SAĞLIK ÇALIŞANLARININ İLETİŞİM BECERİLERİ VE MOBBİNG YAŞAMA DÜZEYLERİNİN ÇALIŞAN SESSİZLİĞİNE ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 3, 465 - 484, 27.09.2022

Atikullah Ghiasee

Öz

Bu çalışma, Ankara Doktor Sami Ulus Kadın Doğum, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çalışan personelin “iletişim becerileri” ve “Mobbing” düzeyinin “Çalışan Sessizliği” ile olan ilişkisi ve etkisini ortaya koymayı amaçlayan bir çalışmadır. Araştırma nicel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilmiş olup araştırma modeli olarak ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden olan amaçsal örnekleme ile belirlenmiş 213 (168 kadın, 45 erkek) sağlık personeli oluşturmaktadır. Araştırmada katılımcılara Sosyo-Demografik Bilgi Formu, İletişim Becerilerini Değerlendirme Ölçeği, Mobbing Ölçeği, Çalışan Sessizliği Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın amaçları doğrultusunda verilerin analizinde bağımsız gruplar t testi ve Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Yine çalışan sessizliğinin alt ölçekleri için regresyon analizi gerçekleştirilmiş ve diğer değişkenlerle ilişkileri incelenerek modellenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda sağlık çalışanlarında mobbinge maruz kalma algısı oranı yüksek bulunmamıştır. Genel olarak mobbinge maruz kalma durumu arttıkça çalışanların sessizleştiği görülmekteyken, iletişim becerisinin çalışan sessizliğine anlamlı bir etkisi görülmemektedir. Sonuçlarımız sağlık çalışanları, idareciler ve yöneticiler arasında şeffaf ve eşitliğe dayalı bir iletişim ortamının sağlanması, sürdürülmesi ve sağlık çalışanlarının mobbing deneyimleme düzeyinin azaltılmasına yönelik farkındalığı arttırıcı çalışmaların yapılmasını önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık çalışanı, mobbing, iletişim becerileri, çalışan sessizliği

THE EFFECT OF COMMUNICATION SKILLS AND MOBBING LIVING LEVELS OF HEALTHCARE PROFESSIONALS ON EMPLOYEE SILENCE

Öz

This study aims to reveal the relationship and effect of "communication skills" and "mobbing" level of the personnel working in Ankara Dr. Sami Ulus Obstetrics and Gynecology, Children's Health and Disease Training and Research Hospital with "Employee Silence". The research was carried out with the quantitative research method and the relational survey model was used as the research model. The sample of the study consists of 213 (168 female, 45 male) healthcare personnel determined by purposive sampling, which is one of the non-random sampling methods. Socio-Demographic Information Form, Communication Skills Assessment Scale, Mobbing Scale, Employee Silence Scale were applied to the participants in the study. For the purposes of the research, independent groups t-test and Pearson Correlation Analysis were used in the analysis of the data. Regression analysis was performed for the subscales of employee silence and modeled by examining their relations with other variables. As a result of this study, the rate of being exposed to mobbing in healthcare workers was not found to be high. In general, as the exposure to mobbing increases, it is observed that the employees become quieter, while communication skills do not have a significant effect on employee silence. Our results suggest that awareness-raising studies should be carried out to ensure and maintain a transparent and equitable communication environment among healthcare professionals, administrators and administrators, and to reduce the level of mobbing experience of healthcare professionals.

