Okul Öncesi Yönetici ve Öğretmenlerin Düşünme Becerilerinin Öğretimine Yönelik Algıları: Bir Durum Çalışması

Year 2014, Volume: 29 Issue: 29-1, 1 - 18, 23.07.2014

Cenk Akbıyık Gülsüm Kalkan Ay

Abstract

Okul öncesi dönem, bir bireyin yaşamında oldukça kritik bir gelişim dönemidir. Bu araştırmada “okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin düşünme becerilerinin öğretimine yönelik algıları nedir?” sorusuna cevap aranmıştır. Nitel bir durum çalışması olarak planlanıp yürütülen araştırmada durum olarak Yozgat ili Merkez ilçesindeki okul öncesi kurumlarda görev yapan yönetici ve öğretmen görüşleri ele alınmıştır. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan maksimum çeşitlilik örnekleme tekniği kullanılarak belirlenmiştir. Bu kapsamda 7 öğretmen ve 3 eğitim yöneticisi ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Toplanan veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre okul öncesi eğitim kurumlarında sistematik biçimde düşünme becerileri öğretimi yapılmamasına karşın katılımcılar düşünme becerileri öğretiminin okul öncesi dönemde uygulanabileceğini düşünmektedir. Katılımcılar düşünme becerilerinin öğretimini daha çok problem çözme ve yaratıcı düşünmenin kazandırılması olarak algılamaktadır. Düşünme becerileri eğitiminde aile ve çevrenin rolü ve önemine değinen katılımcılar düşünme becerilerine yönelik eğitimlerin farklı öğretim yöntem ve tekniklerinin kullanılmasıyla esnek biçimde yürütülmesinin gerekliliğine dikkat çekmektedir. Katılımcı öğretmenler düşünme becerileri öğretiminin başarılı olarak yürütülmesi için kendilerini yeterli görmemekte, kendini geliştirmenin önemine vurgu yapmakta, okul yöneticilerinden esneklik ve destek beklemektedir.

Keywords

Düşünme Becerileri, Okul Öncesi Eğitim, Okul öncesi Öğretmeni, Eğitim Yöneticisi

References

• Akbıyık, C. (2002). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Alkaya, F. (2006). Eleştirel düşünme becerilerini temele alan fen bilgisi öğretiminin öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Anlıak, Ş. ve Dinçer, Ç. (2005). Okul öncesi dönemde kişiler arası bilişsel problem çözme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim Araştırmaları, 20, 122-134.
• Arda, T. B., & Ocak, Ş. (2012). Social competence and promoting alternative thinking strategies - PATHS Preschool Curriculum. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(4), 2691 – 2698.
• Aubrey, C., Ghent, K. & Kanira, E. (2012) Enhancing thinking skills in early childhood, International Journal of Early Years Education, 20(4), 332-348.
• Aydın, A. (2000). Öğrenme psikolojisi. Ankara: Alfa Yayınları.
• Cirhinlioğlu, F.G. (2001). Çocuk ruh sağlığı ve gelişimi: Okul öncesi dönem. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Conatser, R. M. (2000). How to prepare your preschooler to Harvard. New Orleans: Streetcar Publishing. Cüceloğlu, D. (2003). İnsan davranışı: Psikolojinin temel kavramları. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Dursun, M. A. ve Ünüvar, P. (2011). Okul öncesi eğitim döneminde yaratıcılığı engelleyen durumlara ilişkin ebeveyn ve öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(21), 1101
• Ennis, R (1985). Goals for critical thinking curriculum. Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Epstein, R. (1999). Critical thinking. Belmont: Wadsworth Publishing Company.
• Gedikoğlu, T. (2005). Avrupa Birliği sürecinde Türk eğitim sistemi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 66-80.
• Güven, Y. (2000). Erken çocukluk döneminde sezgisel düşünme ve matematik. İstanbul Yayınları.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Kürüm, D. (2002). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye.
• Lipman, M. (1980). Philosophy in the classroom. Philadelphia: Temple University Press.
• Mutlu, E. ve Aktan, E. (2011). Okul Öncesi öğretmenlerinin düşünme eğitimi ile ilgili tutumlarının incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(4), 799-830.
• Newman, R. S. (2003). When elementary school students are harassed by peers: a selfregulative perspective on helpseeking. The Elementary School Journal, 103(4), 339-355.
• Oğuzkan, Ş. ve Oral, G., (1997). Okul öncesi eğitimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Oktay, A. ve Unutkan, P. (2007). Okul öncesi eğitimde güncel konular. İstanbul: Morpa Kültür Yayıncılık. Okur, M. (2008). Çocuklar için felsefe eğitim programının altı yaş grubu çocuklarının atılganlık, işbirliği ve kendini kontrol sosyal becerileri üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Orçan, M., & Kandır, A. (2011). An examination of the effect of supportive educational programs on early learning skills of 61 to 72-month-old Turkish children. Elementary Education Online, 10(2), 576-592.
• Özden, B. (2005). Eğitim fakültesi ilköğretim bölümü anabilim dalı programlarının eleştirel düşünme becerilerinin gelişimine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Öztunç, M. (1999). Yaratıcı düşünce üzerinde ailenin etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
• Paul, R. W., & Elder, L. (2002). Critical thinking: Tools for taking charge of your professional and personal life. NJ: Prentice Hall, Upper Saddle River.
• Poyraz, H. ve Dere, H. (2003). Okul öncesi eğitimin ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Robson, S. & Hargreaves, D. J. (2005). What do early childhood practitioners think about young children's thinking?. European Early Childhood Education Research Journal, 13(1), 81 – 96.
• Salmon, A. K. (2008). Promoting a culture of thinking in the young child. Early Childhood Education Journal, 35: 457-46
• Seferoğlu, S. S. ve Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 193-200.
• Seferoglu, S. S. (2010). Killing two birds with one stone: Establishing professional communication among teachers. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 9, 547-554.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sevinç, M. (2005). Bilişsel gelişim ve düşünce becerilerinin eğitimi. Gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar 1. İstanbul: Morpa.
• TDK (2013). Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. [Çevrim-içi http://tdk.gov.tr/]
• Tok, E. ve Sevinç, M. (2012). Düşünme becerileri eğitiminin okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 37(164), 204-222.
• Uslu, S. (2011). İlkçağ felsefesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Üner, E. (2011). Okul öncesi eğitim programındaki 36-72 aylık çocuklara farklılıklara saygı eğitimi kazandırmanın öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri, Türkiye.
• Wagner, P. (2005). Kinder in ihrer Ich - und Bezugsgruppenidentitat starken. Berlin: KinderWelten.
• Yıldırım, R. (2003). Yaratıcılık ve yenilik. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. AŞ.
• Yıldız Bıçakçı, M. ve Gürsoy, F. (2010). Proje yaklaşımına dayalı eğitimin altı yaş çocukların gelişimine etkisinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 307 – 316.