10-14 YAŞ ÇOCUKLARDA AYAK POSTÜRÜN VE VÜCUT KOMPOZİSYONUN İNCELENMESİ: ÇANAKKALE EZİNE İLÇESİ ÖRNEĞİ
Year 2023,
Volume: 6 Issue: 1, 45 - 56, 30.07.2023
Mahmut Acak
,
Gökmen Özen
,
Erdi Tan
Abstract
Amaç: Bu araştırma ayak şekillenmesi için kritik bir yaş periyodu olan 10-14 yaş aralığındaki çocuklarda vücut kompozisyonu, yaş ve cinsiyet değişkenleri açısından ayak postürünün incelenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı araştırma tasarımına uygun olarak Nisan- Mayıs 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilen araştırmanın örneklemini Çanakkale ili Ezine ilçesinde yaşayan 252 gönüllü oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Tanımlayıcı Bilgi Formu ve potoskop görüntüleme aracılığı ile alınan ayak görüntüleri kullanılmıştır. Ayak görüntülerinin değerlendirilmesi Chippaux – Smirak İndeksi ve Staheli’s Ark İndeksi ile ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Katılımcıların plantar ark indeks durumlarına göre yaş, boy uzunluğu, vücut ağırlığı ve BKİ ortalamalarının karşılaştırılmasında ANOVA varyans analizi, cinsiyete göre plantar ark indeks kategorileri arasındaki dağılımlıları belirlemek için çapraz tablo ve istatistiksel anlamlılık durumunu belirlemek için Chi-Square test kullanıldı.
Bulgular: Staheli Ark İndeksi hesaplamasına göre ayak postürlerinin %61.9’unda normal, %16.7’sinde esnek, %8.7’sinde rijit düz taban ve %12.7’sinde yüksek ark olduğu tespit edildi. Chippaux-Smirak İndeksi hesaplamasına göre katılımcıların ayak postürlerinin %73.8’inde normal, %7.5’inde düşük ark, %14.7’sinde pesplanatus ve %4’ünde yüksek ark olduğu tespit edildi. Her iki indeks değerlendirilmesinde esnek ve rijit düz tabanlıların vücut ağırlığı ve BKİ ortalamalarının anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu belirlendi. Cinsiyete göre ayak tabanı kategorileri arasında anlamlı bir dağılım ilişkisi görülmedi.
Sonuç: Sonuç olarak katılımcıların yaklaşık üçte birinde ayak postürü şekillenmesi açısından sağlık sorunları tespit edilmiştir. Özellikle rijit düztaban olarak belirlenen çocukların fazla kilolu veya obez oldukları saptanmıştır. Bu bakımdan ilerleyen yıllarda daha ciddi sağlık sorunlarıyla karşılaşılmaması ve sağlıklı ayak şekillenmesinin sağlanması açısından erken tespit ve tedavi edilmesi çok önemlidir. Bu doğrultuda daha geniş taramaları içeren araştırmalar okul ve toplum sağlığına önemli katkılar sağlayabilir.
References
- Açak, M. (2020). The effects of individually designed insoles on pes planus treatment. Scientific Reports, 10(1), 19715.
- Aktaş, S., Balcı, A .. Aksay, E. (1978). Erzurum ili Merkezindeki Tüm İlkokullarda 7-12 Yaş Grupları Arasındaki Çocuklarda Görülen Ayak Deformiteleri. Atatürk Üni. Tıp Bülteni S. 4: 319-324.
- Aktürk, M. B., & SÖNMEZ, E. (2022). İlkokul Çağındaki Çocuklarda Obezite ve Obeziteyi Etkileyen Faktörler. Spor, Sağlık ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 41-50.
- Alakija, W. (1979). Prevalence of flat foot in school children in Benin City, Nigeria. Tropical Doctor, 9(4), 192-194.
- Aminian A, Sangeorzan BJ. (2008). The anatomy of cavus foot deformity. Foot Ankle Clin;13:191–198.
- Anis AH, Zhang W, Bansback N, Guh DP, Amarsi Z, Birmingham CL. (2010). Obesity and overweight in Canada: an updated cost-of-illness study. Obes Rev. Jan;11(1):31–40.