Anahtar Kelimeler

Health employee, mobbing, communication skills, employee silence

Kaynakça

• Akarsu, S. F. (2016). Hemşirelerde Çalışan Sessizliği ve İş Doyumu. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi].Atılım Üniversitesi.
• Alparslan, A. M. (2010). Örgütsel sessizlik iklimi ve işgören sessizlik davranışları arasndakietkileşim: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi öğretim elemanları üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Alparslan, A. M., & Kayalar, M. (2012). Örgütsel sessizlik: Sessizlik davranışları ve örgütsel ve bireysel etkileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 136-147.
• Attila Gök, G. (2016). Bir bağlılık pratiği olarak örgütsel sessizlik. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1), 104-124.
• Ayranci, U., Yenilmez, C., Balci, Y., & Kaptanoglu, C. (2006). Identification of violence in Turkish health care settings. J Interpers Violence, 21(2), 276-296.
• Balducci, C., Alfano, B., & Fracaroli, F. (2009). Relationships between Mobbing at Work and MMPI-2 Personality Profile. Posttraumatic Stress Symptoms, and Suicidal Ideations and Behavior, Violence and Victims, 24 (1), 52-67.
• Brinsfield, C. T. (2009). Employee Silence: Investigation of Dimensionality, Development of Measures, and Examination of Related Factors. [Unpublished MBA Thesis]. The Ohio StateUniversity.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz. Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri 21.Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Candan, H. (2019). Kamu Çalışanlarının Örgütsel Bağlılıkları ile Örgütsel Sessizlikleri Arasındaki İlişkiler: Karaman Örneği. Ombudsman Akademik, 5(10), 255-291.
• Candan, H., & İnce, M. (2014). Mobbingden (Bezdiri) Tükenmişliğe Giden Yol: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 56-85.
• Candan, H., & Kaya, T.P. (2018). Mobbing ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkiler: Karaman İlinde Kamu Çalışanlarına Yönelik Bir Uygulama. International Social Sciences Studies Journal, 4(23): 4503-4519.
• Çakıcı, A. (2007). Örgütlerde Sessizlik: Sessizliğin Teorik Temelleri ve Dinamikleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 145- 162.
• Çakıcı, A. (2008). Örgütlerde Sessiz Kalınan Konular, Sessizliğin Nedenleri ve Algılanan Sonuçları Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 117- 134.
• Çavuş, M. F., Develi, A., & Sarıoğlu, G. S. (2015). Mobbing ve Örgütsel Sessizlik: Enerji Sektörü Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(1), 10-20.
• Çınar, H. G., Korkmaz, A. Ç. & Yılmaz, D. (2016). Hemşirelerde Mobbing. Journal of Human Rhythm, 2 (2), 0-0.
• Davenport, N., Schwartz, R. D., & Elliott, G. P. (2003). Mobbing: İşyerinde Duygusal Taciz. (Çeviren: Osman Cem Önertoy), İstanbul: SistemYayıncılık.
• Dedahanov, A. T., & Rhee, J. (2015). Examining the Relationships Among Trust, Silence and Organizational Commitment. Management Decision, 53(8), 1843–1857.
• Durak, İ. (2014).Ör gütsel Sessizliğin Demografik ve Kurumsal Faktörlerle İlişkisi: Öğretim Elemanları Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2), 89-108.
• Einarsen, S., Hoel, H., Zapf, D., Cooper, C. L. (2011). “The Consept of Bullying and Harassment at Work: The European Tradition. In S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, C. L. Cooper (Eds).
• Bullying and Harassment at Workplace: Developments in Theory, Research, and Practice, (ss. 3-39). Boca Raton Florida: CRC Press. Eğer, K. (2017). İş Hayatında Uygulanan Mobbing’in Çalışanlar Üzerindeki Etkileri: Bir Uygulama Çalışması Türk Bilişim Sektörü. İletişim Çalışmaları Dergisi, 3(2), 1-26.
• Eratik, A. (2017). İşletmelerde Mobbing ve Çalışanlar Üzerindeki Etkileri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Projesi]. Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Erdirençelebi, M., & Şendoğdu, A. A. (2016). Effects of Mobbing and Organizational Silence on Employee’s Performance, The Macrotheme Review, 5(5), 101-116.
• Farrell, D. (1983). Exit, Voice, Loyalty and Neglect as Reponses to Job Dissatisfaction: A Multidimensional Scaling Study. Academy of Management Journal, 4(26), 596-607.
