DEMOKRASİ BİLİMDEN BESLENEBİLİR Mİ?

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 2, 311 - 326, 02.02.2015

Metin Uçar

https://doi.org/10.17218/husbed.84597

Öz

Kavramlar kendiliğinden olumlu ya da olumsuz olmazlar. Onlara olumlu ya da olumsuz anlamlar insanlar/toplumlar tarafından yüklenir. Ancak hem demokrasi hem de bilim kavramları günümüzde “sanki” kendiliğinden olumlularmış gibi kullanılırlar.
Bu olumlanan iki kavramın ilişkisi sorgulandığında da “sanki” kendiliğinden ve pozitif yönlü doğrudan olumlu bir ilişkiye sahiplermiş gibi bir yanılgıya kapılmak söz konusu olur. Bu çalışma tam da bu olumlamayı sorgulamakta ve eğer mümkünse “demokrasiden beslenebilecek bir bilim anlayışının” nasıl olabileceğini tartışmaktadır. Bunun için de demokrasi ile ciddi sorunları olan nasyonal sosyalizmin bilime bakışı örnek olarak alınmaktadır. Bilime uygun hareket etmeyi kendisine amaç edinen ama demokrasiyi reddeden bu anlayış tam da konuyu tartışabilmenin imkânlarını vermektedir. Bu tartışmanın sonucunda bilime ve demokrasiye tarafsız bakmanın bu bağlantıyı kendiliğinden oluşturamayacağı ortaya çıkmakta ve eğer böyle bir bağlantı kurulacaksa bunun “bilinçli bir taraftarlık”la mümkün olabileceği anlaşılmaktadır. Ancak bu sonuç, bilim ve nesnellik ilişkisini gündeme getirmektedir. Çalışmada “bilimde nesnellik” ve bunun mümkün olup olmadığı önem arz etmekte,
tarihselci-evrenselci, göreli-kesinlikçi bilimsel tartışmalarla bağ kurulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Bilim, Öz, Nesnellik, Bilinçli Taraflılık