- Ataoğlu, B. N., Kutlu, C. Ö., Acınıklı, M., Yıldırım, M., Büyükyılmaz, Z., Hıdıroğlu, S., & Karavuş, M. (2023).
Toplumdaki Genç Yetişkinlerin Obeziteye Yaklaşımının Değerlendirilmesine Yönelik Niteliksel Bir Çalışma. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1), 277-294.
- Aydın, M.Ç. (2012). Küresel Bir Kültür Olarak Fast Food, Televizyon İzleyiciliği, Reklamlar ve Obezite Sorunu. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (16), 101-119.
- Blitz NM, Stabile RJ, Giorgini RJ, Di Domenico LA. (2010). Flexible pediatric and adolescent pes planovalgus: conservative and surgical treatment options. Clin Podiatr Med Surg. 27(1):59-77.
- Brzeziński, M., Czubek, Z., Niedzielska, A., Jankowski, M., Kobus, T., & Ossowski, Z. (2019). Relationship between lower-extremity defects and body mass among polish children: a cross-sectional study. BMC Musculoskeletal Disorders, 20, 1-9.
- Cömert, T.K, Çerkez, M., Tekin, A.G., Aydoğan, ve N., Esgiz, Ö. (2015), Compliance With Mediterranean Diet Quality Index (Kidmed) and Eating Patterns in School-Age Children in Gaziantep, American Journal of Food and Nutrition, 3(1), 28-33. 74.
- Chen J-P, Chung M-J, Wang M-J. (2009). Flatfoot prevalence and foot dimensions of 5– to 13-year-old children in Taiwan. Foot Ankle Int. 30:326–32.
- Crisan, S., Zaharia, V. D., Curta, C. & Irimia, E. D. (2011). Computer assisted optical podoscope for orthostatic measurements. In International Conference on Advancements of Medicine and Health Care through Technology (eds Vlad, S. & Ciupa, R. V.) 226–229 (Heidelberg, Berlin.
- Çınar S. (2013). Farklı sosyoekonomik düzeylerdeki 7-14 yaş grubundaki çocuklarda obezitenin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi.
- Economics Access. (2021). The growing cost of obesity in 2008: three years on. 2008. Available online at: https://static.diabetesaustralia.com.au/s/fileassets/diabetes-australia/7b855650-e129-4499-a371-c7932f8cc38d.pdf [accessed August 26, 2021].
- Effertz T, Engel S, Verheyen F, Linder R. (2016). The costs and consequences of obesity in Germany: a new approach from a prevalence and life-cycle perspective. Eur J Health Econ. Dec;17(9):1141–1158.
- En, E. (2014). Farklı Spor Branşlarındaki Elit Sporcular ve Sedanterlerde Postür Analizi. Yüksek Lisans Tezi Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Balıkesir.
- Fabry G. (2010). Clinical practice. Static, axial, and rotational deformities of the lower extremities in children. Eur J Pediatr. 169(5):529-34.
- Forriol F, Pascual J. (1990). Footprint analysis between three and seventeen years of age. Foot Ankle. 11(2):101-4.
- Gołąb, A., Nowak, S., & Szczygieł, E. (2017). Assessment of foot function in patients with pes planus deformity treated with the authors’ own exercise programme–a preliminary report. Advances in Rehabilitation., 31(2), 39-52.
- Güngör, N.K. (2014). Overweight and Obesity in Children and Adolescents, Journal of Clinical Research Pediatric Endocrinology, 6(3), 129-143.
- Harris EJ. (2010). The natural history and pathophysiology of flexible flatfoot. Clin Podiatr Med Surg. 27(1):1-23.
- https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/dunyada-obezitenin-gorulme-sikligi.html. Erişim tarihi 12.05.2023.
Igbigbi PS, Msamati BC. (2002). The footprint ratio as a predictor of pes planus: a study of indigenous Malawians. J Foot Ankle Surg. 41(6):394-7.
- Kara, E. (2019). Çocuk ve postür. Çocuklar İçin Spor Eğitimi. Gazi Kitabevi-Ankara, s:46.
