5403 Sayılı Kanun Çerçevesinde Terekedeki Tarım Arazilerinin Devredilmesi Karşısında Muris Muvazaası

Year 2020, Volume: 78 Issue: 1, 161 - 192, 31.03.2020

A. Nilay Şenol Özge Uzun Kazmacı

Abstract

5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, tarım arazilerinin bütünlüğünün korunması ve miras yolu ile tarım arazilerinin bölünmesinin önüne geçilmesini amaçlamaktadır. Bu Kanun çerçevesinde, terekedeki tarım arazisinin, öncelikle mirasçıların kendi aralarında anlaşarak içlerinden birine veya birkaçına, aile malları ortaklığına, limited şirkete ya da üçüncü bir kişiye bırakılması; mirasçılar kendi aralarında anlaşamazlarsa sulh hâkimi tarafından tarım arazisinin ehil bir mirasçıya bırakılması veya arazinin satışına karar verilmesi düzenlenmektedir. Ayrıca yine bu Kanun’a göre, ölüme bağlı tasarruf yoluyla da tarım arazisinin bırakılacağı ehil mirasçı belirlenebilmektedir. Mirasbırakanın sağlığında, mirasçılardan birine tarım arazisini devretmesi de yasal sınırlar içinde mümkün ve geçerlidir. Ancak bu devir, muvazaalı bir işlemle gerçekleştiğinde, muris muvazaasının söz konusu olup olmayacağı tartışmalıdır. Muris muvazaası, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları ile bazı ilkelere bağlanmıştır. Öğretide ilgili Yargıtay kararları çeşitli açılardan eleştirilmekle birlikte uygulamada muris muvazaası davaları yıllardır Yargıtay’ın belirlediği kıstaslar çerçevesinde çözümlenmektedir. 5403 sayılı Kanun’un amacı ve ilgili düzenlemeleri de muris muvazaasının tespitinde dikkate alınması gereken bir kıstas olarak karşımıza çıkmaktadır.

Keywords

Tarım arazisi, Toprak koruma, Ehil mirasçı, Muvazaa, Muris muvazaası

Supporting Institution

Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Testator’s Simulation Before the Transfer of the Agricultural Lands in Succession within the Scope of Law Numbered 5403

Abstract

The Law on Protection of Soil and Land Use, numbered 5403, aims to protect the unity of agricultural lands, and to prevent the division of the soil with inheritance. This law stipulates first, the possibility regarding the giving over of the agricultural land in succession to one or more heirs, to a family partnership, to a limited liability company or to a third person with the consensus of the heirs and second, in case of disagreement, the judge shall decide whether to leave the agricultural land to a competent heir or to sell the land. Furthermore, according to this law, the competent heir to whom the agricultural land will be left can be determined by means of testamentary disposition. It is possible and also valid within the legal constraints that the testator can also transfer the agricultural land to one of the heirs while he is alive. It is arguable whether this transaction can be considered as the testator’s simulation or not, if this transaction has also been made with a simulated transaction. Some principles are set out by the Supreme Court in terms of the simulation of the testator, and although these principles and decisions are criticized by the doctrine, such cases are held by these principles. The purpose and the regulations of the Law numbered 5403 shall be taken into consideration in determining testator’s simulation.

Keywords

Agricultural land, Soil protection, Competent heir, Simulation, Testator’s simulation

