TELE ÇALIŞMADA İŞYERİ KAVRAMI

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 119 - 157, 18.02.2025

Nurşen Caniklioğlu , Melis Kutlu

Öz

Hukukumuzda birçok çalışma şekli mevcut olup, iş hukukunun dinamik yapısı ve dönemin ekonomik ve sosyal koşulları gereği, farklı zamanlarda farklı çalışma şekilleri ön plana çıkabilmektedir. Bunun en çarpıcı ve güncel örneği ise “tele çalışma”dır. Gerçekten Covid-19 Pandemisi döneminde bu çalışma biçiminde ciddi bir artış yaşanmış, o dönemdeki sokağa çıkma yasağının ve kişiler arasındaki sosyal mesafenin korunması zorunluluğu sebebiyle tele çalışma bulaş riskini azaltan kurtarıcı bir çalışma biçimi olarak ortaya çıkmıştır.
Öğretide farklı tanımlamaları yapılmış olan tele çalışmanın, mevzuatımızda bir tanımı bulunmamaktadır. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu m.14/4’de pozitif temelini bulan “uzaktan çalışma” modelinin içinde bu çalışma biçimine de yer verilmiştir. 2021 yılında çıkarılan Uzaktan Çalışma Yönetmeliğinde de tele çalışmaya özgü bir tanım veya düzenleme bulunmamaktadır. Daha da önemlisi tele çalışmada işyeri kavramı tanımlanmış değildir. Oysa tele çalışmada işyeri kavramı esnekleşmekte, geleneksel anlamının dışında bir işyeri kavramı ortaya çıkmaktadır. Bu bakımdan, tele çalışmada işin görüldüğü yerin hukuken işyeri sayılıp sayılmayacağı sorusu akla gelmektedir. Bu çalışmada da tele çalışmanın türleri bakımından işyeri kavramı konusu ele alınmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan çalışma, Tele çalışma, İşyeri, Home-Office, Paylaşımlı İşyeri (Tele Merkez), Gezici Tele Çalışma, Bilgi ve iletişim teknolojisi (BİT) araçları

Kaynakça

• AKBIYIK, Taliye, Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda İş Kazası Halleri ve Kurum Tarafından Yapılan Yardımlar ile Sunulan Hizmetler, Marmara Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2023.
• ALP, Elif, Türk İş Hukukunda Evde Çalışma, Sakarya Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2012. (Evde Çalışma)
• ALP, Mustafa, “Tele Çalışma (Uzaktan Çalışma)”, Prof. Dr. Sarper SÜZEK’e Armağan, C. 1, İstanbul, 2011, s. 795-854. (Tele Çalışma)
• ALPAGUT, Gülsevil, “Teknolojik Gelişmelerin İşçilik Haklarına Etkisi- Daimi Ulaşılabilirlik”, Prof. Dr. Turhan ESENER III. İş Hukuku Uluslararası Kongresi, Ender DEMİR (Ed.), Beste GEMİCİ FİLİZ (Ed.), Ankara, Seçkin, 2021.
• ALTUN, Sevda, Türk İş Hukukunda Uzaktan Çalışmada Çalışanın 6331 Sayılı Kanun Çerçevesinde İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkı, Yalova Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• ANIKAYDIN, İlayda, “İş Hukukunda Tele Çalışma”, 2022, https://www.researchgate.net/publication/358347076_IS_HUKUKUNDA_ TELE_CALISMA (E.T. 20.03.2024).
• AYDIN, Candan, Covid-19 Pandemisinde Türk İş Hukukunda Uzaktan Çalışmanın Bir Türü Olarak Evden Çalışma, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2023. (Evden Çalışma)
• AYDIN, Ufuk, Bireysel İş Hukuku, 7. Baskı, Eskişehir/İstanbul, Nisan Kitabevi, 2023. (İş)
• AYDIN, Ufuk, “Tele Çalışma ve Tele Çalışma Çerçeve Avrupa Sözleşmesi”, Prof. Dr. Devrim Ulucan’a Armağan, İstanbul, Legal, 2008, s. 351-376. (Tele Çalışma)
• AYDINLI, İbrahim, İşverenin Sosyal Temas ve İş İlişkisinden Doğan Edimden Bağımsız Koruma Yükümlülükleri ve Sonuçları, Ankara, Seçkin, 2004. (Koruma Yükümlülükleri)
• AYDINLI, İbrahim, Türk İş Hukukunda İşyeri ve İşletme Kavramları, Ankara, Demiryol İş-Eğitim Yayınları, 2001. (İşyeri ve İşletme)
• AYDINÖZ, Gonca, İş Hukukunda Tele (Uzaktan) Çalışma, Ankara Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2014.
