Predicting Psychological Well-Being Levels of Research Assistants Working at Hacettepe University

Year 2020, Volume: 35 Issue: 1, 107 - 119, 31.01.2020

Muharrem Koç , İbrahim Keklik

Abstract

The purpose of this study was to examine whether psychological well-being level of research assistants working at Hacettepe University was significantly predicted by their gender, type of employment (cadre), levels of mobbing, institutional cynicism and institutional commitment. Participants of the study were 293 research assistants (180 females- 61.4%; 113 males- 38.6%) working at various academic units of Hacettepe University, Ankara. The Psychological Well Being Scale was used to measure research assistants’ levels of psychological well-being; the Negative Behavior Scale was utilized to assess their perceived levels of mobbing; the Organizational Cynicism Scale was used to measure their levels of organizational cynicism and a Personal Information Form developed by the researcher was used to collect data on some demographic variables of the participating research assistants. Regarding analyses of the data, t-test for Independent Samples was utilized to test whether the mean differences between research assistants’ levels of psychological wellbeing and their gender and type of employment (cadre). In addition, multiple linear regression analysis was used to test whether psychological wellbeing levels of research assistants working at Hacettepe University were significantly predicted by their gender, type of employment (cadre), levels of mobbing, institutional cynicism and intuitional commitment. Results of the study showed that levels of mobbing, organizational commitment and organizational cynicism significantly predicted psychological well-being of research staff. Findings, limitations and implications for future research, policy makers/university administration and college mental health professionals were discussed.

Keywords

Psychological well-being, organizational cynicism, organizational commitment, mobbing, research assistant

Hacettepe Üniversitesi’nde Çalışan Araştırma Görevlilerinin Psikolojik İyi Oluş Düzeylerinin Yordanması

Abstract

Bu araştırmada cinsiyet, kadro türü, yıldırma (mobbing), örgütsel sinizim, örgütsel bağlılık değişkenlerinin Hacettepe Üniversitesi’nde çalışan araştırma görevlilerinin psikolojik iyi oluşlarını yordayıp yordamadığı incelenmiştir. Bu doğrultuda bu araştırmaya Hacettepe Üniversitesi’nin çeşitli birimlerinde çalışan 180 (%61,4) kadın, 113 (%38,6) erkek olmak üzere toplam 293 araştırma görevlisi katılmıştır. Araştırmada araştırma görevlilerinin psikolojik iyi oluşlarını ölçmek için “Psikolojik İyi Olma Ölçekleri (PİOÖ)”; yıldırma (mobbing) düzeylerini ölçmek için “Olumsuz Davranışlar Ölçeği (ODÖ)”; örgütsel bağlılık düzeylerini ölçmek amacıyla “Örgütsel Bağlılık Ölçeği”; ve örgütsel sinizm düzeylerini ölçmek için “Örgütsel Sinizm Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma görevlilerinin demografik nitelikleri hakkında bilgi elde etmek amacıyla ise araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin analizinde, cinsiyete ve kadro türüne göre araştırma görevlilerinin psikolojik iyi oluşlarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olup olmadığını test etmek amacıyla bağımsız örneklemler için t testi; ilgili bağımsız değişkenlerin araştırma görevlilerinin psikolojik iyi oluşlarını istatistiksel olarak anlamlı şekilde yordayıp yordamadıklarını test etmek amacıyla ise çoklu doğrusal regresyon analiz yöntemlerinden faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda yıldırma (mobbing), örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm değişkenlerinin, araştırma görevlilerinin psikolojik iyi oluşlarını istatistiksel olarak anlamlı olarak yordadığı görülmüştür. Bulgular literatür ışığında tartışılmış, çalışmanın sınırlılıkları değerlendirilerek, yükseköğretim yönetimi, yükseköğretim ruh sağlığı uzmanları ve araştırmacılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Psikolojik iyi oluş, örgütsel sinizm, örgütsel bağlılık, yıldırma (mobbing), araştırma görevlileri

