Bütünleştirilmiş STEM Etkinliklerinin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının STEM Eğitimi Tutumlarına Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 223 - 262, 01.10.2021

Mustafa Sabri Kocakülah , Bengisu Abacı , Aysel Kocakülah

Öz

Fen öğretimi üzerine geliştirilen yenilikçi öğretim yaklaşımları ile konuların öğretiminin yanı sıra farklı becerilerin de öğretilmesi üzerine odaklanılmaktadır. Özellikle 21. yüzyıl becerilerinin kazandırılmasına yönelik STEM eğitimi ile ilgili çalışmalar dikkati çekmektedir. STEM eğitiminin gerektirdiği disiplinler arası öğrenme ortamı, hayat problemlerine dayalı öğrenme stratejilerini kullanabilen öğretmenler aracılığı ile sağlanacaktır. Bu nedenle, geleceğin öğretmenleri olacak öğretmen adaylarının STEM ile ilgili nasıl bir izlenime sahip olduğunun ortaya çıkarılması, geleceği nasıl şekillendireceklerini de gözler önüne serecektir. Bu çalışma, 2018-2019 eğitim öğretim yılı içerisinde Marmara bölgesindeki bir devlet üniversitesinin fen bilgisi öğretmenliği programında okuyan üçüncü ve dördüncü sınıfındaki gönüllü 26 fen bilgisi öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada STEM eğitimi temelinde tasarlanan ve uygulanması yedi hafta süren etkinliklerin öğretmen adaylarının STEM eğitimi ile ilgi tutumlarına etkisi incelenmiştir. Çalışmada karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan paralel desen kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının tutumlarında değişim olup olmadığını belirleyebilmek amacı ile araştırmacılar tarafından geliştirilen STEM eğitimi ile ilgili tutum ölçeği kullanılmış ve altı öğrenci ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Tutum ölçeğinin geliştirme aşamasına Türkiye’de sekiz Eğitim Fakültesinin üçüncü ve dördüncü sınıf Fen Bilgisi öğretmenliği programında öğrenim gören 513 öğretmen adayı katılmıştır. Verilerin analizi sonucunda gerçekleştirilen etkinliklerin öğretmen adaylarının STEM eğitimi ile ilgili tutumları üzerinde anlamlı farklılık oluşturduğu ortaya çıkmıştır. Çalışma bulguları doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