References

• Acabey MB, ‘Yargıtay Kararları Işığında Muris Muvazaası’ iç Tuğçe Tuzcuoğlu ve A Hulki Cihan (edr), Yargıtay Kararları Işığında Güncel Medeni Hukuk Problemleri Sempozyumu Bildirileri, 8-9 Kasım 2018 (On İki Levha 2019) 471-487.
• Aday N, Taşınmaz Mülkiyetinin Naklinde Muvazaa (Kazancı Hukuk Yayınları 1992).
• Akbulut PE, Borçlar Hukukunda Kesin Hükümsüzlük Yaptırımının Amaca Uygun Sınırlama (Teleolojik Redüksiyon) Yöntemi İle Daraltılması (On İki Levha 2016).
• Antalya G ve Sağlam İ, Miras Hukuku (Legal 2015).
• Atamulu İ, Türk Borçlar Hukukunda Muvazaa (Adalet 2017).
• Ayan M, Eşya Hukuku –II- Mülkiyet (Seçkin 2016).
• Ayan M, Miras Hukuku (Seçkin 2016). Aybay A, Miras Hukuku Dersleri (Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi 2003).
• Aydoğdu M, Yasadan ve Sözleşmeden Doğan Önalım Hakkı (Adalet 2013).
• Bağcı Ö, ‘Tarımsal Arazilerin Miras Yoluyla İntikali’ iç Tuğçe Tuzcuoğlu ve A Hulki Cihan (edr), Yargıtay Kararları Işığında Güncel Medeni Hukuk Problemleri Sempozyumu Bildirileri, 8-9 Kasım 2018 (On İki Levha 2019) 71-76.
• Çabri S, Miras Hukuku Şerhi C-1 (On İki Levha 2018).
• Dural M ve Öz T, Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku (Filiz Kitabevi 2019).
• Erdoğan K, ‘Tarım Arazilerinin Miras Yolu İle İntikali’(2016) 24(1) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 123-179.
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Yetkin 2019).
• Eren F, Borçlar Hukuku Özel Hükümler (Yetkin 2017).
• Eren F/Başpınar V, Toprak Hukuku (Savaş 2017).
• Erman H, Eşya Hukuku (Der 2017).
• Ertaş Ş, Eşya Hukuku (Fakülteler Barış Kitabevi 2016).
• Esener T, Türk Hususi Hukukunda Muvazaalı Muameleler (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1956).
• Eviz E, Muris Muvazaası (On İki Levha 2019).
• Feyzioğlu FN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (İstanbul Üniversitesi Yayınları 1976).
• Günay E, Yargıtay Kararları Eşliğinde Mirastan Mal Kaçırma (Tapulu Taşınmazlarda Muris Muvazaası) (Seçkin 2013).
• Gürsoy KT, Eren F ve Cansel E, Türk Eşya Hukuku (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1984).
• Hatemi H, Miras Hukuku (On İki Levha 2018).
• Hatemi H, Serozan R ve Arpacı A, Eşya Hukuku (Filiz Kitabevi 1991).
• Hatemi H ve Gökyayla E, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Vedat 2017).
• İmre Z ve Erman H, Miras Hukuku (Der 2018).
• İnal E, ‘Denkleştirme ve Tenkis Davalarında Parası Miras Bırakan Tarafından Ödenerek Mirasçılardan Biri Adına Alınan Taşınmazların Durumu’ (2007) 65(2) İÜHFM 277-298.
• İnan AN, Ertaş Ş ve Albaş H, İnan Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku (Seçkin 2019).
• Jäggi P, Gauch P and Hartmann S, Zürcher Kommentar Obligationenrecht Art. 18 OR, Auslegung Ergänzung und Anpassung der Verträge, Simulation, 4A (Schulthess 2014).
• Kaplan İ, ‘Muris Muvazaası’ (2016) 15(1) İKÜHFD (Prof. Dr. Turhan ESENER’e Armağan) 349369.
• Karayalçın Y, ‘Mirasçının Muvazaa Nedeniyle İptal Davası Açma Hakkı Var Mıdır? (1.10.1953, 11.4.1974 ve 22.6.1987 Tarihli İçtihadı Birleştirme Kararları)’ (1989) Yasa Dergisi 323-337.
• Karayalçın Y, ‘ “16.3.1990 Tarih ve K. 1990/2 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı” “Saklı Payı İhlal Edilmemiş Mirasçı Muvazaa Nedeniyle Dava Açabilir” Görüşü ve Diğer Problemler’, (1991) Prof. Dr. Jale G. AKİPEK’e Armağan 209-230.
• Karayalçın Y, Mirasbırakanın Muvazaası Mı? Tasarruf Özgürlüğü ve Saklı Payın Korunması Mı? Bir Tartışma (Turhan 2000).
• Kılıçoğlu AM, Miras Hukuku (Turhan 2018).
• Kılıçoğlu AM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Turhan 2019).
• Kramer E and Schmidlin B, Berner Kommentar, Allgemeine Einleitung in das schweizerische Obligationenrecht und Kommentar zu Art. 1-18 OR, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, Band/Nr. VI/1/1 (Stämpfli 1986).
