YUSUF VEZİR ÇEMENZEMİNLİ’NİN BİR GENCİN GÜNLÜĞÜ ESERİNİN BOURDİEUCÜ PERSPEKTİFTEN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 297 - 307, 30.12.2023

Babak Maharramov , Berna Fildiş

Öz

Pierre Bourdieu, 20. yüzyılın önemli sosyologlarından biridir. Toplumsal yapıya dair çözümlemelerinde alan, habitus ve sermaye kavramlarını kullanarak detaylı bir kuram ortaya koymuştur. Bourdieu, alan kavramını oyun metaforu üzerinden açıklar. Ona göre toplumdaki bireylerin her biri belirli bir alanda oyunu kazanmaya çalışan oyunculardır. Habitus kavramı bireylerin ailelerinden, arkadaş çevrelerinden, öğretmenlerinden, yani genel olarak içinde yaşadıkları kültürden elde ettikleri bilgi ve birikimlerdir. Oyun sırasında bireyler kendi habituslarına uygun olan düşünce ve davranışları sergilerler. Sermaye kavramı ise oyuncuların birbirleriyle giriştikleri mücadelede kullandıkları donanımlardır. Bourdieu ekonomik, sosyal, kültürel ve simgesel olmak üzere dört farklı sermaye türünden bahsetmektedir. Bu bağlamda alan, habitus ve sermaye kavramları birbirinden bağımsız değildir. Birey oluşturduğu habitusu ile girdiği alanda, elinde bulundurduğu sermayeleri kullanarak mücadele etmekte ve kazanmaya çalışmaktadır.
Yusuf Vezir Çemenzeminli 20. yüzyıl Azerbaycan edebiyatının önemli isimlerindendir. İlk eğitimini Şuşa’da aldıktan sonra St. Petersburg’a giden Yusuf Vezir, sonrasında Kiev’de üniversite eğitimini tamamlamıştır. Bu dönemde önemli edebî ve bilimsel eserler yayımlamıştır. Yusuf Vezir bir edebiyatçı olmasının yanı sıra Azerbaycan’ın önemli devlet adamlarındandır. Azerbaycan’ın Türkiye’deki ilk büyükelçisi olarak görev yapmıştır. Halkın aydınlanması için bilimsel ve edebî eserler yazmış ve gençleri bu yönde örgütlemeyi başarmıştır. Yusuf Vezir'in yazdığı eserler Azerbaycan edebiyatında çok önemli bir yere sahiptir. Eserlerinde kurguladığı toplumsal yapı, zengin bir sosyolojik içeriğe sahiptir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Yusuf Vezir Çemenzeminli’nin Bir Gencin Günlüğü eserinde kurguladığı toplumsal yapıyı Pierre Bourdieu’nün alan, habitus ve sermaye kavramları üzerinden analiz etmektir.

Anahtar Kelimeler

Bourdieu, Alan, Habitus, Sermaye, Çemenzeminli.

ANALYZİNG THE WORK YUSUF VEZİR ÇEMENZEMİNLİ’S DİARY OF A YOUTH FROM A BOURDİEU PERSPECTİVE

Öz

Pierre Bourdieu is one of the important sociologists of the 20th century Using the concepts of field, habitus and capital in his analysis of social structure, he put forward detailed theory of social structure. Bourdieu explains the concept of space through the game metaphor. According to him, each of the individuals in the society (is a player) trying to win the game in a certain space. The concept of habitus is the knowledge and experience that individuals acquire from their families, friends, teachers and the culture in which they live in general. During the game, individuals exhibit thoughts and behaviors that are suitable for their own habitus. The concept of capital, on the other hand, is the equipment that the players use in their struggle with each other. Bourdieu talks about four different types of capital: economic, social, cultural and symbolic. The concepts of space, habitus and capital are not independent of each other. The individual struggles and tries to win by using the (capital) he has in the field he enters with the habitus he has created.
Yusuf Vezir Çemenzeminli is one of the important figures of 20th century Azerbaijani literature. After receiving his primary education in Shusha, he went to St. (Yusuf Vezir, who went to St.) Petersburg, later went to Kiev and completed his university education. During his stay in Kiev, he published important literary and scientific works. Yusuf Vezir, besides being a man of letters, became an important statesman of Azerbaijan. He served as the first ambassador of Azerbaijan to Turkey. He wrote scientific and literary works for the enlightenment of people and managed to organize young people in this direction. The works written by Yusuf Vezir have a very important place in Azerbaijani literature. The social structure he constructs in his works has a rich sociological content. In this context, the aim of the study is to analyze the social structure constructed by Yusuf Vezir Çemenzeminli in his work Diary of a Youth through Pierre Bourdieu's concepts of space, habitus and capital.