References

• Agervold, M., & Mikkelsen, E. G. (2004). Relationships between bullying, psychosocial work environment and individual stress reactions. Work & Stress, 18(4), 336-351.
• Akın, A., Demirci, İ., Yıldız, E., Gediksiz, E. ve Eroğlu, N. (2012). The Short form of the Scales of Psychological Well-being (SPWB-42): The validity and reliability of the Turkish version. In International Counselling and Education Conference (2012 (ICEC 2012), May, 3-5, İstanbul, Turkey
• Allen, N. J. & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization, Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990). Organizational socialization tactics: A longitudinal analysis of links to newcomers' commitment and role orientation. Academy of Management journal, 33(4), 847-858.
• Ayduğan, N. (2012). Mobbingin örgütsel sinizme etkisi: beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Aykaç, F. (2016). Mobbing, öznel iyi oluş ve mesleki doyum: psikolojik danışmanlar üzerinde bir çalışma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Barnes, L. L. (2010). The effects of organızatıonal cynıcısm on communıty colleges: Explorıng concepts from posıtıve psychology. Unpublished Doctoral Dissertation. The Claremont Graduate University.
• Başaran, İ. E. (1984). Yönetime giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Beşoğul, Ç. (2014). Öğretmenlerin mobbinge maruz kalma düzeyleri ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Kongresi, 29 Mayıs 2014, Kocaeli, 101-118.
• Brandes, P. M. (1997). Organizational cynicism: Its nature, antecedents, and consequences. Unpublished Doctoral Dissertation. The University of Cincinnati.
• Brandes, P., & Das, D. (2006). Locating behavioral cynicism at work: Construct issues and performance implications. Employee Health, Coping and Methodologies, 233-266.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (18. Basım). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87.
• Cemaloğlu, N. ve Ertürk, A. (2008). Öğretmen ve okul müdürlerinin maruz kaldıkları yıldırmanın yönü. Ahmet Yesevi Üniversitesi BİLİG, 46, 67-86.
• Cenkseven, F. (2004). Üniversite öğrencilerinde öznel ve psikolojik iyi olmanın yordayıcılarının incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cicerali L.K. (2011). Mobbinge maruz kalanların kişilik profillerine bağlı psikolojik sağlıkta bozulma göstergeleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çerçi, S. (2013). İş değerlerinin örgütsel bağlılık ve iş performansı üzerine etkisi: Osmaniye Korkut Ata üniversitesinde bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Osmaniye.
• Çetinkanat, C. (2000). Örgütlerde güdülenme ve iş doyumu. Ankara. Anı Yayıncılık.
• Çivilidağ, A. ve Sargın, N. (2011). Farklı ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerde psikolojik taciz (mobbing): Antalya ili örneği. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 11-22.
• Doğan, T., Eryılmaz, A. ve Ercan, l. (2014). İşe bağlılığın öznel iyi oluş üzerindeki yordayıcı rolü: akademisyenler üzerine bir çalışma. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı, 33, 48-57.
• Eaton, J. A. (2000). A social motivation approach to organizational cynicism. Unpublished Master Dissertation. Faculty of Graduate Studies, York University.
• Einarsen, S. (1999). The Nature and Causes of Bullying at Work. International Journal of Manpower, 20(1/2), 16-27.
• Einarsen, S. (2000). Harassment and bullying at work: A review of the Scandinavian approach. Aggression and violent behavior, 5(4), 379-401.
• Einarsen, S., & Raknes, B. I. (1997). Harassment in the workplace and the victimization of men. Violence and victims, 12(3), 247-263.
• Einarsen, S., Matthiesen, S., & Skogstad, A. (1998). Bullying, burnout and well-being among assistant nurses. Journal of Occupational Health and Safety Australia and New Zealand, 14, 563-568.
• Erdem, R. (2007). Örgüt kültürü tipleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Elazığ il merkezindeki hastaneler üzerinde bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 63-79.
• Erdost, H. E., Karacaoğlu, K. ve Reyhanoğlu, M. (2007). Örgütsel sinizm kavramı ve ilgili ölçeklerin Türkiye’deki bir firmada test edilmesi. 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Sakarya Üniversitesi, Sakarya, 514-524.
• Firestone, W. A., & Pennell, J. R. (1993). Teacher commitment, working conditions, and differential incentive policies. Review of Educational Research, 63(4), 489-525.
• Garg, P., & Rastogi, R. (2006). Climate profile and OCBs of teachers in public and private schools of India. International Journal of Educational Management, 20(7), 529-541.
• Gün, F. (2015). Öğretim elemanlarının algılarına göre örgütsel sinizm ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Johnson, J.L., & O'Leary-Kelly, A.M. (2003). The effects of psychological contract breach and organizational cynicism: Not All social exchange violations are created equal, Journal of Organizational Behavior, 24(5), 627-647.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Antalya.
• Kalağan, G. ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 83-97.
• Kanter, D. L., & Mirvis, P. H. (1989). The cynical Americans: Living and working in an age of discontent and disillusion. Jossey-Bass.