- Kazdal Kabakulak, H. (2015). Fatih İlçesi İlköğretim Öğrencilerinde Pes Planus Prevalansının Araştırılması (Uzmanlık Tezi). İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı. İstanbul.
- Kızılşahin, Y. (2020). Futbolcularda Ayak Basınç ve Ayak Postür Farklılıklarının Fiziksel Uygunluk Parametreleri Üzerine Etkilerinin Araştırılması (Master's thesis, Eastern Mediterranean University (EMU)-Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ)).
- Kim HW, Weinstein S. (2000). Flatfoot in children: differential diagnosis and management. Curr Orthop. 14:441-7.
- Korda, H. & Itani, Z. (2013). Harnessing Social Media for Health Promotion and Behavior Change Health Promotion Practice, 14:1, 15-23.
- Korkmaz, M. F., Acak, M., Duz, S., & Bozduman, O. (2020). Prevelance of flatfoot in secondary school students and its relationship with obesity. Medicine, 9(2), 298-304.
- Kurniagung, P. P., Indarto, D., & Rahardjo, S. S. (2020). Meta analysis the effect of body mass index on the flat foot incidence. Journal of Epidemiology, 2020, 03-07.
- Lehnert T, Streltchenia P, Konnopka A, Riedel-Heller SG, König HH. (2015). Health burden and costs of obesity and overweight in Germany: an update. Eur J Health Econ. Dec;16(9):957–67.
- Lin CJ, Lai KA, Kuan TS, Chou YL. (2001). Correlating factors and clinical significance of flexible flatfoot in preschool children. J Pediatr Orthop. 21(3):378-82.
- Malkin, J. D., Baid, D., Alsukait, R. F., Alghaith, T., Alluhidan, M., Alabdulkarim, H., ... & Alazemi, N. (2022). The economic burden of overweight and obesity in Saudi Arabia. Plos one, 17(3), e0264993.
- Marenčáková, J., Svoboda, Z., Vařeka, I., & Zahálka, F. (2016). Functional clinical typology of the foot and kinematic gait parameters. Acta Gymnica, 46(2), 74-81.
- Metinoğlu, İ., Pekol, S. ve Metinoğlu, Y. (2012). Kastamonu’da 10-12 yaş grubu öğrencilerde obezite prevalansı ve etkileyen faktörler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 117-123.
- Ministère de l’Économie et des Finances. (2021). “Obésité: quelles conséquences pour l’économie et comment les limiter?”, Trésor-Éco, No. 179, 2016. Available online at: accessed August 26, 2021.
- Mosca, V. S. (2014). Principles and management of pediatric foot and ankle deformities and malformations. Lippincott Williams & Wilkins.
- Öğüt, T., & Yontar, N. S. (2017). Çocuklarda pes kavus. Türk ortopedi ve travmatoloji birliği derneği. Totbid Dergisi., 16:426–433
- Önsüz M, Zengin Z, Özkan M, Şahin H, Gedikoğlu S, Erseven S, et al. (2011). Sakarya‘da bir ilköğretim okulu öğrencilerinde obezite ve hipertansiyonun değerlendirilmesi. Sak Med J. 2011;3:86–92.
- Özilbey P, Ergör G. (2015). İzmir İli Güzelbahçe İlçesi‘nde ilköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve beslenme alışkanlıklarının belirlenmesi. Türkiye Halk Sağlığı Derg. 2015;13(1):30.
- Pourghasem, M., Kamali, N., Farsi, M., & Soltanpour, N. (2016). Prevalence of flatfoot among school students and its relationship with BMI. Acta orthopaedica et traumatologica turcica, 50(5), 554-557.
- Parlak Demir, Y., Çırak, Y., Dalkılınç, M., Yılmaz, G.D., Uraş, İ., ve Kömürcü, M. (2012). İlkokul Çocuklarında Çanta Taşıma, Bilgisayar Kullanma Alışkanlığı ve Postür, Ankara Medical Journal, 12(4), 182-187.
- Raj, M. A., Tafti, D., & Kiel, J. (2017). Pes planus. europepmc.org
- Rao, U. B., & Joseph, B. (1992). The influence of footwear on the prevalence of flat foot. A survey of 2300 children. The Journal of bone and joint surgery. British volume, 74(4), 525-527.