STEM eğitimi, Öğretmen adayları, Tutum, Fen eğitimi, Ölçek geliştirme

Destekleyen Kurum

Balıkesir Üniversitesi

Proje Numarası

2018/074

Kaynakça

• Alıcı, M. (2018). Probleme dayalı öğrenme ortamında STEM eğitiminin tutum, kariyer algı ve meslek ilgisine etkisi ve öğrenci görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Altan, E. B. (2017). Teoriden pratiğe fen bilimleri eğitimi. H. G. Hastürk (Ed.), Fen, teknoloji, mühendislik, matematik eğitimi (s.354-388). PegemA Yayınevi.
• Ayaz, M., Gülen, S., ve Gök, B. (2020). STEM etkinliklerinin uygulanması sürecinde elektronik portfolyo kullanımının sekizinci sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi akademik başarısına ve STEM tutumuna etkisinin incelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 1153-1179.
• Aydın, M. (2010). Eğitim yönetimi. Hatiboğlu Yayınevi.
• Belek, F. (2018). FeTeMM etkinliklerinin, fen bilgisi öğretmen adaylarının özyeterlik inançlarına, FETEMM eğitim yaklaşımına ve fen öğretimine yönelik düşüncelerine etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye.
• Brown, R., Brown, J., Reardon, K., ve Merill, C. (2011). Understanding STEM: Current perceptions, Technology and Engineering Teacher, 70(6), 5-9.
• Buyruk, B., ve Korkmaz, Ö. (2014). FeTeMM farkındalık ölçeği (FFÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3(2), 61-76.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. PegemA Yayınevi.
• Bybee, R. W. (2009). Program for international student assessment (PISA) 2006 and scientific literacy: A perspective for science education leaders, Science Educator, 18(2), 1-13.
• Ceylan, S. (2014). Ortaokul fen bilimleri dersindeki asitler ve bazlar konusunda fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) yaklaşımı ile öğretim tasarımı hazırlanmasına yönelik bir çalışma. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Creswell, J. W., ve Plano Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları, tasarımı ve yürütülmesi (Çeviri Ed.: Y. Dede ve S. B. Demir). Anı Yayıncılık.
• Çengel, M., Alkan, A., ve Yıldız, E. P. (2019). Evaluate the attitudes of the pre-service teachers towards STEM and STEM's sub dimensions. International Journal of Higher Education, 8(3), 257-267.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. PegemA Yayınevi. Demirel, Ö. (1993). Eğitim terimleri sözlüğü, USEM Yayınları.
• Derin, G., Aydın, E., ve Kırkıç, K. (2017). STEM (Fen-Teknoloji-Mühendislik–Matematik) Eğitimi Tutum Ölçeği. El-Cezeri Journal of Science and Engineering, 4(3), 547-559. Dumanoğlu, F. (2018). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik uygulamalarının yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarısına ve tutumlarına etkisi (Yüksek lisans tezi), İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Edmonds, W. A. ve Kennedy, T. D. (2017). An applied guide to research designs, SAGE Publications.
• Erdogan, I. ve Çiftçi, A. (2017). Investigating the Views of Pre-Service Science Teachers on STEM Education Practices. International Journal of Environmental and Science Education, 12(5), 1055-1065.
• Fulton, F., Doerr, H., ve Britton, T. (2010). STEM teachers in professional learning communities: A knowledge synthesis. Washington, DC: NCTAF.
• Fulton, K. ve Britton, T. (2011). STEM teachers in professional learning communities: From good teachers to great teaching. Washington DC: National Commission on Teaching and America’s Future.
• Gelen, B., Akçay, B., Tiryaki, A., ve Benek, İ. (2019). Fen bilimleri öğretmen adaylarinin fen-teknoloji-mühendislik-matematik (FeTeMM)’e yönelik özyeterlik ölçeği: Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 15 (1), 88-107.
• Gülen, S. (2018). Determination the effect of STEM-integrated argumentation based science learning approach in solving daily life problems, World Journal on Educational Technology: Current Issues, 10(4), 95–114.
• Gülhan, F., ve Şahin, F. (2016). Fen-teknoloji-mühendislik-matematik entegrasyonunun (STEM) 5. sınıf öğrencilerinin bu alanlarla ilgili algı ve tutumlarına etkisi. International Journal of Human Sciences, 602-620.
• Hacıömeroğlu, G., ve Bulut, A. S. (2016). Entegre FETEMM öğretimi yönelim ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(3), 654-669.
• Hartzler, D. (2000). A meta-analysis of studies conducted on integrated curriculum programs and their effects on student achievement (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Theses (UMI No: 9967119).
• Herdem, K., ve Ünal, İ. (2018). STEM eğitimi üzerine yapılan çalışmaların analizi: Bir meta-sentez çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 48(48), 145-163.
• Hiğde, E., Aktamış, H., Arabacıoğlu, T., Şen, H., Özen Ünal, D., ve Yazıcı, E. (2020). Öğretmen ve öğretmen adaylarının stem alanlarına yönelı̇k tutumlarının ve stem öğretı̇mı̇ yönelı̇mlerı̇nı̇n farklı değı̇şkenler açısından ı̇ncelenmesı̇. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6 (1), 34-56.
• Judson, E., ve Sawada, D. (2000). Examining the effects of a reformed junior high school science class on students' math achievement. School Science and Mathematics, 100(8), 419-425.