Anahtar Kelimeler

Bourdieu, Space, Habitus, Capital, Çemenzeminli.

Kaynakça

• Abbasov, İmran (1998). Yusuf Vezir Çemenzeminli Hayatı ve Yaratıcılığı Hakkında, 6, Bahar, 113-147.
• Akgül, Afife Çetin (2021). Pierre Bourdieu'nun Habitus Kuramı Bağlamında Iğdır'daki Yaylacılık Faaliyetlerinin Ortaokul Çağındaki Çocukların Eğitim Başarısı Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans tezi. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aksoy, Gülsüm (2018). Pierre Bourdieu Kavramsallaştırmaları Açısından Kentsel Dönüşümün Toplumsal Etkileri: İzmir, Gürçeşme ve Uzundere Örneği. Yüksek Lisans tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bakı, Nesrin (2021). Pıerre Bourdıeu’de Klasik İzler: Emıle Durkheım -Max Weber- Karl Marx. Yüksek Lisans tezi. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Bourdieu, Pierre (2016). Akademik Aklın Eleştirisi. (Çev. P. Burcu Yalım). İstanbul: Metis Yayınları.
• Bourdieu, Pierre (2016b). Sosyoloji Meseleleri. (Çev. Filiz Öztürk; Büşra Uçar; Mustafa Gültekin; Aslı Sümer). Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bourdieu, Pierre; Wacquant, Loïc (2021), Düşünümsel Sosyolojiye Davet. (Çev. Nazlı Ökten). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Calhoun, Craig (2016). Pierre Bourdieu, Sosyolojisinin Ana Hatları. Ocak Zannat İçinden, (Çev/Der: Güney Çeğin). (Der: Emrah Göker; Alim Arlı; Ümit Tatlıcan.) İstanbul: iletişim yayınları, 77-129.
• Can, Betül (2020). Pierre Bourdieu: Pratik Kuramı ve Dinsel Alan. Doktora tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çemenzeminli, Yusuf Vezir (2015). Bir Cavanın Defteri. Bakü: Han Yayınları.
• Emrahov, Mais (2022). 1937-1938. Repressiyaları Sovyet Devletinin Azerbaycan Halkına Karşı Soykırım Siyasetinin Devamı. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 9 (3), 792-819, (https://dergipark.org.tr/tr/pub/atdd/issue/72073/1135011 [Erişim tarihi: 25.05.2023]).
• Hüseynoğlu, Tofig (2017). Yusuf Vezir Çemenzeminli. Bibliyografi. Azerbaycan Milli Kütüphanesi.
• Jourdain, Anne; Naulin, Sidonie (2016), Pierre Bourdieu‟nün Kuramı ve Sosyolojik Kullanımı. (Çev. Öykü Elitez), Istanbul, İletişim Yayınları.
• Kaplan, Merve; Yardımcıoğlu, Mahmut (2020). Alan, Habıtus ve Sermaye Kavramlarıyla Pıerre Bourdıeu. Habitus Toplumbilim Dergisi , (1) , 23-37, (https://dergipark.org.tr/tr/pub/habitus/issue/56842/768070 [Erişim tarihi: 22.05.2023]).
• Palabıyık, Adem (2020). Pıerre Bourdıeu Sosyolojisinde Habıtus, Sermaye ve Alan Üzerine. Habitus Toplumbilim Dergisi, (1) , 1-22. (https://dergipark.org.tr/tr/pub/habitus/issue/56842/768084 [Erişim tarihi: 21.05.2023]).
• Sadıgov, Ramin (2014). Azerbaycan Cumhuriyetinin ilk İstanbul sefiri Yusuf Vezir Çemenzeminlinin Fransadaki muhaceret yılları. Tarih Araştırmaları Dergisi, 33 (56), 387-402, (https://dergipark.org.tr/tr/pub/tariharastirmalari/issue/47746/603088 [Erişim tarihi: 26.05.2023]).
• Swartz, David (2018). Kültür ve İktidar Pierre Bourdieu'nün Sosyolojisi. (Çev. Nazlı Ökten). İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• https://edebiyyatqazeti.az/news/proza/268-yusif-vezirin-vida-defteri
• https://musavat.com/news/musavat-partiyasinin-99-yasi-tamam-oldu_86865.html
• https://praksis01.wordpress.com/2018/11/06/yusif-v%C9%99zir-c%C9%99m%C9%99nz%C9%99minli-musavatciya-cavab/
• https://www.muallim.edu.az/news.php?id=14322