Türkiye’de Ağız Diş Sağlığı Politikası: Mevcut Durum Analizi

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 4, 789 - 805, 29.12.2018

Sinan Özyavaş

Öz

Ağız diş hastalıkları, bulaşıcı olmayan kronik hastalıklar içerisinde yer alan, önlenebilir

sorunlardır. Ancak, yüksek prevalans nedeniyle sağlık harcamalarında artışa neden olurlar.

Türkiye’de ve gelişmekte olan ülkelerin birçoğunda ağız diş hastalıklarına yönelik koruyucu önlemler,

sağlık otoriteleri tarafından gereken ilgiyi görememektedir. Buna karşın, WHO ve FDI gibi küresel

paydaşlar yayınladıkları raporlarla dikkatleri bu noktaya çekmeye çalışmaktadırlar. Ayrıca, OECD

ve Avrupa Komisyonu ortak çabalarıyla çeşitli izlem platformları oluşturmaktadırlar. Bu çalışmada,

Türkiye’de ağız diş sağlığı finansmanı, hizmet sunumu, insan kaynağı ve mesleki eğitim süreci

irdelenmiş ve Türkiye’de ağız diş sağlığı politikasının mevcut durum analizi için ulusal ve

uluslararası sivil toplum kuruluşlarının konuyla ilgili görüşlerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık politikası, ağız diş sağlığı, halk sağlığı