- Reimers J, Pedersen B, Brodersen A. (1995). Foot deformity and the length of the triceps surae in Danish children between 3 and 17 years old. J Pediatr Orthop B;4:71–73.
- Sachithanandam V, Joseph B. (1995). The influence of footwear on the prevalence of flat foot: a survey of 1846 skeletally mature persons. J Bone Joint Surg Br;77:254–257.
- Sadeghi‐Demneh, E., Azadinia, F., Jafarian, F., Shamsi, F., Melvin, J. M., Jafarpishe, M., & Rezaeian, Z. (2016). Flatfoot and obesity in school‐age children: a cross‐sectional study. Clinical obesity, 6(1), 42-50.
- Savaşhan, Ç., Sarı, O., Aydoğan, Ü., ve Erdal, M. (2015). İlkokul Çağındaki Çocuklarda Obezite Görülme Sıklığı ve Risk Faktörleri, Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 19(1), 14-21.
- Staheli, L. T., Chew, D. E., & Corbett, M. (1987). The longitudinal arch. J Bone Joint Surg Am, 69(3), 426-428.
- Stavlas P, Grivas TB, Michas C. Vasiliadis E, Polyzois V.(2005). The evolution of foot morphology in children between 6 and 17 years of age: a crosssectional study based on footprints in a Mediterranean population. J Foot Ankle Surg. 44:424-8.
- Stolzman, S., Irby, M. B., Callahan, A. B., & Skelton, JA. (2015). Pes planus ve pediyatrik obezite: Literatürün sistematik bir derlemesi. Klinik obezite, 5(2), 52-59.
- Stovitz SD, Pardee PE, Vazquez G, Duval S, Schwimmer JB. (2008). Musculoskeletal pain in obese children and adolescents. Acta Paediatr. 97:489–93.
- Taylor ED, Theim KR, Mirch MC, Ghorbani S, Tanofsky-Kraff M, Adler-Wailes DC, et al. (2006). Orthopedic complications of overweight in children and adolescents. Pediatrics. 2006;117:2167–74.
- TÜİK Türkiye Sağlık Araştırması, (2019). Obez bireylerin oranı %21,1 oldu. Türkiye İstatistik Kurumu. Yayım Tarihi: 04 Haziran 2020).
- Ünsaldı, T. & Kocaoğlu, V. (1984). Investigation of fre-uency of the pes planus deformity in primary school students. Acta Orthopaedica et Traumatologica Turcica, 18 (1) , 37-42.
- World Health Organization. (2012). Health Behaviour in School-Aged Children (HBSC) Study: Internatıonal Report from the 2009/2010 Survey s. 89-103.
- Yılmaz, M., Kundakçı, A.G., Dereli, F., Öztornacı, B.O., Çetişli, N.E. (2019). İlköğretim öğrencilerinde yaş ve cinsiyete göre obezite ve ilişkili özellikler obezite ve ilişkili faktörler. JCP, 17(1):127-140.
- Yılmaz M, Senih MA. (2017). Determination of the Obesity Prevalence and Risk Factors in School Children in Duzce. Duzce Med J. 19(2):42–7.
- Yüksel, H. B. (2015). Genç bireylerde ayak postürü, fonksiyonlar ve fiziksel aktivite düzeyinin incelenmesi (Master's thesis) İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Zeybek, Ç., Aydın, A. (2002). Childhood obesity. Klinik Çocuk Forumu,2(3), 24- 9.
Year 2023,
Volume: 6 Issue: 1, 45 - 56, 30.07.2023
Mahmut Acak
,
Gökmen Özen
,
Erdi Tan
References
- Açak, M. (2020). The effects of individually designed insoles on pes planus treatment. Scientific Reports, 10(1), 19715.
- Aktaş, S., Balcı, A .. Aksay, E. (1978). Erzurum ili Merkezindeki Tüm İlkokullarda 7-12 Yaş Grupları Arasındaki Çocuklarda Görülen Ayak Deformiteleri. Atatürk Üni. Tıp Bülteni S. 4: 319-324.
