ÂŞIK VEYSEL’İN ŞİİRLERİNDE İRFAN VE TASAVVUF

Yıl 2023, Sayı: ÂŞIK VEYSEL HATIRASINA GELENEK VE EDEBİYAT ÖZEL SAYISI, 168 - 190, 01.10.2023

Erdem Can Öztürk

https://doi.org/10.28981/hikmet.1277506

Cited By: 1

Öz

Âşık Veysel, Türk halk edebiyatının son dönemlerde yaşamış en meşhur isimlerinden biridir. Saz eşliğinde icra ettiği türküleriyle tanınan şair, özellikle tabiat ve sevgiliye hitaben yazdığı samimi şiirleriyle ün yapmıştır. Dünyevî aşkla birlikte tabiat sevgisini yoğun şekilde işleyen şairin bütün eserleri incelendiğinde, şiirlerinde irfan ve tasavvufun da önemli bir tema olarak yer aldığı rahatlıkla görülür. Kendi hayat şartları ve sağlık sorunları sebebiyle yaşadığı zorluklar, onun irfan ve tasavvuf cephelerini beslemiş ve geliştirmiş görünmektedir. Bunun bir neticesi olarak da şiirlerinde bu temalar önemli bir yer tutmaktadır. Hakkında yapılan çalışmalar incelendiğinde, şiirlerindeki irfan ve tasavvuf yönlerinin yeterince ön plana çıkmadığı söylenebilir. Bu maksatla, Âşık Veysel’in şiirlerindeki özellikle irfan ve tasavvuf cephesi üzerine bir çalışma yapılmasının faydalı olacağı düşüncesi hasıl olmuştur. Veysel’in şiirleri üzerine yapılan bu çalışmayla, onun şiirlerindeki irfanî ve tasavvufî yönler, kendi şiirleri üzerinden tespit edilerek değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmada önce eserlerine etkisi dolayısıyla Âşık Veysel’in hayatından kısaca bahsedilmiş daha sonra irfan, tasavvuf ve bunların Âşık Veysel’in şiirlerindeki yansımalarına genel hatlarıyla temas edilmiştir. Daha sonra şiirlerdeki irfanî ve tasavvufî unsurlar ayrı ayrı başlıklar altında ve şiir örnekleri üzerinden değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Âşık Veysel, Şiir, İrfan, Tasavvuf.

Kaynakça

• Alptekin, Ali Berat. “Aşık Veysel”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü TEİS. 01.06.2023. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/asik-veysel-satiroglu
• Alptekin, Ali Berat. Âşık Veysel. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2009.
• Aslanoğlu, İbrahim. Âşık Veysel. Sivas: Ata Yayınları, 1967.
• Aşık Veysel (1969) | TRT Arşiv (Röportaj): https://www.youtube.com/watch?v=XWW0oEfKuzg (Erişim Tarihi: 10.03.2023)
• Bakiler, Yavuz Bülent. Âşık Veysel. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989.
• Binyazar, Adnan. Uzun İnce Bir Yolda Âşık Veysel / Hayatı Sanatı ve Eserleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul; Tel Yayınları, 1973.
• Cebecioğlu, Ethem. Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. Ankara: Rehber Yayınları, 1997.
• Çerkezoğlu, Esra. Âşık Veysel Şatıroğlu’nun Şiirlerinde Din ve Dindarlık. Adana: Çukurova Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Demirli, Ekrem. “Vahdet-i Vücûd”. DİA. 42/431-435. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2012.
• Erginli, Zafer. Metinlerle Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kalem Yayınları, 2006.
• Kaya, Doğan. Âşık Veysel. Sivas: Sivas Valiliği Yayınları, 2004.
• Kaymak, Veysel. Anı-Şiir-Resimlerle Âşık Veyselli Yıllar (Bilinmeyen Yönleriyle Âşık Veysel’in Gerçek Yaşamı. Ankara: Kuloğlu Matbaası, 1997.
• Makal, Tahir Kutsi. Halk Bilim ve Edebiyat/ Halk Edebiyatı İncelemeleri. İstanbul: Toker Yayınları, 1990.
• Oğuzcan, Ümit Yaşar. Âşık Veysel Hayatı-Şiirleri ve Hakkında Yazılanlar. Millî İstanbul: Eğitim Bakanlığı Kültür Yayınları, 1972.
• Oğuzcan, Ümit Yaşar. Âşık Veysel Şatıroğlu / Dostlar Beni Hatırlasın. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1973.
• Oğuzcan, Ümit Yaşar. Âşık Veysel Şatıroğlu / Dostlar Beni Hatırlasın Hayatı ve Bütün Şiirleri. İstanbul: İnkılâp Kitabevi Yayınları, 2001.
• Öngören, Reşat. “Tasavvuf”. DİA. 40/119-126. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2011.
• Özdenoğlu, Şinasi. Vatanım Benim. Ankara: Eroğlu Yayınevi, 1973.
• Özen, Kutlu. Âşık Veysel / Selam Osun Kucak Kucak. Sivas: Dilek Ofset Matbaası, 1998.
• Seccâdî, Seyyid Cafer. Tasavvuf ve İrfan Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
• Timurtaş, Faruk K. “Aşık Veysel ve Halk Kültürü”. Sivas Folkloru. 1 (4): 13-14.
• Turan, Metin. Âşık Veysel (Yaşamı-Sanatı-Şiirleri). Ankara: Ürün Yayınları, 1994.
• Uludağ, Süleyman. Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2002.
• Uzun, Mustafa İsmet. “Devriyye”. DİA. 9/251-253. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1994.
• Yılmaz, Niyazi. Âşık Veysel. Ankara: Ocak Yayınları, 1996.
• http://lugatim.com/