İNSAN TİCARETİ SÜRECİ: TACİRLER VE YÖNTEMLERİ

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 83 - 105, 01.10.2023

Güngör Çabuk

Öz

İnsan ticareti, bireyin çıkar veya ticari amaçlı sömürülmesidir. İnsan tacirleri dezavantajlı konumdaki bireyleri sömürerek yüksek kazanç sağlamaktadırlar. Bu kazancı elde tutmak ve özgür kalarak daha çok sayıda bireyi sömürmek için toplumdaki en zayıf bireyleri tercih etmekte, bu kişilere şiddet uygulayarak denetimler altında bulundurmakta, böylece suçu saklayarak mağdurların görünür olmasını engellemektedirler.
Bu çalışmada, insan tacirlerinin mağdurları ikna etmesinden başlayarak sömürü süreci dâhil, kullandıkları yöntemler, aralarındaki ilişkiler, aldıkları sorumluluklar ile genel özelliklerinin belirlenebilmesi amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden gömülü teorinin (Grounded Theory) “yapılandırmacı deseni” kullanılmıştır. Amaçlı örnekleme tekniği ile veri toplamada döküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır.
Araştırmada, Ukrayna ve Türkmenistan’dan Türkiye’ye getirilen altı kadının cinsel amaçlı sömürülmesi süreci insan tacirleri açısından incelenmiştir. İnsan ticaretinin unsurları dikkate alınarak ikna-seyahat-sömürü olmak üzere süreç üç aşamadan oluşturulmuştur. Mağdurların ikna edilmesinde kadın tacirlerin etkili olduğu, mağdurlara güvenli iş ortamı ve yüksek kazanç vadettikleri, seyahat gideri ve pasaport işlemlerine yardımcı oldukları, süreci hızlandırdıkları belirlenmiştir. Hedef ülkeye ulaştıktan sonra da zaman kaybetmeden mağdura şiddet uygulayarak direncini kırarak sömürmektedirler.

