DİŞ HEKİMLERİNİN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ İLE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: ELAZIĞ İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 17, 75 - 98, 17.03.2022

Emine Elif Ayhan , Gülnihal Tuncel , Gökçe Cerev

Öz

Günümüz işletmelerinin en büyük sermayesi çalışanlarıdır. Çalışanlar işletmelerin sürdürülebilirliği ve rekabeti için önemlidir. Çalışanların yaptıkları iş ve çalıştıkları işyeri ile kurmuş oldukları bağlar mesleki başarılarının ortaya çıkmasında önemli bir faktördür. Tükenmişlik bu bağların olumlu veya olumsuz bir şekilde meydana gelmesine etki eden önemli bir kavramdır. Çalışanların demografik özelliklerinin tükenmişlikle olan ilişkisi çalışma verimliliği ve motivasyonu üzerinde doğrudan etkilidir. Bu çalışmanın amacı sağlık sektörü içinde önemli bir yere sahip olan diş hekimlerinin demografik özellikleri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışma diş hekimlerinin çalışma koşullarının tükenmişlik düzeyi bağlamında iyileştirilmesi yönünden önemlidir. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden anket metodu uygulanmıştır. Çalışmanın anket uygulaması aşamasında ölçek olarak geçerliliği ve güvenirliliği önceden ispatlanmış Maslach Tükenmişlik Envanteri kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Elazığ İlinde görev yapan 90 diş hekimi meydana getirirken, örneklem boyutunu ise anketlere dönüş yapan 76 diş hekimi oluşturmaktadır. Anket verileri SPSS 25 Programı ile çözümlenerek değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirme sonucunda katılımcıların demografik özellikleri ile tükenmişlik düzeyleri arasında istatiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, diş hekimlerinin tükenmişlik düzeylerini iyileştirmeye yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Sektörü, Diş Hekimleri, Demografik Özellikler, Tükenmişlik Sendromu