• Kocayusufpaşaoğlu N, Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/Arpacı Borçlar Hukuku Genel Bölüm Borçlar Hukukuna Giriş Hukuki İşlem Sözleşme (Filiz Kitabevi 2014).
• Kocayusufpaşaoğlu N, Miras Hukuku (Filiz Kitabevi 1987).
• Kocayusufpaşaoğlu N, Miras Hukuku Ek Kitap (Filiz Kitabevi 1992).
• Nomer H, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Beta 2019). Oğuzman MK, Miras Hukuku (Filiz Kitabevi 1995).
• Oğuzman MK, “Miras Bırakanın Gayrimenkule İlişkin Muvazaalı İşlemleri Bakımından Tenkis Davası ve Tapu Kaydının Tashihi Davası”, Prof. Dr. İlhan E. Postacıoğlu’na Armağan, İstanbul 1990, s. 187-199.
• Oğuzman MK ve Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt-1 (Vedat 2019).
• Oğuzman MK, Seliçi Ö ve Oktay-Özdemir S, Eşya Hukuku (Filiz Kitabevi 2019).
• Oğuzman MK ve Barlas N, Medeni Hukuk (Vedat 2019). Ozanemre Yayla HT, Mirasın Paylaşılması (Turhan 2011).
• Özay OL, Tarım İşletmelerinin ve Arazilerinin Miras Yoluyla İntikali (Yetkin 2015).
• Özbilen AB, Sözleşmelerin Şekli ve Şekil Yönünden Hükümsüzlüğü (On İki Levha 2016).
• Özçelik ŞB, ‘5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nda 6537 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişiklikler ve Değerlendirilmesi’ (2015) 19(1) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 87-110. Özmen İ ve Özkaya E, Muvazaa Davaları (Adalet 1993).
• Postacıoğlu İE, ‘Namı Müstear ve Muvazaa Meseleleri Hakkında Yeni Görüşler’ (1955) A. Samim Gönensay’a Armağan 164-193.
• Reisoğlu S, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Beta 2012).
• Ruhi C ve Ruhi AC, Muris Muvazaası (Seçkin 2017).
• Sağlam İ, ‘Tarımsal İşletmelerin Özgülenmesi Sorunu ve Bu Sorunun Tarım Reformu Açısından Değerlendirilmesi’ (2010) 16(1-2) MÜHFHAD 201-231.
• Serozan R ve Engin İ, Miras Hukuku ve Uygulama Çalışmaları (Seçkin 2018).
• Sert Sütçü S, Miras Bırakanın Muvazaalı Hukuki İşlemleri ve Sonuçları (Seçkin 2018).
• Sevinç Aydın B, ‘Bekletici Sorun’ (2012) Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi 30 <tez.yok.gov.tr >Erişim Tarihi 27.6.2019.
• Sirmen L, Eşya Hukuku (Yetkin 2019). Sungurbey İ, ‘Mirasbırakanın Muvazaası Durumuna İlişkin Yargıtay’ın 1.4.1974 Gün 1/2 Sayılı Doğru İçtihadı Birleştirme Kararı Değiştirilemez’ (1994) 6 Medeni Hukuk Sorunları 7-18.
• Sungurbey İ, ‘Mirasbırakanın Danışıklı (Muvazaalı) İşlemleri Konusunda Sayın Prof. Dr. Yaşar Karayalçın’a Zorunlu Bir Yanıt’ (1994) 6 Medeni Hukuk Sorunları 19-66.
• Şen Doğramacı H, ‘6537 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Mülkiyet Hakkının Sınırlandırılmasına İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi’ (2017) 13(2) Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 69-94.
• Tandoğan H, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri C.I/1 (Vedat 2008).
• Tekinay SS, Akman S, Burcuoğlu H ve Altop A, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Filiz Kitabevi 1993).
• Tekinay SS, Akman S, Burcuoğlu H ve Altop A, Tekinay Eşya Hukuku (Filiz Kitabevi 1989).
• Topçuoğlu H, Kanuna Karşı Hile (Kanundan Kaçınma Yolları) (Selüloz 1950).
• Topuz M, ‘Yargıtay Kararları Işığında Muris Muvazaasının Varlığını Gösteren Emareler’ (2016) 15(2-2) İKÜHFD (Prof. Dr. M. İlhan Ulusan’a Armağan Özel Sayı) 709-728.
• Uyar Hatipoğlu Z, ‘Yargıtay İçtihatlarına Göre Muris Muvazaasında Miras Bırakanın Asıl İradesinin Tayini’ (2017) 22(36) DÜHFD 109-135.
• Uyumaz A ve İlhan O, ‘Tarımsal Arazilerde Mülkiyetin Devri’ (2018) 24(2) MÜHFHAD 877-878.
• Von Tuhr A, Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı Cilt: 1-2, Çeviren: Cevat Edege (Yargıtay Yayınları 1983).
• Yavuz C ve Topuz M, ‘Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un Türk Medeni Kanunu’nun Miras Hukukuna İlişkin Hükümlerinde Yaptığı Değişiklikler’ (2015) 21(2) MÜHFHAD (Mehmet Akif Aydın’a Armağan) 663-700.
• Yüce MB, ‘5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile Getirilen Kanuni Kısıtlamalar’ (2011) 10(2) İKÜHFD 105-140.