- Aktürk, M. B., & SÖNMEZ, E. (2022). İlkokul Çağındaki Çocuklarda Obezite ve Obeziteyi Etkileyen Faktörler. Spor, Sağlık ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 41-50.
- Alakija, W. (1979). Prevalence of flat foot in school children in Benin City, Nigeria. Tropical Doctor, 9(4), 192-194.
- Aminian A, Sangeorzan BJ. (2008). The anatomy of cavus foot deformity. Foot Ankle Clin;13:191–198.
- Anis AH, Zhang W, Bansback N, Guh DP, Amarsi Z, Birmingham CL. (2010). Obesity and overweight in Canada: an updated cost-of-illness study. Obes Rev. Jan;11(1):31–40.
- Ataoğlu, B. N., Kutlu, C. Ö., Acınıklı, M., Yıldırım, M., Büyükyılmaz, Z., Hıdıroğlu, S., & Karavuş, M. (2023).
Toplumdaki Genç Yetişkinlerin Obeziteye Yaklaşımının Değerlendirilmesine Yönelik Niteliksel Bir Çalışma. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1), 277-294.
- Aydın, M.Ç. (2012). Küresel Bir Kültür Olarak Fast Food, Televizyon İzleyiciliği, Reklamlar ve Obezite Sorunu. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (16), 101-119.
- Blitz NM, Stabile RJ, Giorgini RJ, Di Domenico LA. (2010). Flexible pediatric and adolescent pes planovalgus: conservative and surgical treatment options. Clin Podiatr Med Surg. 27(1):59-77.
- Brzeziński, M., Czubek, Z., Niedzielska, A., Jankowski, M., Kobus, T., & Ossowski, Z. (2019). Relationship between lower-extremity defects and body mass among polish children: a cross-sectional study. BMC Musculoskeletal Disorders, 20, 1-9.
- Cömert, T.K, Çerkez, M., Tekin, A.G., Aydoğan, ve N., Esgiz, Ö. (2015), Compliance With Mediterranean Diet Quality Index (Kidmed) and Eating Patterns in School-Age Children in Gaziantep, American Journal of Food and Nutrition, 3(1), 28-33. 74.
- Chen J-P, Chung M-J, Wang M-J. (2009). Flatfoot prevalence and foot dimensions of 5– to 13-year-old children in Taiwan. Foot Ankle Int. 30:326–32.
- Crisan, S., Zaharia, V. D., Curta, C. & Irimia, E. D. (2011). Computer assisted optical podoscope for orthostatic measurements. In International Conference on Advancements of Medicine and Health Care through Technology (eds Vlad, S. & Ciupa, R. V.) 226–229 (Heidelberg, Berlin.
- Çınar S. (2013). Farklı sosyoekonomik düzeylerdeki 7-14 yaş grubundaki çocuklarda obezitenin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi.
- Economics Access. (2021). The growing cost of obesity in 2008: three years on. 2008. Available online at: https://static.diabetesaustralia.com.au/s/fileassets/diabetes-australia/7b855650-e129-4499-a371-c7932f8cc38d.pdf [accessed August 26, 2021].
- Effertz T, Engel S, Verheyen F, Linder R. (2016). The costs and consequences of obesity in Germany: a new approach from a prevalence and life-cycle perspective. Eur J Health Econ. Dec;17(9):1141–1158.
- En, E. (2014). Farklı Spor Branşlarındaki Elit Sporcular ve Sedanterlerde Postür Analizi. Yüksek Lisans Tezi Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Balıkesir.
- Fabry G. (2010). Clinical practice. Static, axial, and rotational deformities of the lower extremities in children. Eur J Pediatr. 169(5):529-34.
- Forriol F, Pascual J. (1990). Footprint analysis between three and seventeen years of age. Foot Ankle. 11(2):101-4.
- Gołąb, A., Nowak, S., & Szczygieł, E. (2017). Assessment of foot function in patients with pes planus deformity treated with the authors’ own exercise programme–a preliminary report. Advances in Rehabilitation., 31(2), 39-52.
- Güngör, N.K. (2014). Overweight and Obesity in Children and Adolescents, Journal of Clinical Research Pediatric Endocrinology, 6(3), 129-143.