• AYKAÇ, Hande Bahar, “Çevrimiçi Uygulamalar Aracılığı ile Talep Üzerine Çalışma İş Modelinde İşçi Kavramının Türk Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi: Uber Şoförleri Örneği”, Ekonomik ve Teknolojik Gelişmelerin İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna Etkileri, İstanbul, On İki Levha, 2021, s. 195-238.
• BALKIR GÜLEN, Başak, Esnek Çalışma Biçimleri Açısından İş Kazası Kavramı, Marmara Üniversitesi SBE, 2023.
• BAYCIK, Gaye/DOĞAN, Sevil/DULAY YANGIN, Dilek/YAY, Oğuzhan, “COVID 19 Pandemisinde Uzaktan Çalışma: Tespit ve Öneriler”, Çalışma ve Toplum, C. 3, S. 70, 2021, s.1683-1727.
• BAYSAL, Ulaş, “Dijital Zamanlarda Toplu İş Sözleşmesi”, Ekonomik ve Teknolojik Gelişmelerin İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna Etkileri, Prof. Dr. Münir Ekonomi 85. Doğum Günü Armağanı, Kübra DOĞAN
• YENİSEY (Ed.), Seda ERGÜNEŞ EMRAĞ (Ed.), İstanbul, On İki Levha, 2021.
• BOZKURT, Deniz, Türk İş Hukukunda Tele Çalışma, İstanbul, Platon Plus, 2022.
• BOZKURT GÜMRÜKÇÜOĞLU, Yeliz, “Covid-19 Pandemi Döneminde Home-Office Uygulamasına İlişkin Türk ve Alman Hukuku’nda Mukayeseli Bir Değerlendirme”, Koronavirüs Döneminde Güncel Hukuki Meseleler Sempozyumu: Bildiri Tam Metin Kitabı 29-30 Mayıs 2020, İstanbul, 2020, s. 145-207.
• BOZKURT GÜMRÜKÇÜOĞLU, Yeliz/SAVAŞ KUTSAL, F. Burcu, “Uzaktan Çalışma”, Zorlayıcı Sebeplerin İş İlişkisine Etkisi, Saim OCAK (Ed.), Ankara, Adalet, 2023, s. 51-78.
• BROCKHAGEN, Anja/KOWITZ, Rolf, Das Professionelle 1x1 Telearbeit, Berlin, Cornelsen, 1999.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen, “Atipik İstihdam Biçimi İle ÇalışanlarınÖzellikle Kısmi Süreli Çalışanların- Sosyal Güvenliği, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 1, 2016, s. 43-78.
• CISTAK, Sena, Türk İş Hukukunda Uzaktan Çalışma, Marmara Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• CİVAN, Orhan Ersun, “İş Hukukunda Uzaktan Çalışma (Evde Çalışma/ Tele Çalışma)”, Legal İHSGHD, C. 7, S.26, 2010, s. 525-573.
• ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Talat/ ÖZKARACA, Ercüment, İş Hukuku Dersleri, 36. Bası, İstanbul, Beta, 2023.
• DEMİR, Kübra, “Türk İş Hukukunda Uzaktan Çalışma Kapsamında İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliğini Sağlama Borcu”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 29, S. 3, 2021, s. 2501-2543.
• DENİZLİ ÖZTÜRK, Banu, Türk İş Kanunu’nda Yeni Bir Esnek Çalışma Modeli: Tele Çalışma, Cumhuriyet Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Di MARTINO, Vittorio/WIRTH, Linda, “Telework: A new way of working and living”, International Labour Review, Vol. 129, 1990, s. 529-554.
• DOĞAN, Sevil, İş Hukukunda İşçinin ve Aile Yaşamı Uyumunun Sağlanması, Ankara, Seçkin, 2022.
• DOĞAN, Sevil, İş Sözleşmesinde Bağımlılık Unsuru, Atipik İş İlişkileri Açısından Değerlendirilmesi, Ankara, Seçkin, 2016. (Bağımlılık)
• DOĞAN YENİSEY, Kübra, İş Hukukunda İşyeri ve İşletme, İstanbul, Legal, 2007. (İşyeri ve İşletme)
• DOĞAN YENİSEY, Kübra, “Üretimin Değişen Yapısının “İşyeri” Kavramına Etkisi”, Ekonomik ve Teknolojik Gelişmelerin İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna Etkileri, İstanbul, On İki Levha, 2021, s. 160- 189. (Değişen Yapı)
• DULAY, Dilek, Türk İş Hukukunda Evde Çalışma, Ankara, Turhan Kitabevi, 2016.