• Kanter, D. L., & Mirvis, P. H. (1991). Cynicism: The new America malaise. Business and Society Review, 57-61.
• Karakaş, S. A. ve Okanlı, A. (2013). Hemşirelik ve Mobbing. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(4), 562-574.
• Keleş, Ç.(2006). İş tatmininin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisine ilişkin ilaç üretim ve dağıtım firmalarında yapılan bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Keyes, C. L. M., Shmotkin, D. & Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: Theemprical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007-1022.
• Kutanis, R. Ö. ve Çetinel, E. (2009). Adaletsizlik algısı sinizmi tetikler mi? Bir örnek olay. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 691-698. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları.
• Leymann, H. (1990). Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and Victims, 5(2), 119-126.
• Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Leymann, H., & Gustafsson, A. (1996). Mobbing at work and the development of post-traumatic stress disorders. European Journal of work and organizational psychology, 5(2), 251-275.
• Mıhçı, H. (2009). Elveda Asistanlık Kurumu, Elveda Akademik Özerklik. Cumhuriyet Gazetesi Bilim Teknoloji Dergisi, 22, 15-17.
• Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Esas ve Usuller. Yüksek Öğretim Kurulu Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Web Sayfası (26.03.2010). http://basin.yok.gov.tr/index.php?page=duyurular&v=read&i=103.
• Özaslan, G. (2010). Araştırma görevlilerinin çalışma yaşamı kalitelerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Özgen, H. M. ve Özgen, H. (2010). Psikolojik sözleşme ve boyutlarının iş tatmini örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyetine etkileri: tıbbi satış temsilcileri üzerinde bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 1-19.
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is everyting, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
• Ryff, C. D. (1995). Psychological well-being in adult life. Current Directions In Psychological Science, 4, 99-104.
• Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995) The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719-727.
• Ryff, C. D., Lee, Y. H., Essex, M. J., & Schmutte, P. S. (1994). My children and me: midlife evaluations of grown children and of self. Psychology and Aging, 9(2), 195-205.
• Schermerhorn, J. R., Hunt, J. G., & Osborn, R. N. (1994). Managing organization behavior. New York: John Willey&Sons.
• Seligman, M. E. P. (2008). Positive health. Applied Psychology: An International Rewiev, 57, 3-18.
• Seligman, M. E., & Csikszentmihalyi, M. (2014). Positive psychology: An introduction (pp. 279-298). Springer Netherlands.
• Seligman, M. E., Steen, T. A., Park, N., & Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: empirical validation of interventions. American Psychologist, 60(5), 410-421.
• Sevimli, H. (2015). Örgütsel bağlılık ile psikolojik iyilik hali arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şenerkal, R. ve Çorbacıoğlu, S. (2015). Akademik personelin algıladığı psikolojik taciz davranışları ile iş performansı, psikolojik ve fizyolojik sağlık ilişkisi üzerine bir araştırma. İktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 17(1), 107-135.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Boston: Pearson Education Inc.
• Tınaz, P. (2006). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Tınaz, P. (2006). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing). Çalışma ve Toplum Dergisi, 4(11), 13-28.
• Tütüncü, M. (2012). Yönetici ve çalışanların psikolojik iyi olma ve stres düzeyleri açısından karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Wasti, S. A. (2000). Meyer ve Allen’in üç boyutlu örgütsel bağlılık ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik analizi. 8. Ulusal yönetim ve organizasyon kongresi, 25-27.
• Wright, S. L., & Burt, C. D. B. Strongman. (2006). “Loneliness in the Workplace: Construck Defination and Scale Development”. New Zealand Journal of Psychology, 35(2), 59-68.
• Yaya, D. (2011). Eğitim fakültelerindeki araştırma görevlilerinin çalışma yaşamlarına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Yılmaz, E. ve Sünbül, A. M. (2009). Öğretmenlerin yaşam doyumları ve okullardaki örgütsel güven düzeyi. Journal of Qafqaz University, 26,172-179.
• Yılmaz, M. F. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluşlarının problemli internet kullanımı ve bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
• YÖK (Yükseköğretim Kurulu) (t.y). Yükseköğretim Kanunu [Çevirim-içi: http://www.yok.gov.tr/documents/10279/29816/2547+say%C4%B1l%C4%B1%20Y%C3%BCksek%C3%B6%C4%9Fretim+Kanunu/f439f90b-7786-464a-a48f 9d9299ba8895 ], Erişim tarihi: 13.01.2014.
• Yüksek Öğretim Kanunu Tasarısı ve İhtisas Komisyonu Raporu. Milli Güvenlik Konseyi Tutanak Dergisi, Cilt:5, 77. Birleşim, 26 Ekim 1981.
• Yükseköğretim Kurulu Resmi İnternet Sayfası http://www.yok.gov.tr
• 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu. Resmi Gazete (6/11/1981). Sayı: 17506, Tertip:5, Cilt: 21, S. 3. http://www.yok.gov.tr/content/view/435/183/lang,tr/