya Çıkardığı Sorunlar’ (1981), 11(2) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 67-94.
• Tekinalp, Ü, ‘İleri Keşide Tarihli (Vadeli) Çeklere İlişkin Bir Öneri’, (1999-2000) 19(1-2) Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 923- 932.
• Tercier P, Pichonnaz Pascal ve Develioğlu H. M, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (On İki Levha Yayıncılık 2016). Tunç Yücel M, Konkordato Mühletinin Alacaklılar Bakımından Sonuçları (On İki Levha Yayıncılık 2020) Uyar T, ‘Konkordatonun Hükümleri (İİK m. 303)’ (2009) (84) Legal Hukuk Dergisi 3793-3797.
• Ülgen H, Helvacı M, Kendigelen A ve Kaya A, Kıymetli Evrak Hukuku -Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Yeni Çek Kanunu’na ve Yeni Sermaye Piyasası Kanunu’na Göre-, (Onuncu Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2015).