Kaynakça

• BAUDOUIN, Jean. (1993), Karl Popper, (çev. Bülent Gözkan), İletişim Yayınevi, İstanbul.
• BAUMAN, Zygmunt. (2003), Modernlik ve Müphemlik, (çev. İsmail Türkmen), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• BELGE, Murat. (2004), “Mustafa Kemal ve Kemalizm”, Modern Türkiye’de Siyasi Dü- şünce C. II: Kemalizm, (Ed.) Tanıl Bora ve Murat Gültekingil, İletişim Yayınları, İstanbul, ss. 29-43.
• BOTTOMORE, Tom. (1997), Frankfurt Okulu, (çev. Ahmet Çiğdem), Vadi Yayınları, Ankara.
• BRYMAN, Alan. (1988), Quantity and Quality in Social Research, Unwin Hyman, Londra.
• COMTE, Auguste. (2010), “Pozitif Felsefe”, (çev. Erkan Ataçay), Batıya Yön Veren Metinler III, (Ed.) Alev Alatlı, İlke Eğitim ve Sağlık Vakfı, İstanbul, ss. 1319-1328.
• DEMİR, Ömer. (1996a), “Feminizm ve İktisat”, İktisatta Yöntem Tartışmaları, (Ed.) Ömer Demir, Vadi Yayınları, Ankara, ss. 51-73.
• DEMİR, Ömer. (1996b), “Stratejik Bir Bilgi Alanı: İktisat Metodolojisi”, İktisatta Yöntem Tartışmaları, (Ed.) Ömer Demir, Vadi Yayınları, Ankara, ss. 13-36.
• FOUCAULT, Michel. (2001), Toplumu Savunmak Gerekir, (çev. Şehsuvar Aktaş), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• FOUCAULT, Michel. (2003), İktidarın Gözü: Seçme Yazılar 4, (çev. Işık Ergüden), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• HAKYEMEZ, Yusuf Şevki. (2003), “Çoğunlukçu Demokrasi, Rousseau ve Türk Anayasaları Üzerindeki Etkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 52, S.4, ss. 69-92.
• KARAKAŞ, Mehmet. (2009), “Sosyoloji ve İktidar”, Sosyal Bilim, Etik ve Yöntem, (Ed.) Osman Konuk ve Ahmet Kemal Bayram, Adres Yayınları, Ankara, ss. 177-198.
• KUHN, Thomas S.. (1995), Bilimsel Devrimlerin Yapısı, (çev. Nilüfer Kuyaş), Alan Yayınları, İstanbul.
• KUHN, Thomas S.. (1992), “Eleştirmenlerime Cevaplar”, Bilginin Gelişimi ve Bilginin Gelişimiyle İlgili Teorilerin Eleştirisi, (Ed.) Imre Lakatos ve Alan Musgrave, (çev. Hüsamettin Arslan), Paradigma Yayınevi, İstanbul, ss. 284-342.
• MAGEE, Bryan. (1990), Karl Popper’in Bilim Felsefesi ve Siyaset Kuramı, (çev. Mete Tun- çay), Remzi Yayınevi, İstanbul.
• ÖZLEM, Doğan. (1998), Bilim, Tarih ve Yorum, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
• ÖZLEM, Doğan. (1999), “Felsefi Hermeneutiğe Geçiş Yolu Olarak Tarihselcilik”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 40, S. 1, ss. 127-145.
• ÖZTÜRK, Namık Kemal. (1997), “Teknokrasinin Potansiyel Tehlikeleri ve Demokrasi.” Amme İdaresi Dergisi, C. 30, S. 2, ss. 45-58.
• POPPER, Karl. (1992), “Olağan Bilim ve Teknikleri”, Bilginin Gelişimi ve Bilginin Gelişimiyle İlgili Teorilerin Eleştirisi, (Ed.) Imre Lakatos ve Alan Musgrave, (çev. Hüsamettin Arslan), Paradigma Yayınevi, İstanbul, ss. 60-69.
• PUNCH, Keith F.. (2005), Sosyal Araştırmalara Giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar, (çev. Dursun Bayrak, H. Bader Arslan, Zeynep Akyüz), Siyasal Kitabevi, Ankara.
• SERDAROĞLU, Ufuk. (1997), Feminist İktisad’ın Bakışı (Postmodernist mi?), Sarmal Yayınevi, İstanbul.
• SPANGENBURG, Ray. MOSER Diane Kit. (2008), Wernher Von Braun: Rocket Visionary, Chelsea House, New York.
• UÇAR, Metin. (2002), Değişen Bilim Anlayışında Yöntem (Hermeneutik) ve Toplumsal Kimlik Sorunu, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• UÇAR, Metin. (2014), “Sosyoloji’de Yöntem Tartışmaları”, Sosyoloji’de Kuram-Yöntem-Güncel Yaklaşımlar, (Ed.) Baran Dural, Paradigma Akademi Yayınları, İstanbul, ss.1-26.
• WALKER, Mark. (1995), Nazi Science: Myth, Truth, and The German Atomic Bomb, Perseus Publishing, Cambridge- Massachusetts.
• WALLERSTEIN, Immanuel. (2003), Bildiğimiz Dünyanın Sonu: Yirmi Birinci Yüzyıl İçin Sosyal Bilim, (çev. Tuncay Birkan), Metis Yayınları, İstanbul.
• WILLIAMS, Robin. (t.y.), “Wernher von Braun”, Earth Observatory, Kaynak: http:// earthobservatory.nasa.gov/Features/vonBraun/, (Erişim tarihi: 01 Kasım 2014)
• YAVUZ, Bülent. (2009), “Çoğulcu Demokrasi Anlayışı ve İnsan Hakları”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 13, S. 1-2, ss. 283-302