Kaynakça

• 1. Acar E. (2016) Dünyada ve Türkiye’de İdareyi Özelleştirmeye İten Nedenler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Afro-Avrasya Özel Sayısı, 147-159. 2. Atasever M. ve Örnek M. (2018) Türkiye’de Ağız ve Diş Sağlığı Hizmetleri ve Çalışan Sorunları Analizi. SASAM Enstitüsü , Ankara. 3. Buse K., Mays N. and Walt G. (2012) The Health Policy Framework. Making Health Policy. In: Plowman R. and Thorogood N. (ed.) pp: 4-20. Second Edition, Mc Graw- Hill, London. 4. Çelik Ş. (2013) Kümeleme Analizi ile Sağlık Göstergelerine Göre Türkiye’deki İllerin Sınıflandırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi 14(2): 175-194. 5. Damaskinos P., Koletsi-Kounari H., Economou C., Eaton K.A. and Widström E. (2016) The Healthcare System and The Provision of Oral Healthcare in EU Members States. Part 4: Greece. British Dental Journal 220(5): 253-260. 6. Demirci B. (2015) Sağlık Hizmetlerinde Dönüşüm: Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP) Nasıl Bir Sistem Getiriyor? Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi 30: 122-135. 7. Doğan B. Ş. (2017) Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Özelleştirilmesi: Sağlıkta Dönüşüm Projesi. V. Anadolu International Conference in Economics, Eskişehir, Türkiye. 8. European Data Portal (2018). Health Data. https://www.europeandataportal.eu/data/en/group/health (Erişim Tarihi: 10.05.2018). 9. Hayran O., Mumcu G., Sur H., Yıldırım C., Söylemez D. and Atlı H. (2004) Financing of Dental Services in Turkey: Opinions and Expections of Dentists, Resident and Patients. Journal of Public Health Dentistry 64(2): 82-87. 10. Hobdell M., Petersen P. E., Clarkson J. and Johnson N. (2003) Global Goals for Oral Health 2020. International Dental Journal 53:285-288. 11. FDI (2015) The Challenge of Oral Disease - A Call for Global Action: The Oral Health Atlas, Second Edition, FDI, Geneva. 12. Karabekiroğlu S., Öncü E., Kaplanoğlu K. ve Ünlü N. (2015) Okul Çağındaki Çocuklarda Diş Hekimi Ziyaret Sıklığının Çürük Deneyimi ve Ağız Sağlığı Faktörleri Üzerine Etkisi. Selçuk Dental Journal 2: 58-64. 13. KNOEMA (2018a) World Data Atlas: Turkey – Current Expenditure on Health. https://knoema.com/atlas/Turkey/topics/Health/Health-Expenditure/Expenditure-onhealth (Erişim Tarihi: 16.05.2018). 14. KNOEMA (2018b) World Data Atlas: Turkey – Total Population. https://knoema.com/atlas/Turkey/Population (Erişim Tarihi: 12.05.2018). 15. Lağarlı T., Eser E., Akdeniz M., Aydoğdu B., Baklaya Ü., Fıra C., Saatçioğlu A., Sönmez B., Taner E., Tığlı S., Topçu K., Yıldız B., Yılmaz N. ve Yorgun H. (2011) Bazı Aile Hekimliği Pilot Uygulama Birimlerinde Birinci Basamak Değerlendirme Ölçeği (BDÖ) (Primary Care Assessment Survey) ile Sağlık Hizmet Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 9(1): 16-32. 16. Mohanta A. (2017) Oral Health 21st Century; An Emerging Challenge. EC Dental Science 8(1): 12-14. 17. Mumcu G., Sur H., Yıldırım C., Söylemez H., Atlı H. and Hayran O. (2004) Utilisation of Dental Services in Turkey: A Cross-Sectional Survey. International Dental Journal 54(2): 90-96. 18. Nikolovska J. (2008) An Analytic Study of Oral Healthcare System in Some EU Countries. Balk J Stom 12: 47-50. 19. OECD (2018) OECD.Stat. http://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=30177# (Erişim Tarihi: 12.05.2018). 20. OECD and EU (2016) Health at a Glance: Europe 2016: State of Health in the EU Cycle. OECD Publishing, Paris. 21. Özcan C., Kılınç S. ve Gülmez H. (2013) Türkiye’de Okul Sağlığı ve Yasal Durum. Ankara Medical Journal 13(2): 71-81. 22. Pegon-Machat E., Faulks D., Eaton K. A., Widstörm E., Hugues P. and Tubert-Jeannin S. (2016) The Healthcare System and The Provision of Oral Healthcare in EU Members States: France. British Dental Journal 220(4): 197-203. 23. Petersen P. E. (2003) The World Oral Health Report 2003: Continuous Improvement of Oral Health in 21st Century – The Approach of the WHO Global Oral Health Programme. Community Dent Oral Epidemiol 31(1): 3-24. 