- Harris EJ. (2010). The natural history and pathophysiology of flexible flatfoot. Clin Podiatr Med Surg. 27(1):1-23.
- https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/dunyada-obezitenin-gorulme-sikligi.html. Erişim tarihi 12.05.2023.
Igbigbi PS, Msamati BC. (2002). The footprint ratio as a predictor of pes planus: a study of indigenous Malawians. J Foot Ankle Surg. 41(6):394-7.
- Kara, E. (2019). Çocuk ve postür. Çocuklar İçin Spor Eğitimi. Gazi Kitabevi-Ankara, s:46.
- Kazdal Kabakulak, H. (2015). Fatih İlçesi İlköğretim Öğrencilerinde Pes Planus Prevalansının Araştırılması (Uzmanlık Tezi). İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı. İstanbul.
- Kızılşahin, Y. (2020). Futbolcularda Ayak Basınç ve Ayak Postür Farklılıklarının Fiziksel Uygunluk Parametreleri Üzerine Etkilerinin Araştırılması (Master's thesis, Eastern Mediterranean University (EMU)-Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ)).
- Kim HW, Weinstein S. (2000). Flatfoot in children: differential diagnosis and management. Curr Orthop. 14:441-7.
- Korda, H. & Itani, Z. (2013). Harnessing Social Media for Health Promotion and Behavior Change Health Promotion Practice, 14:1, 15-23.
- Korkmaz, M. F., Acak, M., Duz, S., & Bozduman, O. (2020). Prevelance of flatfoot in secondary school students and its relationship with obesity. Medicine, 9(2), 298-304.
- Kurniagung, P. P., Indarto, D., & Rahardjo, S. S. (2020). Meta analysis the effect of body mass index on the flat foot incidence. Journal of Epidemiology, 2020, 03-07.
- Lehnert T, Streltchenia P, Konnopka A, Riedel-Heller SG, König HH. (2015). Health burden and costs of obesity and overweight in Germany: an update. Eur J Health Econ. Dec;16(9):957–67.
- Lin CJ, Lai KA, Kuan TS, Chou YL. (2001). Correlating factors and clinical significance of flexible flatfoot in preschool children. J Pediatr Orthop. 21(3):378-82.
- Malkin, J. D., Baid, D., Alsukait, R. F., Alghaith, T., Alluhidan, M., Alabdulkarim, H., ... & Alazemi, N. (2022). The economic burden of overweight and obesity in Saudi Arabia. Plos one, 17(3), e0264993.
- Marenčáková, J., Svoboda, Z., Vařeka, I., & Zahálka, F. (2016). Functional clinical typology of the foot and kinematic gait parameters. Acta Gymnica, 46(2), 74-81.
- Metinoğlu, İ., Pekol, S. ve Metinoğlu, Y. (2012). Kastamonu’da 10-12 yaş grubu öğrencilerde obezite prevalansı ve etkileyen faktörler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 117-123.
- Ministère de l’Économie et des Finances. (2021). “Obésité: quelles conséquences pour l’économie et comment les limiter?”, Trésor-Éco, No. 179, 2016. Available online at: accessed August 26, 2021.
- Mosca, V. S. (2014). Principles and management of pediatric foot and ankle deformities and malformations. Lippincott Williams & Wilkins.
- Öğüt, T., & Yontar, N. S. (2017). Çocuklarda pes kavus. Türk ortopedi ve travmatoloji birliği derneği. Totbid Dergisi., 16:426–433
- Önsüz M, Zengin Z, Özkan M, Şahin H, Gedikoğlu S, Erseven S, et al. (2011). Sakarya‘da bir ilköğretim okulu öğrencilerinde obezite ve hipertansiyonun değerlendirilmesi. Sak Med J. 2011;3:86–92.
- Özilbey P, Ergör G. (2015). İzmir İli Güzelbahçe İlçesi‘nde ilköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve beslenme alışkanlıklarının belirlenmesi. Türkiye Halk Sağlığı Derg. 2015;13(1):30.
- Pourghasem, M., Kamali, N., Farsi, M., & Soltanpour, N. (2016). Prevalence of flatfoot among school students and its relationship with BMI. Acta orthopaedica et traumatologica turcica, 50(5), 554-557.