• Fışkın G., Söyük S. (2012). Mobbing Davranışı ve İstanbul İli Ana Çocuk Sağlığı Merkezlerinde Sağlık Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma, 10. Ulusal Sağlık Kuruluşları Yönetimi Kongresi Bildiri Kitabı, Mardin.
• Fox, S., & Stallworth, L. E. (2009). Building a Framework for Two Internal Organizational approaches to Resolving and Preventing Workplace Bullying: Alternative Dispute Resolution and Training. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 61(3), 220-241.
• Glasø, L., Bele, E., Nielsen, M. B., & Einarsen, S. (2011). Bus drivers’ exposure to bullying at work: An occupation‐specific approach. Scandinavian journal of psychology, 52(5), 484-493.
• Gül, H., & Özcan, N. (2011). Mobbing ve Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişkiler: Karaman İl Özel İdaresinde Görgül Bir Çalışma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (2), 107-134.
• Gürer, A. (2017). Algılanan Örgütsel Kronizmin Çalışan Sessizliği Üzerindeki Etkisinde Kişiliğin Düzenleyici Rolü. [Yayımlanmamış Doktora Tezi], İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güven, S., Kulbak, H., & Burunsuzoğlu, E. N. (2018). Okul Müdürlerinin Kullandıkları Güç Türlerine ve Örgütsel Sessizliğe İlişkin Branş Öğretmenlerinin Görüşleri. Journal of Social and Humanities Sciences, 5(17), 241-252.
• Hauge, L. J., Skogstad, A., & Einarsen, S. (2010). The relative Impact of Workplace Bullying as Social Stressor at Work. Scandinavian Journal of Psychology, 51, 426-433.
• Henriksen, K., & E. Dayton. (2006). Organizational Silence and Hidden Threats to Patient Safety. Health Services Research. 41(4), 1539-1554.
• Hirschman, A. O. (1970). Exit, Voice and Loyalty, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
• Ibrahim, Y. S., Na’ibi, A. A., & Usman, S. (2021). Mobbing, organizational trust, voice and deviance behaviour among environmental health and safety professionals in Nigeria.
• Jensen, J. V. (1973). Communicative Functions of Silence. ETC: A Review of General Semantics. 30(3), 249-257.
• Kahya, C. (2015). Mesleki Özyeterlilik ve Örgütsel Sessizlik İlişkisini Belirlemeye Yönelik Ampirik Bir Çalışma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5(1), 293-314.
• Kalay, F., Oğrak, A., & Nişancı, Z. N. (2014). Mobbing, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Örnek Bir Uygulama. Kastamonu Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2), 127-143.
• Karaca, H. (2013). An Exploratory Study On The Impact Of Organizational Silence In Hierarchical Organizations: Turkish National Police Case. European Scientific Journal, 9(23), 38–50.
• Karasar N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 21. Baskı. Nobel Yayınları, Ankara.
• Kaygın, E., & Atay, M. (2014). Mobbingin Örgütsel Güven ve Örgütsel Sessizliğe Etkisi- Kamu Kurumunda Bir Uygulama, ÇukurovaÜniversitesi İİBF Dergisi. 18(2), 95-113.
• Korkut, F. (1996). İletişim becerilerini değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Güvenilirlikve geçerlilik çalışmaları. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(7): 18-23.
• Kuş E.(2012) Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri: Nicel mi? Nitel mi?, 4. Baskı. Ankara, AnıYayıncılık, 40-46.
• Laleoğlu, A., & Özmete, E. (2013). Mobbing ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sosyal Politikalar Çalışmaları. 13(31), 19-20.
• Leymann, H. (1996). The Content and Development of Mobbing at Work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165- 184.
• Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2000). Organisational silence: a barrier to change and development in pluralistic world. Academy of Management Review, 25(4), 706-725.
• Nazim, M., Zeb, N., Maqbool, A., Nadeem, A. H., Ghazanfar, S., Sharif, M. S., & Javed, M. A. (2021). Predicting Organizational Silence and Employee Turnover Intentions, Psychology and Education, 58(1), 6602-6617.
• Özler, D. E, Giderler, Atalay, C., & DilŞahin, M. (2008). Mobbing’inÖrgütselBağlılıkÜzerine EtkisiniBelirlemeyeYönelik Bir Araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (Aralık), 37-60.