24. Petersen P. E. and Kwan S. (2011) Equity, Social Determinants and Public Health Programmes – Case of Oral Health. Community Dent Oral Epidemiol 39: 481-487. 25. Righolt A. J., Jevdjevic M., Marcenes W. and Listl S. (2018) Global-, Regional-, and Country-Level Economic Impacts of Dental Diseases in 2015. Journal of Dental Research 97(5): 501-507. 26. Resmi Gazete (2013) Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğ. Yayım Tarihi: 24.03.2013, Sayı: 28597. 27. Resmi Gazete (2015) Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik. Yayım Tarihi: 03.02.2015, Sayı: 29256. 28. Resmi Gazete (2018a) Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ. Yayım Tarihi: 04.02.2018, Sayı: 30322. 29. Resmi Gazete (2018b) Toplum Sağlığı Merkezi ve Bağlı Birimler Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Yayım Tarihi: 25.05.2018, Sayı: 30431. 30. SB (2003) Sağlıkta Dönüşüm. https://www.saglik.gov.tr/TR,11415/saglikta-donusumprogrami. html (Erişim Tarihi: 23.09.2018) 31. Tatar M., Mollahaliloğlu S., Şahin B., Aydın S., Maresso A. and Hernández-Quevedo C. (2011) Turkey: Health System Review. Health Systems in Transition 13(6):1–186. 32. TCMB (2015) Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kurları. http://www.tcmb.gov.tr/kurlar/201511/17112015.xml (Erişim Tarihi: 16.05.2018). 33. TDB (2011) Meslek Sorunları Sempozyumu. http://www.tdb.org.tr/tdb/v2/yayinlar/Egitim_Dizisi/egitimdizisi_16.pdf (Erişim Tarihi: 13.05.2018). 34. TDB (2014) Türkiye’de Ağız Diş Sağlığı Hizmetlerinin Strateji Değerlendirmesi. http://www.tdb.org.tr/tdb/v2/yayinlar/Arastirma_Dizisi/arastirmadizisi_9.pdf (Erişim Tarihi: 13.05.2018). 35. TDB (2015a) Sürekli Diş Hekimliği Eğitimi Tanıma ve Kredilendirme Yönergesi. http://www.tdb.org.tr/sag_menu_goster.php?Id=250 (Erişim Tarihi: 13.05.2018). 36. TDB (2015b) Ağız Diş Sağlığı Hizmetlerinden Yararlınım Araştırması, Araştırma Dizisi:7. http://www.tdb.org.tr/tdb/v2/yayinlar/Arastirma_Dizisi/arastirmadizisi_7.pdf (Erişim Tarihi: 12.05.2018). 37. TDB (2016) Merkezi Yönetim Kurulu 15. Dönem Çalışma Raporu. http://www.tdb.org.tr/tdb/v2/yayinlar/TDB_Calisma_Raporu/15.Donem(May15- Kas16).pdf (Erişim Tarihi: 22.09.2018). 38. TDB (2017a) Diş Hekimlerinin Çalışma Şekilleri: Kurumlarda ve İl / İlçelerde 2016 Yılı Dağılımı http://www.tdb.org.tr/tdb/v2/yayinlar/Dishekimi_Dagilim_Kitapciklari/2016YiliDishDa gKitapcigi.pdf (Erişim Tarihi: 12.05.2018). 39. TDB (2017b) Diş Hekimliği Günü ve Toplum Ağız Diş Sağlığı Haftası. http://www.tdb.org.tr/icerik_goster.php?Id=2819 (Erişim Tarihi: 16.05.2018). 40. TDB (2018) Genelge Konu: Hasta Verilerinin Sağlık Bakanlığına Gönderilmesi. Türk Diş Hekimleri Birliği, Ankara. 41. TKHK (2017) Kamu Hastane Birlikleri - 2017 Raporu. https://khgm.saglik.gov.tr/Dosyalar/0d914d7e2f024c36be25ef4000dbd1bd.pdf (Erişim Tarihi: 13.05.2018). 42. TSB (2015) Tamamlayıcı Özel Sağlık Sigortası Dünya Uygulamalarından Örneklerin İncelenmesi ve Türkiye için Öneriler Raporu. https://www.tsb.org.tr/Document/Yonetmelikler/20151023-Tamamlay%C4%B1c%C4 %B1_Sa%C4%9Fl%C4%B1k_Sigortas%C4%B1-Final%20(1).pdf (Erişim Tarihi: 12.05.2018). 43. UN General Assembly (2012) Political Declaration of the High-level Meeting of the General Assembly on the Prevention and Control of Non-communicable Diseases. http://www.who.int/nmh/events/un_ncd_summit2011/political_declaration_en.pdf (Erişim Tarihi: 12.05.2018). 44. WHO (2010) Adelaide Statement on Health in All Policies. http://www.who.int/social_determinants/hiap_statement_who_sa_final.pdf (Erişim Tarihi: 12.05.2018). 45. Yanık F. (2009) Diş Tedavi Maliyetlerinin Özel ve Kamusal Tedavi Kurumları Açısından İrdelenmesi ve Buna Yönelik Alan Çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir. 46. Yıldırım H. H. ve Yıldırım T. (2015) Avrupa Birliği Sağlık Politikaları ve Sağlık Sistemleri. 3. Baskı, ABSAM Yayınları, Ankara. 47. YÖK (2018) Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 13.05.2018). 48. Ziller S., Eaton K. E. and Widström E. (2015) The Healthcare System and The Provision of Oral Healthcare in European Union Member States. Part 1: Germany. British Dental Journal 218(4): 239-244.