Anahtar Kelimeler

İnsan ticareti, İnsan Taciri, Sömürü, Organize Suç, Mağdur

Kaynakça

• Akturan U, 2008. 9. Bölüm doküman incelemesi, Nitel araştırma yöntemleri NVivo 7.0 ile nitel veri analiz, (Editör Baş T ve Akturan U), Ankara, Seçkin yayınevi, (s. 117-23)
• Akturan U, Hatemoğlu G, 2008. 4. Bölüm alt teori, Nitel araştırma yöntemleri NVivo 7.0 ile nitel veri analiz, (Editör Baş T ve Akturan U), Ankara, Seçkin yayınevi, (s. 63-81)
• Arslan S, 2006. Women trafficking in Turkey: International cooperation and intervention / Türkiye’de insan ticareti: Uluslararası işbirliği ve mücadele, Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Creswell JW, 2013. Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni, Çeviri Demir SB. Ankara, Siyasal Kitapevi.
• Charmaz K, 2006. Constructing grounded theory: A practical guide through qualitative analysis. Los Angeles, CA: Sage.
• Corbin J, Strauss A, 1990. Graunded theory research: Procedures, canons, and evaluative criteria. Qualitative Sociology, 13 (1), 2-21.
• Çabuk G, 2021. İnsan ticareti kapsamında cinsel sömürüye maruz bırakılan kadınların mağduriyet süreçleri. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Konya
• Çabuk G, Çavuşoğlu T, 2015. İnsan Ticareti Mağdurları ve Korku, Gündelik Hayat Sosyolojisi Açısından Suç ve Suç Korkusu, (Editörler Adem S, Öner S), Birinci baskı, Ankara, HEGEM V Yayınları: 51 Bilimsel ve Popüler Eserler Dizisi, ( s.206-21).
• Çelik H, Ekşi H, 2018. Nitel desenler: gömülü teori, ikinci baskı, İstanbul, Edam Yayın No:255
• Erdal H, 2008. Organize bir suç türü olarak insan ticareti ve Türkiye örneği. Polis Bilimleri Dergisi, 10(2), 79-91.
• GİGM (Göç İdaresi Genel Müdürlüğü), 2020. 2020 Türkiye insan ticaretiyle mücadele yıllık raporu. T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. Yayın No:361, Haziran 2020. Ankara
• GİGM (Göç İdaresi Genel Müdürlüğü), 2023 İstatistikler Erişim adresi. https://www.goc.gov.tr/insan-ticareti-ile-mucadele-istatistik, Erişim tarihi 25. 01. 2023.
• Glaser BG, 1992. Basics of grounded theory analysis. Mill Valley, CA: Sociology pree.
• Hodge DR, 2014. Assisting victims of human trafficking: Strategies to facilitate identification, exit from trafficking, and the restoration of wellness. National Association of Social Workers. 59(2), 111–118.
• ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü), 2021. Global Estimates of Modern Slavery, Cenevre, Erişim adresi, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---ipec/documents/publication/wcms_854733.pdf, Erişim tarihi. 10.012023
• IOM (Uluslararası Göç Örgütü), 2009. Türk Hukukunda İnsan Ticareti El Kitabı. Ankara
• IOM (Uluslararası Göç Örgütü), 2013. Göç Terimleri Sözlüğü, 2. Baskı No:31 Ankara (s 16, 30,37, 41,46,61,63,77,83,90,103,104)
• Kocasakal Ü, 2003. İnsan Ticareti Suçu (TCK 201/b), GSÜHFD, Sayı. 2, (s.39-79)
• Laczko F, 2005. “Introduction” in Data and recerch on human trafficking: A global survey; Offprint of the Special Issue of International Migration, Vol. 43 (1/2), ed, by Frank Laczko and Elzbieta Gozdziak, IOM.
• Roby JK, 2005. Women and children in the global sex trade: Toward more effevtive policy. International Social Work, 48(2), 136–147.
• Sagut R, 2020 Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı “Kadın Alanında Çalışan Mesleki Personelin İnsan Ticaretiyle Mücadelede Kapasitesinin Artırılması Projesi (SHİFT) Ders notları. Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM) ve Uluslararası Göç Politikaları Geliştirme Merkezi’nin (ICMPD) hazırlamış olduğu kılavuz kitap. Editörler Çabuk G. 2020 Ankara.
• Sayın H, 2018. Modern Kölelik Olarak Meta-Göçmen İnsan Ticareti Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 79-102.
• Sever M, Demir OÖ, Kahya Y, 2012. Türkiye'de insan ticareti mağduru tespit sürecinin değerlendirilmesi. IOM ve UTSAM, Polis Akademisi ortak yayını, Ankara. (s 19-20, 81).
• Sigmon J, 2008. Combating modern-day slavery: Issues in identifying and assisting victims of human trafficking worldwide. Victims and Offenders, 3, 245–257.
• Shelley L, 2010. Human trafficking. A global perspective. Cambridge, UK: Cambridge University Press. (s 45). Surtees R, 2008. Traffickers and trafficking in Southern and Eastern Europe: Considerig, 5, 39-68.
• US Department of State, 2021. Trafficking in persons report 2016. Erişim adresi: https://www.state.gov/reports/2021-trafficking-in-persons-report/, Erişim tarihi: 05. 01.2023
• UNODC (United Nations Office on Drugs and Crime), 2020. Global report on trafficking in persons 2020, Erişim adresi : https://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/tip/2021/GLOTiP_2020_15jan_web.pdf Erişim tarihi, 05. 01. 2023.
• Yenidünya AC, 2007. İnsan Ticareti Suçu (TCK m80), Birinci baskı, Ankara, Turhan Kitapevi, (s.10).
• Yıldırım A, Şimşek H, 2018. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 11. baskı. Ankara. Seçkin yayınevi