• DULAY YANGIN, Dilek, “6715 Sayılı Yasa’nın Uzaktan Çalışmaya İlişkin Hükümler ve Değerlendirilmesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 36, 2016, s. 148-171. (Uzaktan Çalışma)
• DULAY YANGIN, Dilek, “Bilgi ve İletişim Teknolojilerinde Yaşanan Gelişimin İş Hukuku Üzerindeki Etkileri: Tele Çalışmaya İlişkin Tespit ve Öneriler”, İş Hukukunda Genç Yaklaşımlar III, Tankut CENTEL (Ed.), İstanbul, On İki Levha, 2018, s. 221-260. (Tele Çalışma)
• ERDEM, Ziya, Tele Çalışma, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2004.
• ERGÜNEŞ EMRAĞ, Seda, “4857 Sayılı İş Kanununun Değişik 14. Maddesi Işığında Tele Çalışma”, Legal İHSGHD, C. 13, S. 51, 2016, s.1413-1443.
• EROL, Abdullah, Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukuku’nda İş Sözleşmesinin Bağımlılık Unsuru, Ankara, Seçkin, 2020.
• ETUC interpretation guide, https://resourcecentre.etuc.org/sites/default/ files/2019-09/Telework_ETUC%20interpretation%20guide%20-%20EN. pdf (E.T. 20.03.2024).
• eWORK 2000, Status Report on New Ways to Work in the Information Society, https://www.yumpu.com/en/document/read/47895340/ework- 2000-european-telework-week (E.T. 20.03.2024).
• EYRENCİ, Öner, “Tele Çalışma ve İş Hukuku”, İş Hukuku Dergisi, C. 1, S. 2, Nisan-Haziran 1991, s. 199-209.
• GENÇ, Nurullah, Yönetim ve Organizasyon, Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar, 5. Baskı, Ankara, Seçkin, 2017.
• GERÇEK, Sevcan Günsu, Türk İş Hukukunda Uzaktan Çalışma, Marmara Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2024.
• GODEHARDT, Birgit, Telearbeit: Rahmenbedingungen und Potentiale, (unter Mitarbeit von Andrea WORCH), Opladen, Westdeutscher, 1994.
• GÜNAY, Arkın, Türk Hukukunda ve Karşılaştırmalı Hukukta Evde Çalışma, İstanbul, Legal, 2018.
• GÜNEY ERDOĞMUŞ, Kübra, Uzaktan Çalışmada İşverenin İş Kazası İle Meslek Hastalığı Açısından Hukuki Sorumluluğu Ve İşveren Sorumluluk Sigortası, İstanbul, On İki Levha, 2024.
• GÜZEL, Ali/OKUR, A. Rıza/CANİKLİOĞLU, Nurşen, Sosyal Güvenlik Hukuku, 19. Bası, İstanbul, Beta, 2021.
• HACIOĞLU ÇALIŞKAN, Arzu: İş Hukukunda İş Seyahati, Ankara, Lykeıon, 2024,
• HADDON, Leslie/BRYNIN, Malcolm, “The Character of Telework and the Characteristics of Teleworkers”, New Technology, Work and Employment, Vol. 20, No. 1, 2005, s. 1-22.
• İKİZLER, Murat, Türk Hukukunda Esnek Çalışma, Ankara, Adalet Yayınevi, 2012.
• KANDEMİR, Murat, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Açısından Tele Çalışma, İstanbul, Legal, 2011.
• KARA, Serenay, Uzaktan Çalışmada İş Sağlığı ve Güvenliğinin Hukuki Boyutu, Ankara, Seçkin, 2022.
• KAUMANNS, Anne, Telearbeit im Internationalen Privatrecht, Band 2, Hamburg, Dr. Kovac, 2004.
• KILIÇ, Gözdenur, “Uzaktan Çalışmanın Bir Türü Olarak Tele Çalışma ve Evden Çalışmadan Farkı”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 15, S. 164, 2020, s. 805-819.
• KOLLMER, Norbert /WIEBAUER, Bernd, Arbeitsschutzgesetz, 4. Auflage, Norbert KOLLMER (Hrsg.), Thomas KLINDT (Hrsg.), Carsten SCHUCHT (Hrsg.), München, C.H. Beck, 2021.
• KÜÇÜK, Doğukan, Türk İş Hukuku Bakımından Platform Çalışanları, Ankara, Adalet, 2023.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, Muhittin/BAYSAL, Ulaş, İş Hukuku Ders Kitabı, Cilt 1: Bireysel İş Hukuku, 7. Baskı, Ankara, Lykeion, 2024.
• OTTEN, August Wilhelm, Heim und Telearbeit: Kommentar zum HAG und heimarbeitsrelevanten Normen sowie Erläuterungen zur Telearbeit, München, C. H. Beck, 1996.
• ÖZDEMİR, Erdem, “Uzaktan Çalışma Yönetmeliği Karşısında TeleÇalışma”, Çimento İşveren Dergisi, C. 35, S. 3, 2021, s. 8-41. (Tele-Çalışma)
• ÖZDEMİR, Olgu, “Uzaktan Çalışmada İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Yükümlülükleri”, UAÜHFD, C. 4, S. 8, 2016, s. 81-99. (İSG)
• ÖZKAN, Zeynep Aslı, İş Sözleşmesi Kapsamında İşçinin İş Görme Borcu, İstanbul, On İki Levha, 2019.