- Parlak Demir, Y., Çırak, Y., Dalkılınç, M., Yılmaz, G.D., Uraş, İ., ve Kömürcü, M. (2012). İlkokul Çocuklarında Çanta Taşıma, Bilgisayar Kullanma Alışkanlığı ve Postür, Ankara Medical Journal, 12(4), 182-187.
- Raj, M. A., Tafti, D., & Kiel, J. (2017). Pes planus. europepmc.org
- Rao, U. B., & Joseph, B. (1992). The influence of footwear on the prevalence of flat foot. A survey of 2300 children. The Journal of bone and joint surgery. British volume, 74(4), 525-527.
- Reimers J, Pedersen B, Brodersen A. (1995). Foot deformity and the length of the triceps surae in Danish children between 3 and 17 years old. J Pediatr Orthop B;4:71–73.
- Sachithanandam V, Joseph B. (1995). The influence of footwear on the prevalence of flat foot: a survey of 1846 skeletally mature persons. J Bone Joint Surg Br;77:254–257.
- Sadeghi‐Demneh, E., Azadinia, F., Jafarian, F., Shamsi, F., Melvin, J. M., Jafarpishe, M., & Rezaeian, Z. (2016). Flatfoot and obesity in school‐age children: a cross‐sectional study. Clinical obesity, 6(1), 42-50.
- Savaşhan, Ç., Sarı, O., Aydoğan, Ü., ve Erdal, M. (2015). İlkokul Çağındaki Çocuklarda Obezite Görülme Sıklığı ve Risk Faktörleri, Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 19(1), 14-21.
- Staheli, L. T., Chew, D. E., & Corbett, M. (1987). The longitudinal arch. J Bone Joint Surg Am, 69(3), 426-428.
- Stavlas P, Grivas TB, Michas C. Vasiliadis E, Polyzois V.(2005). The evolution of foot morphology in children between 6 and 17 years of age: a crosssectional study based on footprints in a Mediterranean population. J Foot Ankle Surg. 44:424-8.
- Stolzman, S., Irby, M. B., Callahan, A. B., & Skelton, JA. (2015). Pes planus ve pediyatrik obezite: Literatürün sistematik bir derlemesi. Klinik obezite, 5(2), 52-59.
- Stovitz SD, Pardee PE, Vazquez G, Duval S, Schwimmer JB. (2008). Musculoskeletal pain in obese children and adolescents. Acta Paediatr. 97:489–93.
- Taylor ED, Theim KR, Mirch MC, Ghorbani S, Tanofsky-Kraff M, Adler-Wailes DC, et al. (2006). Orthopedic complications of overweight in children and adolescents. Pediatrics. 2006;117:2167–74.
- TÜİK Türkiye Sağlık Araştırması, (2019). Obez bireylerin oranı %21,1 oldu. Türkiye İstatistik Kurumu. Yayım Tarihi: 04 Haziran 2020).
- Ünsaldı, T. & Kocaoğlu, V. (1984). Investigation of fre-uency of the pes planus deformity in primary school students. Acta Orthopaedica et Traumatologica Turcica, 18 (1) , 37-42.
- World Health Organization. (2012). Health Behaviour in School-Aged Children (HBSC) Study: Internatıonal Report from the 2009/2010 Survey s. 89-103.
- Yılmaz, M., Kundakçı, A.G., Dereli, F., Öztornacı, B.O., Çetişli, N.E. (2019). İlköğretim öğrencilerinde yaş ve cinsiyete göre obezite ve ilişkili özellikler obezite ve ilişkili faktörler. JCP, 17(1):127-140.
- Yılmaz M, Senih MA. (2017). Determination of the Obesity Prevalence and Risk Factors in School Children in Duzce. Duzce Med J. 19(2):42–7.
- Yüksel, H. B. (2015). Genç bireylerde ayak postürü, fonksiyonlar ve fiziksel aktivite düzeyinin incelenmesi (Master's thesis) İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Zeybek, Ç., Aydın, A. (2002). Childhood obesity. Klinik Çocuk Forumu,2(3), 24- 9.