• Karışan, D., ve Yurdakul, Y. (2017). Mikroişlemci destekli fen-teknoloji-mühendislik matematik (STEM) uygulamalarının 6. sınıf öğrencilerinin bu alanlara yönelik tutumlarına etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 37- 52.
• Kaya, A., ve Ayar, M. (2020). Türkiye örnekleminde STEM eğitimi alanında yapılan çalışmaların içerik analizi. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 275-306.
• Kocakaya, S., ve Ensari, Ö. (2018). Physics pre-service teachers' views on STEM activities. Asia-Pacific Forum on Science Learning & Teaching, 19(1).
• Leavy, P. (2017). Research design quantitative, qualitative, mixed methods, arts-based, and community-based participatory research approaches, The Guilford press.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2016). STEM eğitim raporu. http://yegitek.meb.gov.tr/stem_egitimi_raporu.pdf Erşim tarihi: 21.12.2019.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. (Online: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325). Erişim tarihi: 05.12.2019.
• National Academy of Engineering and National Research Council [NAE & NRC]. (2009). Engineering in K-12 education: Understanding the status and improving the prospects. Washington: National Academies Press
• Özdoğru, E. (2013). Fiziksel olaylar öğrenme alanı için lego program tabanlı fen ve teknoloji eğitiminin öğrencilerin akademik başarılarına, bilimsel süreç becerilerine ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Reid-Griffin, A. (2019). Mentoring: Helping youth make a difference in STEM. Journal of Education in Science, Environment and Health, 5(1), 1-11.
• Rehmat, A.P. (2015). Engineering the path to higher-order thinking in elementary education: A problem-based learning approach for STEM integration. UNLV Theses, Dissertations, Professional Papers, and Capstones. 2497. http:// digital scholarship.unlv.edu/thesesdissertations. Erişim tarihi: 08.05.2019.
• Robinson, O. C. (2014). Sampling in interview-based qualitative research: A theoretical and practical guide. Qualitative Research in Psychology, 11(1), 25-41.
• Rogers, R. R., Winship, J. ve Sun, Y. (2015). Systematic support for STEM pre-service teachers: An authentic and sustainable four. In K. Dikilitaş. (Eds.). Innovative professional development methods and strategies for STEM education. http://www.nctaf.org/documents/STEMTeachersinProfessionalLearningCommunities. Erişim tarihi: 10.08.2019
• Seong-Hwan, C. (2013). The effect of robots in education based on STEAM. Journal of Korea Robotics Society, 8(1), 58-65.
• Senge, P. M. (1990). The fifth discipline: The art and practice of the learning organization. Doubleday.
• Song, J. B., Shin, S. B., ve Lee, T. W. (2010). A study on effectiveness of STEM integration education using educational robot. The Korean Society of Computer and Information, 15(6), 81-89.
• Sung, E. S., ve Na, S. (2012). The effects of the integrated STEM education on science and technology subject self-efficacy and attitude toward engineering in high school students. Korean Technology Education Association, 12(1): 255-274.
• Şahin B. (2019), STEM etkinliklerinin fen öğretmeni adaylarının STEM farkındalıkları, tutumları ve görüşleri üzerine etkisinin belirlenmesi. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi), Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayıncılık.
• TÜSİAD. (2014). STEM alanında eğitim almış işgücüne yönelik talep ve beklentiler araştırması. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/8054-stem-alaninda-egitim-almis-isgucune-yonelik-talep-ve-beklentiler-arastirmasi. Erişim tarihi:17.12.2020.
• Uğras, M. (2018). The effect of STEM activities on stem attitudes, scientific creavity and motivation beliefs of the students and their views on STEM education. International Online Journal of Educational Sciences, 10(5), 165-182.
• Wahono B., ve Chang C.-Y. (2019). Assessing teacher’s attitude, knowledge, and application (AKA) on STEM: An effort to foster the sustainable development of STEM education. Sustainability, 11(4), 950.
• Waltz C. F., Strcikland O. L., ve Lenz E. R. (2010). Measurement in nursing and health research. Springer Publishing Company.
• Wicklein, R.C., ve Schell, J.W. (1995). Case studies of multidisciplinary approaches for integrating mathematics, science and technology education. Journal of Technology Education, 6(2), 59–76.
• Venville, G., Wallace, J., Rennie, L., ve Malone, J. (2000). Bridging the boundaries of compartmentalised knowledge: Student learning in an integrated environment. Research in Science & Technological Education, 18(1), 23-35.
• Yamak, H., Bulut, N., ve Dündar, S., 2014. 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri ile fene karşı tutumlarına FeTeMM etkinliklerinin etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 249-265.
• Yenilmez, K., ve Balbağ, M. Z. (2016). Fen bilgisi ve ilköğretim matematik öğretmeni adaylarının STEM’e yönelik tutumları. Journal of Research in Education and Teaching, 5(4), 301-307.
• Yıldırım, B., ve Türk, C. (2018). STEM uygulamalarının kız öğrencilerin STEM tutum ve mühendislik algılarına etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(30), 842-884.