Şairin Mutfağından Şerbet Çeşitleri

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 69 - 91, 06.07.2023

Fatıma Aydın

https://doi.org/10.56671/hafizadergisi.1296088

Cited By: 2

Öz

Türk mutfak kültüründe şerbet, önemli bir yer tutmaktadır. On birinci yüzyıldan bugüne şerbetler, Türk mutfağında yer almaktadır. İslam dininde alkolün yasak oluşu ile içecek ihtiyacı daha çok şerbetler ile giderilmiştir. Bu da şerbetlerde çeşitliliği artırmıştır. Şerbetlerin yapımında taze ve kuru meyveler, bal, çiçekler, şeker, endemik bitkiler ve baharatlar kullanılmıştır. Kimi zaman bu hammaddeler kaynatılıp soğutularak kimi zaman ise sadece su ile karıştırılarak servis edilmiştir. Şerbetlerin sunumu ve muhafazası için özel kaplar yapılmış, Osmanlı sofra kültürüne bu eşyalar zenginlik katmıştır. Şerbetlerin çok tüketilmesi Osmanlı toplumunda iş kolları da açmıştır. Soğuk servis edilmesi için dağlardan kar ve buz temin edilmiş, İstanbul’da karlıklarda muhafaza edilmiştir. Sarayın şerbet ihtiyacı için şerbetlerin bir kısmı Şerbethane’de üretilmiş, bir kısmı Anadolu ve Mısır’dan getirtilmiştir. Halk için şerbetçiler bu şerbetleri üretirken bu üretim sistemi kanunname ile düzenlenmiştir. Şerbetler hem serinletici hem de sağlığa yararlı oluşu ile divan şairinin de dikkatini çekmiştir. Şerbetler dönemin hekimlerince çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. Kimi zaman da acı ilaçlar şerbete katılarak içilmiştir. Bu çalışmada ilk olarak Türk mutfağında şerbetlerin yeri ve önemi incelenmiş daha sonra divanlarda bahsedilen 20 çeşit şerbet türü hakkında bilgi verilmiştir. Tespit edilen şerbet türleri şunlardır: Hünnap, bal, şeker, erguvan, sirkencübin, gül, menekşe, reyhan, nilüfer, üzüm, hindiba, sübye, nar, kırmız, kavun, vişne, nar çiçeği (gülnâr), dinar, anber ve fuka’a şerbetleri. Bu çalışmada bahsedilen her bir şerbet türünün nasıl yapıldığı ve nelere iyi geldiği hakkında kısaca bilgi verilerek divan şiirinde ele alınışları örneklendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Divan Şiiri, Mutfak Kültürü, İçecekler

Kaynakça

• Açıkel (Demirkol), H. (2003). Divan-ı Nüzhet: İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi SBE, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
• Ahterî, M. E. (2009). Ahterî-i Kebir. Ankara: TDK.
• Akçay, M. (2008). İslâmiyette Nar. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 3 (5), 113-133.