DİJİTAL TOPLUMDA YÖNETİMSELLİĞİN YENİ AYGITLARI: NEOLİBERALİZM, ŞEFFAFLIK VE BÜYÜK VERİ

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 3, 331 - 346, 19.07.2024

Ferhat Göçer

Öz

Bu çalışmada, dijital toplumun yönetimsel stratejisi olarak neoliberalizmin toplumsal yaşamı ekonomikleştirmesi süreci ve bireylerin tek tek yönetiminde psikopolitik örüntüleri, hangi söylem ve pratikler yoluyla gerçekleştirdiği bütüncül bir şekilde incelenmektedir. Öte taraftan, çalışmanın bir başka boyutunu da şeffaflık toplumu oluşturmaktadır. Çalışmada şeffaflığın, siyasetten gündelik yaşama her yerde etkin bir yönetimsel aygıt olarak işlediği, toplumu ve bireyi saydam bir yapıya dönüştürerek, neoliberal iktidarın kontrol politikasında önemli bir soğurma nesnesine nasıl dönüştürdüğü tartışılmaktadır. Şeffaflık toplumunun oluşmasında önemli bir katman oluşturan dijital teknolojiler, aynı zamanda her şeyin hesaplanabilir ve planlanabilir nitelikte olması gerekliliğini savunan big data olgusunun da ortaya çıkmasına zemin yaratmıştır. Big data, şeffaflığı besleyen bir aygıt olduğu kadar aynı zamanda neoliberalizmin yeni pazarlama stratejisini de oluşturmaktadır. Hesaplanabilir veya veriye dönüşen her şey, dijital topumda ticari bir meta değeri taşır. Mevcut çalışma, dijital toplumun yeni yönetimsel aygıtları olarak birbirine girift olan neoliberalizm, şeffaflık ve big data olgularının toplum ve bireyi soğurma noktasında ne tür bir tekno-politik mantığın çıktıları olduğunu kavramaya yönelmektedir. Bu bağlamda, nitel yöntemin sunduğu olanaklar ekseninde, neoliberalizm, şeffaflık ve big data denkleminin günümüz dijital toplumlarında oluşturdukları soğurma iklimi yorumsamacı bir desenle ele almak, çalışmanın yürütülme mantığını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

neoliberalizm, şeffaflık, big data, dijital toplum, Byung Chul Han

Etik Beyan

Çalışma herhangi bir etik beyana gereksinim oluşturmayan nitelikte bir çalışma.

Kaynakça

• Foucault, M. (2019). Biyopolitikanın doğuşu Collége De France dersleri (1978- 1979) (A.Tayla, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Fuchs, C. (2021). Büyük veri kapitalizmi çağında Karl Marx. İçinde D. Chandler. ve C. Fuchs (Ed.). Dijital nesneler dijital özneler, (ss. 75-101). Notabene Yayınları. Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin kısa tarihi (A. Onocak, Çev.). Sel Yayınları. Haiven, M. (2018). Radikal hayalgücü ve iktidarın krizi (K. Kelebekoğlu, Çev.). Sel Yayıncılık. Lyon, D. (2006). Gözetlenen toplum: Günlük hayatı kontrol etmek (G. Soykan, Çev.). Kalkedon Yayınları Revel, J. (2012). Foucault sözlüğü (V. Urhan, Çev.). Say Yayınları. Rousseau, J. J. (1986). İnsanlar arasındaki eşitsizliğin kaynağı (R. N. İleri, Çev.). Say Yayınları.