İlahiyat Fakültelerinde Mantık Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar

Year 2014, Issue: 1, 51 - 55, 01.04.2014

Hülya Altunya

Abstract

Yüksek din eğitimi geçmişten günümüze kadar mantık eğitimiyle ilgisini hep devam ettiregelmiştir. Ancak İslam düşünce tarihinde mantık eğitimi ders müfredatında kimi zaman önemli bir yer tutarken kimi zaman da çok az oranda temsil imkanı bulabilmiştir. Dini ilimler, düşünce tarihi boyunca, sınıflandırmaya dayanan hiyerarşik bir yapılanma içinde ve oluşturulmuş bilgi birikiminin muhafazasını esas alarak kurumsallaşmıştır. Dolayısıyla mantık, bu yapılanmada araç görevini yerine getirmek üzere giriş ilmi olarak yer almıştır. Dini ilimler açısından araç ve giriş ilmi olarak mantık, zamanla bu ilimler için bilgi edinmenin elverişli bir metodu haline gelmiştir. Böylece mantık hem yüksek din eğitimi öğretimi veren İlahiyat fakültelerinde hem de tarihten günümüze eğitim-öğretim faaliyetini devam ettiren medreselerde dini ilimler için doğru düşünmenin kurallarını öğreten metod olma görevini sürdürmüştür. Bu makalede İlahiyat fakültelerinde verilen mantık eğitiminin, müfredattaki temsil oranından başlamak üzere, niteliği, diğer derslerle olan birlikteliği, öğrencilerin derse olan ilgisi ya da ilgisizliği ve dersten gerekli verimin alınıp alınamadığı sorgulanacaktır. Ayrıca bu çalışmada günümüz teolojik sorunlarının çözümlenmesine, mantık dersinin ne ölçüde yeni düşünme ve anlama teknikleriyle katkıda bulunmaya çalıştığı araştırılacaktır. Son olarak ise yaygın ve örgün öğretimde, dini bilginin öğreticisi olarak görev yapacak olan İlahiyat fakültesi öğrencilerinin “doğru düşünmenin tekniklerini” bilme, beceri kazanma ve yetkinlik hususlarında ne ölçüde başarılı oldukları sorgulanacaktır

Keywords

Mantık, İlahiyat, Eğitim, Pozitivizm, Sekülarizm

Problems Encountered in Teaching Logic in Faculties of Theology

Abstract

From the past until today logic has always been affiliated with religious education in institutes of higher learning. In the history of Islamic thought, education in logic has at times held an important place in the curriculum, while at other times it has only been represented symbolically. Throughout the history of thought, religious sciences have not only possessed a hierarchical structure based on classification, but have also been institutionalized in order to protect the accumulation of the knowledge that has been attained. As a result, in order to function as a vehicle in the structuring of this knowledge, logic has become what is known as an introductory science. Over time, as a vehicle of religious sciences and an introductory science, logic has become a productive method by which different academic disciplines can attain information. Thus, until today in religious sciences education, logic has been used as a method both in the higher religious education provided in faculties of theology and in the madrasas which continue this education. In this paper, the education of logic that is given in faculties of theology, including how much of the curriculum is devoted to this subject, the quality of instruction, the integration of this subject with other lessons, the interest of students in this subject and whether or not the necessary productivity in logic instruction is being attained will be examined. In addition, to what extent logic can make new contributions to new thought and comprehension techniques for solving the theological problems of today will be investigated. An additional research question asked here is the extent to which students enrolled in theology faculties in formal and informal education, the very people who will later act as instructors in religious sciences, are aware of the importance of being familiar and skilled in “correct reasoning techniques”

Keywords

Logic, Theology, Education, Positivism, Secularism

References

• Adî, Yahya Ibn. (2013). Tehzibü’l-Ahlak. Trans.: Kuşlu H., İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, pp. 20-24.
• Asad, T. (2007). Sekülerliğin Biçimleri Hristiyanlık, İslamiyet ve Modernlik. Trans.: Aydar F. B., İstanbul: Metis Yayınları, p. 36.
• Bolay, S. H. (2005). Osmanlılarda Düşünce Hayatı ve Felsefe. Ankara: Akçağ Yayınları, pp. 120-121.
• Descartes, R. (1997). Metod Üzerine Konuşmalar. Trans.: Karasan M., Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, pp. 19-20.
• Emiroğlu, İ. (2013). Mantık. 3. Baskı, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Uzaktan Eğitim Yayınları, p. 10.
• al-Fârâbî. (1996) Ihsau’l-Ulum. Takdim: Ali Bu Mulhim, Dar ve Mektebetu’l-Hilal, Beirut, pp. 36-37.
• al-Ghazâlî. (1992) al-Mustasfa min Ilmi’l-Usul. Tahkik: Hamza b. Züheyr el-Hafız, Medine, v. 1, p. 30.
• al-Ghazâlî, (2013) Mi’yaru’l-Ilm, Trans.: Durusoy A, Hacak H., İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, pp. 29-30.
• Hallaq B. W. (1998-1999) Mantık, Formel Kanıtlar ve Kanıtların Sünni Fıkıh İlminde Formel Hale Getirilmesi. Trans.: Aybakan B., Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16-17, pp. 195-236.
• Ibn Sina (‘Avicenna’). (2005) İşaretler ve Tembihler. Trans.: Durusoy A., Macit M., Demirli E., İstanbul: Litera Yayıncılık, p. 2.
• ‘Kilisli’ Abdullah Enverî. (1874) Usûl-i Cedîde Zübdesi Türkî Risalesi. İstanbul: İzzet Efendi Matbaası, p. 6.
• ‘Kilisli’ Mehmed Tahir. (1871) İsagoci Risalesi Delalet Bahsi. İstanbul: Urfavî Hacı Halil Efendi Matbaası, p. 2.
• Makdisî, G. (2012) Ortaçağ’da Yüksek Öğretim İslam Dünyası ve Hristiyan Batı. Trans.: Çavuşoğlu A.H., Başoğlu T., İstanbul: Klasik Yayınları, p. 175.
• Rescher, N. (2013) İslam Mantık Tarihi Üzerine Araştırmalar. Trans.: Kayacık A., Kayseri: Tez-Mer Ofset, p. 8.