• Öztürk, U. C., Cevher, E. (2016), Sessizlikteki Mobbing: Mobbing ve Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişki. KMU Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(30), 71-80.
• Pinder, C. C., & Harlos, K. P. (2001). Employee Silence: Quiescence and Acquiescence as Responses to Perceived Injustice. Research in Personnel and Human Resources Management, 20, 331-369.
• Poyraz, K., Aksoy, Ş. E. (2012). Mobbing ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi ve Kütahya İl Merkezi Özel Banka İşletmelerinde Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 183-202.
• Rai, A., & Agarwal, U. A. (2018). Workplace Bullying and Employee Silence: A Moderated Mediation Model of Psychological Contract Violation and Workplace Friendship. Personnel Review, 47(1), 226-256.
• Rousseau D. M. (1995). The meso paradigm: A Framework for the integration of micro and macro Organizational behavior. In L. L. Cummings, B. M. Staw (Eds). Research in Organizational Behavior. ss.71-114, Greenwich CT: JAI Press.
• Salha, H., Cinnioğlu, H., Yazıt, H., & Yenişehirlioğlu, E. (2016). “İşgörenlerin Örgütsel Sessizlik Düzeylerinin Örgütsel Bağlılıklarına Etkisi: Tekirdağ’daki Yiyecek İçecek İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma”. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 5-15.
• Saunders, P., Huynh, A., & Goodman-Delahunty, J. (2007). Defining Workplace Bullying Behavior Professional Lay Definitions of Workplace Bullying. International Journal of Law and Psychiartry, 30, 340-354.
• Seymen, O., & Korkmaz, E. (2017). Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Sessizlik İlişkisinde Güç Mesafesinin Düzenleyici Rolü. Social Sciences Studies Journal, 3(8), 509-529.
• Shallcross, L. (2003). The Workplace Mobbing Syndrome, Response and Prevention in the Public Sector. Workplace Mobbing Conference, 16-17 October in Brisbane.
• Shojaie, S, Matin, H. Z., Barani, G. (2011). Analyzing the Infrastructures of Organizational Silence and Ways to Get Rid of it. Procedia - Social and Be Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30, 1731–1735.
• Sperry, L. (2009). Mobbing and Bullying: The Influence of Individual, Work, Group, and Organizational Dynamics on Abusive Workplace Behavior. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 61(3), 190-201.
• Şekerli, H. (2013). Öğretmenlerde Çalışan Sessizliği, İş Doyumu ve Denetim Odağı. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Şimşek, E., & Aktaş, H. (2014). Örgütsel Sessizlik ile Kişilik ve Yaşam Doyumu Etkileşimi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 121-136.
• Tayfun, A., & Çatır, O. (2013). Örgütsel Sessizlik ve Çalışanların Performansları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(3), 114–134.
• Timuroğlu, M. K., & Alioğulları, E. (2019). Örgütsel güvenin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisi: Erzurum ili araştırma görevlileri üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(1), 243-264.
• Tetik, S. (2010). Mobbing Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(18), 81-89.
• Ülker, F., & Kanten, P. (2009). Örgütlerde Sessizlik İklimi, İşgören Sessizliği ve Örgütsel Bağlılık İlişkisine Yönelik Bir Araştırma. Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(2), 111-126.
• Václavíková, K., & Kozáková, R. (2022). Mobbing and its effects on the health of a selected sample of nurses in the Czech Republic. Pielegniarstwo XXI wieku/Nursing in the 21st Century.
• Vakola, M., & Bouradas, D. (2005). Antecedents and consequences of organisational silence: an empirical investigation. Employee Relations, 27(5), 441-458.
• Van Dyne, L., & LePine, J. (1998). Helping and Voice Extra-Role Behaviors: Evidence of Construct Predictive Validity. The Academy of Management Journal, 41(1), 108-119.
• Wheeler, A. R., Halbesleben, J.R.B., & Shanine, K. (2010). Eating Their Cake and Everyone else’s Cake, too: Resources as the Main Ingredient to Workplace Bullying. Business Horizons, 53, 553-560.
• Yalçınsoy, A. (2017). Örgütsel Sessizlik ve Sonuçları. The Journal of Social Science, 1(1), 1-20.