• ÖZTÜRK İNAL, Beyza, Uzaktan Çalışma, İstanbul, Platon Plus, 2022.
• PEHLİVAN, Metin, “Uzaktan Çalışma”, Dijital İş Hukuku Uygulamaları, Saim OCAK (Ed.), Ankara, Adalet, 2024, s. 241-269.
• PFARR, Heide M./DRÜKE, Helmut, Rechtsprobleme der Telearbeit, Baden-Baden, Nomos Verlagsgesellschaft, 1989.
• PİNHAS, Mordo Murat, Sosyal Politika Boyutunda Avrupa Birliği’nde Esnek Çalışma, İstanbul, Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Yayınları, 2007.
• PREIS, Ulrich, Der Arbeitsvertrag, Handbuch der Vertragsegstaltung, 5. Auflage, Köln, Otto Scmidt, 2015.
• SAYILAR, Yücel, “Organziasyon”, TÜBİTAK Bilim ve Toplum Başkanlığı Popüler Bilim Yayınları, https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/ organizasyon (E.T. 05.01.2025)
• SCHMIDT, Klaus/KOBERSKI, Wolfgang/TIEMANN, Barbara/ WASCHER, Angelika, Heimarbeitsgesetz, 4. Auflage, München, C.H. Becks’sche, 1998.
• SOYSAL, Tamer, “Tele Çalışma”, Legal İHSGHD, C. 3, S. 9, 2006, s. 133-165.
• SÖZER, A. Nazım, Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, 6. Baskı, İstanbul, Beta, 2023.
• SÜZEK, Sarper/BAŞTERZİ, Süleyman, İş Hukuku, 24. Baskı, İstanbul, Beta, 2024.
• ŞANLI, Can, İş Hukukunda Uzaktan Çalışma, Marmara Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• ŞERMET, Begüm, “İş Hukukunda Esneklik ve Atipik İş Sözleşmeleri”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 123-124, 2014, s. 139-169.
• TEKERGÜL, Mehmet, İşyerinde Elektronik Gözetim Uygulamaları, Kadir Has Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• TERZİOĞLU, Ahmet/KAHRAMAN USTA, Hülya, “Uzaktan Çalışmada İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanması”, Legal İHSGHD, C. 18, S. 72, 2021, 1513-1541.
• TOKOL, Aysen, “Covid-19 Salgını Tele Çalışma İçin Bir Dönüm Noktası Mı?”, Karatahta/İş Yazıları Dergisi, S. 19, 2021, s. 1-23.
• TOKOL, Aysen, Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler, 8. Baskı, Bursa, Dora, 2019,
• TUNCAY, Aziz Can, “Hizmet Akdinin Türleri ve Sona Ermesi Açısından Arayışlar”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Mayıs-Ağustos 2001, s. 13-36.
• TUNCAY, Aziz Can, “Pandemi Gölgesinde Evden Çalışma”, Legal İHSGHD, C. 18, S. 69, 2021, s. 23-52. (Evden Çalışma)
• TUNCAY, A. Can/EKMEKÇİ, Ömer/GÜLVER, Ender, Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 22. Bası, İstanbul, Beta, 2024.
• TURNA, Fatma, ABD Modeliyle Karşılaştırmalı Olarak Vergi Hukukunda Evden Çalışma, Ankara, Seçkin, 2021.
• ULUSOY, Erol, Rechtswörterbuch: Teilweise mit Erläuterungen, İstanbul, Beta, 1999.
• ÜNER, Büşra Gizem, “Bir Esnek Çalışma Türü Olarak Tele Çalışma”, Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 25/26, 2022, s. 105-146.
• VOGELSANG, Hinrich, (begründet von Günter SCHAUB). Arbeitsrechts-Handbuch, Systematische Darstellung und Nachschlagewerk für die Praxis, 19. Auflage, München, C.H. Beck, 2021.
• WEDDE, Peter, Telearbeit: Arbeitsrecht, Sozialrecht, Datenschutz, München, C. H. Beck, 2002.
• WIEBAUER, Bernd, Arbeitsättenverordnung (ArbStättV) Kommentar, 4. Auflage, 2019.
• YAYVAK NAMLI, İrem, Dijital Çalışmada İşçinin Korunması: Çalışma Süreleri İle İş Sağlığı Ve Güvenliği, İstanbul, On İki Levha, 2024.
• ZEHİROĞLU, Şeyma, Türk ve Alman Sosyal Güvenlik Hukukunda İş Kazası Kavramı, İstanbul, On İki Levha, 2024.