Kaynakça

• AKBOLAT, M. ve IŞIK, O. (2009), “Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri: Bir Kamu Hastanesi Örneği”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, s. 229.
• ALVARES, M. E. M., THOMAZ, E. B. A. F., LAMY, Z. C., NİNA, R. V. de Abreu, H., PEREİRA, M. U. L. and GARCİA, J. B. S. (2020), “Burnout Syndrome Among Healthcare Professionals in İntensive Care Units: A Cross-Sectional Population-Based Study”, Department of Public Health, Universidade Federal do Maranhão - São Luís (MA), Cilt 32, Sayı2, s. 251-260.
• ARMAĞAN, C., BAYSAL, M. ve ARMAĞAN, K. (2017), “Sağlık Personelinin Tükenmişlik Düzeyleri ve Etkili Faktörlerin Analizi: Kamu Hastanesi Örneği”, Eğitim ve Öğretim Araştırma Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, s.387.
• BAŞ, T. (2008), “Anket”, Ankara: Seçkin Yayınevi, 5. Baskı.
• BENLİ, A. ve CEREV, G. (2017), “Örgütsel Sessizlik ve Tükenmişlik İlişkisi: Turizm Çalışanları Örneği”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 15, Sayı 30, s.411-433.
• BRAKE, H., SMİTS, N., WİCHERTS, M., GORTER, R. C. And HOOGSTRATEN, J. (2008), “Burnout Development Among Dentists: A Longitudinal Study”, European Journal of Oral Sciences, Cilt 116, s.544-551.
• BRENNİNKMEYER, V., VAN YPEREN, N. W., and BUUNK, B. P. (2001), “Burnout and Depression are not İdentical Twins: Is Decline of Superiority A Distinguishing Feature?”, Personality and İndividual Differences, Cilt 30, Sayı 5, s.873-880.
• CARUSO A.L., GİAMMANCO M.D. and GİTTO L. (2014), ‘‘Burnout Experıence Among Teachers: A Case Study’’, Mediterranean Journal of Clinical Psychology, Cilt 2, Sayı3.
• CORDES, C. L. and DOUGHERTY, T. W. (1993), “ A Review and in Integration of Research on Job Burnout”, Academy of Management Review, Cilt 4, Sayı 18, s.621-656.
• CORDES, C. L., DOUGHERTY, T. W. and MİCHAEL B. (1997), “Pattens of Burnout Among Managers and Professionals: A Comparison of Models”, Journal of Organizational Behavior, Sayı 18, s. 685-701.
• ÇAĞLIYAN, Y. (2007), “Tükenmişlik Sendromu ve İş Doyumuna Etkisi (Devlet ve Vakıf Üniversitelerindeki Akademisyenlere Yönelik Alan Araştırması)”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• ÇEVİK, O. ve ÖZBALCI, A. A. (2020), “Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyleri İle Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki: Samsun İli Örneği”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 9, Sayı 3, s.1773-1787.
• DENİZOĞLU, S., AKYIL, R., YILMAZ, B., ve AKYIL, M. Ş. (2005), “Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesinde Çalışan Diş Hekimleri ve Hemşirelerin Mesleki Durum Değerlendirmesi”, Bölüm II: Tükenmişlik, Atatürk Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Cilt 15, Sayı 2, s.43-53.
• EBLİNG, M. and CARLOTTO, M. S. (2012), “Burnout Syndrome and Associated Factors Among Health Professionals of A Public Hospital”, Trends in Pychiatry and Psychotherapy, Cilt 34, Sayı 2, s. 93-100.
• ERGİN, C. (1992). “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin Uyarlanması”, 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Editörler: Bayraktar, R. ve Dağ, İ. Ankara, s.143-154.
• ERGİN, C. (1993), “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayını, 22-25 Eylül, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• GORGULU, O., ve AKİLLİ, A. (2017). ‘‘The Determination of The Levels of Burnout Syndrome, Organizational Commitment, and Job Satisfaction of The Health Workers’’. Nigerian Journal Of Clinical Practice, Cilt 20, Sayı 1, s. 48–56. https://doi.org/10.4103/1119-3077.180051
• KILIÇ, S. (2016). “Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı”, Journal of Mood Disorders, Cilt 6, s. 47-48.
• LEİTER, M. P. ve MASLACH, C. (2004), “Areas of Worklife: A Structured Approach to Organizational Predictors of Job Burnout”, Emotional and Physiological Processes and Positive Intervention Strategies Research in Occupational Stress and Well Being, Elsevier Ltd., (3), s. 99.
• MARAKOĞLU, K., KARGIN, N. Ç. ve ERKAL, M. A. (2017), “Bir Diş Hekimliği Fakültesi Çalışanlarında Periyodik Muayene, Viral Parametreler; Tükenmişlik Sendromu ve Depresyon Durumlarının Değerlendirilmesi”, Eurasian Journal of Family Medicine, Cilt 6, Sayı 1, s.25-34.
• MASLACH, C., SCHAUFELI, W. B. and LEITER, M. P. (2001), “Job Burnout”, Annual Review Psychology, Cilt 52, s.397-422.
• OTACIOĞLU, S.N., (2008), Müzik Öğretmenlerinde Tükenmişlik Sendromu Ve Etkileyen Faktörler, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 15, s. 103-116.
• ÖZTÜRK, Z., ÇELİK, G. ve ÖRS, E. (2020), “Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik ve İş Doyumu İlişkisi: Bir Kamu Hastanesi Örneği”, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, s.328-349.
• PAİVA, L.C., CANARİO, A. C. G., ÇİN, C. P. ve OLİVEİRA, A. K. S. G. (2017), “Burnout Syndrome in A University Hospital”, Clinics Journal, Cilt 72, Sayı 5, s. 305-309.
• PRADHAN, M., PATİL, S. N., KOKANE, V. B., MOKHADE, V. and UTTARWAR, V. (2020), “Burnout Syndrome in Dental Profession”, IOSR Journal of Dental and Medical Sciences, Cilt 6, Sayı 9, s.30-37.
• TURGUT, F. (2014), “Tükenmişlik Sendromuna Etki Eden Faktörler (Antalya 112 Acil Çağrı Merkezi Çalışanları Örneği)”, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı, Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı, İstanbul, s.18.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü, https://sozluk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 14.10.2021.
• VENİNGA, R. L. and SPRADLEY, J. D. (1981), “ The Work Stres Connection”, How to Cope With Job Burnout, p.86-87.
• YENİHAN, B. ve CEREV, G. (2015), “Örgütsel Sessizlik ve Tükenmişlik Arasındaki İlişki: Kocaeli-Gölcük’te Görev Yapan Kadın Öğretmenlere Yönelik Bir İnceleme”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 10, s.86-104.