The Appearance of Nationalism in Advertisements in Turkey (1929-1960)

Year 2022, Volume: 14 Issue: 2, 477 - 488, 30.05.2023

Elif Aşcı Hayri Çapraz

Abstract

Advertisements, in addition to promoting products and services, after a certain period of time can be considered as historical sources that carry the characteristics of the relevant period. The advertisements published in the press of the Republic of Turkey between 1929 and 1960 were analysed and their compatibility with the policies of the period was shown in this study. In this context, the connection between Nationalism, one of the eminent principles in the construction of the Republic of Turkey, and the advertisements of the period is taken under debate. In the advertisements of the stated period, words with a national character are frequently used in order to improve and reinforce the sense of belonging; The usage of domestic goods is also accentuated as a civic responsibility and duty. Thus, it is noteworthy that there is a harmony between the fundamental principles of the state and some advertisements of the relevant period. In this respect, advertisements were evaluated as a historical source, and the reflections of the nationalization policies in the economic and political field in the process that started after the 1929 economic crisis were followed until 1960.

Keywords

Advertisement, nationalism, local goods, austerity

Türkiye’de Milliyetçiliğin Reklamlarda Görünümü (1929-1960)

Abstract

Reklamlar, ürün ve hizmeti tanıtmanın yanında, bir süre sonra dönemin özelliklerini taşıyan tarihsel kaynaklar arasında değerlendirilebilmektedir. Bu çalışmada da, 1929-1960 arası dönemde Türkiye’de ulusal ve yerel yazılı basında çıkan reklamlar tarihsel bir kaynak olarak incelenerek, dönemin politikaları ile uyumluluğu ortaya konulmuştur. Bu bağlamda Cumhuriyet Türkiye’sinin inşasında öne çıkan ilkelerden Milliyetçilik ve dönemin reklamları arasındaki bağlantı ele alınmıştır. Dönemin reklamlarında aidiyet hissini geliştirmek ve pekiştirmek için milli karakterli denilebilecek kelimelere sıklıkla başvurulur; yerli malı kullanımı da vatandaşlık görevi olarak vurgulanır. Dolayısıyla devletin temel ilkeleri ile dönemin bazı reklamları arasında bir uyum olduğu dikkat çekmektedir. Bu yönüyle reklamlar tarihsel bir kaynak olarak değerlendirilmiş, 1929 ekonomik buhranı sonrası başlayan süreçteki ekonomik ve siyasi alandaki millileşme politikalarının yansımaları 1960'a kadar izlenmiştir.

Keywords

Reklam, milliyetçilik, yerli malı, tasarruf

References

• Birincil Kaynaklar
• BCA (Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi): Cumhuriyet Halk Partisi Evrakı, (17.11.1936); 490-1-0-0 3 15 41.
• Tetkik Eserler
• Akçura, Gökhan, “Taş Kömürünün Elmas Yılları”, http://gokhanakcura.blogspot.com/2009_02_01_archive.html ,( E.T. 27.11.2021).
• Akşin, Sina, Türkiye Tarihi, C.IV, Cem Yayınları, İstanbul, 2004.
• Aydın, M. Korkud, “Malatya Halkevi Öncülüğünde Kutlanan Tasarruf Ve Yerli Malı Haftası” Etkinlikleri (1932-1951)”, Belgi, S.11, s. 111-132.
• Bars, Mehmet Emin, “Ziya Gökalp Ve Türkçülük Üzerine Bazı Değerlendirmeler”, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.4, S.2, s. 38-51.
• Ceyhan, Bayram, “Türk Dil Kurumu’nun Kuruluş Sürecinde Mecliste Ve Basında Dil Tartışmalar”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2007.
• Çelik, Murat, “1923-1950 Yılları Arası Cumhuriyet Dönemi Türk Reklamcılığı Gazete Reklamlarında Kullanılan Mesaj Stratejileri”, Ege Üniversitesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir, 2009.
• Dağtaş, Banu, Reklam Kültür Toplum, Ütopya Yayınları, Ankara 2009.
• Güreşen, Hande Ata, “İhap Hulusi Görey’in Reklam Afişlerinin Göstergebilimsel Bir Analizi”, Gazi Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2017.
• İnan, Afet, Medeni Bilgiler, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 2008.
• Kabapınar, Yücel, “Başlangıçtan Günümüze Türk Tarih Tezi Ve Lise Kitaplarına Etkisi”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C.1, s.143-171.
• Kalan, G. Özlem, “Reklamda Ulusal Kimliğin Kullanımı: Türkiye’de 2006 Yılı Televizyon Reklamları Üzerine Bir Araştırma”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2009.
• Karaca, Nuray, “Cumhuriyetin İnşasında Milliyetçilik”, Türk Yurdu Dergisi, C.101, S.295, Https://Www.Turkyurdu.Com.Tr/Yazar-Yazi.Php?İd=1081, (E.T.21.12.2021).
• Kılıç, Murat, “Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Milliyetçiliğinin Tipolojisi”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2007, S.16, s.113-140.
• Mutlu, Erol, İletişim Sözlüğü, Ütopya Yayınevi, Ankara 2017.
• Özer, Sevilay, “1929 Dünya Ekonomik Bunalımı Çerçevesinde Yerli Malı Ve Tutum Haftası Kutlamaları”, Turkish Studies, C.8, S.5, s. 595-613.
• Öztürk, Gülay, “1920-1950 Yılları Arasında Türkiye’deki Reklamcılığın Değerlendirilmesi”, Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları E-Dergisi, C.1, S.1, s. 41-54.
• Sakaoğulu, Saim, Türk Dili Tetkik Cemiyetinin Kuruluşu Ve Atatürk, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, S.39, s.19-29.
• Şahin, Murat, “Bir Modernleşme İdeolojisi Olarak Milliyetçiliğe Karşılaştırmalı Bir Bakış”, Türk Yurdu Dergisi, C.104, S.329, https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=32 (E.T.26.11.2021)
• Toprak, Zafer, “Türkiye’nin Ekonomik Gelişimi 1923-2018”, Modern Türkiye Tarihi, Editör: Ahmet Şimşek, Pegem Akademi, Ankara 2019.
• Utkugün, Ceren-Şaban Ortak, “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’de İç Borçlanma Çabaları”, Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, C.6, S.11, Haziran 2019, s.1-21.
• Süreli Yayınlar
• Cumhuriyet/Milliyet/Tan/Ulus/Yedigün