Teletıp, Sağlık Turizmi ve Uzaktan Sağlık Hizmetleri: Mesafeli Sözleşmeler

Year 2020, Volume: 78 Issue: 2, 657 - 710, 16.10.2020

Yakup Gökhan Doğramacı

https://doi.org/10.26650/mecmua.2020.78.2.0014

Abstract

COVID-19 salgını, dünyada ve ülkemizdeki sağlık hizmetlerinde dönüm noktası yaratmaktadır. Yakın zamana kadar ülkemizde suç olarak kabul edilen uzaktan tıbbi uygulamalar, günümüz tıbbı uygulamalarının bir gerçeği haline gelmiştir. Bu haliyle teletıp, sağlık hizmetleri ve sağlık turizminin vazgeçilmez bir parçasıdır. Salgın ile birlikte ortaya çıkan bu yeni gerçekliğin hukuki açıdan değerlendirilmesi gerekliliği ortadadır.
Çalışmamızda ilk olarak teletıp kavramı açıklanmış ve sonra ülkemizdeki son durum özetlenmiştir. İkinci bölümde ise teletıp hizmetlerinin hukuki niteliği ele alınmıştır. Bu bölümde, “bizzat” muayene yükümlülüğü konusundaki hukuki yorum farkı ve teletıp uygulamalarının tıbbi standartları değerlendirilmiştir. Ayrıca teletıp uygulamalarının sözleşme niteliği ile hastanın tüketici olarak kabulü incelenmiştir. Ülkemizde hastanın tüketici olarak kabul edilmesi nedeniyle, teletıp hizmetlerinin tüketici hukukuna özgü mesafeli sözleşmeler ile ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır. Bu sebeple mesafeli sözleşmeler, teletıp çerçevesinde özel olarak değerlendirilmiştir.
Sonuç olarak, teletıp hizmetleri konusunda gerekli yasal düzenlemelerin yapılması zorunludur. Ancak evveliyetle, sağlık hizmetlerinin Avrupa Birliği hukukunda olduğu gibi tüketici hukuku kapsamından çıkarılması gerekmektedir.

Keywords

COVID-19, Pandemi, Hasta, Tüketici, Cayma hakkı, Tıp hukuku

Supporting Institution

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Telemedicine, Health Tourism and Remote Health Services: Distance Contracts

Abstract

The COVID-19 pandemic created a turning point in healthcare in the world and our country. Distant medical applications have become a reality of today’s medical practices, which have been accepted as a crime in our country at present. Hence, telemedicine is an indispensable part of health services and health tourism. It is obvious that this new reality emerging with the epidemic should be evaluated legally.
The concept of telemedicine is first explained in this study, and then the last situation in our country is summarized. The legal nature of telemedicine services is discussed in the second part. In this section, the legal interpretation difference of the physician about the examination “in person” and the medical standards of telemedicine applications were evaluated. Further, telemedicine applications and the acceptance of the patient as a consumer with the nature of the contract were examined. Because the patient is accepted as a consumer in our country, it is concluded that telemedicine services are related to distant contracts specific to consumer law. Therefore, distance contracts have been especially evaluated within the scope of telemedicine. As a result, it is mandatory to make the necessary legal arrangements for telemedicine services. However, health services first need to be taken out of the scope of consumer law, as in European Union law.

Keywords

COVID-19, Pandemic, Patient, Consumer, Right of withdrawal, Medical law

References

• Akipek Şebnem, ‘Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması Hakkında Avrupa Birliği Direktifi ve Türkiye’nin Durumu’ (2002) 21 Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 45-66.
• Aşçıoğlu Çetin, Doktorların Hukuki ve Cezai Sorumluluğu (Olgaç 1982).
• Aslan İ Yılmaz, Tüketici Hukuku Dersleri (6. Bası, Ekin 2016).
• Avcı Braun Cihan, ‘Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Mesafeli Sözleşmeler’ (2016) 12 Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 17-45.
• Ayan Mehmet, Tıbbi Müdahalelerden Doğan Hukuki Sorumluluk (Kazancı 1991).
• Bayraktar Köksal, Hekimin Tedavi Nedeniyle Cezai Sorumluluğu (Sermet 1972).
• Belgesay Mustafa Reşit, Tıbbi Mesuliyet (M Sıralar 1953).
• Benli Başak, ‘Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Cayma Hakkı’ (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi 2018).
• Bilgen Semih, Sağlık Bilgi Sistemleri (Türkiye Ulusal Enformasyon Altyapısı Proje Ofisi 1998).
• Çakırca Seda İrem, ‘6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre Mesafeli Sözleşmeler’ (2018) 34 Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 99-147.
• Çizmeli Ecem, ‘Kronik Epilepsi Hastaları İçin Prototip Tele-Tıp Önerisi’ (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi 2014).
• Demir Mehmet, ‘Mesafeli Sözleşmelerle İlgili AB Yönergesine Göre Tüketicinin Geri Alma Hakkı’ (2003) 7 Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi.
• Demir Mehmet, Mesafeli Sözleşmelerin Internet Üzerinden Kurulması (Turhan 2004).
• Demir Remzi, Hukuksal Yönleriyle İnsan Geni Üzerindeki İncelemeler (Adalet 2019).
• Doğramacı Yakup Gökhan, Tıbbi Uygulamalarda Ekip İş Birliği ve Güven İlkesi (Legal 2016).
• Doğramacı Yakup Gökhan ve Erkol Zehra Zerrin, ‘Çocuklarda Kan Naklinin Reddi: Yehova Şahitleri Olgu Örnekleri’ (2016) 5 TıpHD 69-114.
• Döner Emel, ‘Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda İnternet Üzerinden Akdedilen Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması’ (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi 2019)
• Dönmezer Sulhi, Kişilere ve Mala Karşı Cürümler (15. Bası, Beta 1998).
• Dural Mustafa ve Sarı Suat, Türk Özel Hukuku Cilt I (10. Bası, Filiz 2015).
• Eren Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (18. Bası, Yetkin 2015).
• Ertek Sibel, ‘Endokrinolojide Tele-Sağlık ve Tele-Tıp Uygulamaları’ (2011) 2 Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 126-130.
• Gezder Ümit, ‘Mesafeli Sözleşmeler’ iç M Murat İnceoğlu (ed), Yeni Tüketici Hukuku Konferansı (XII Levha 2015).
• Gökcan Hasan Tahsin, Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk (3. Bası, Seçkin 2017).
• Gönenç Fulya İlçin, ‘Hukuki ve Etik Boyutuyla Medikal Turizm’ (2006) 22 Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 1173-1184.
• Hatırnaz Erol Gültezer, Özel Hastanelerin Hukuki Sorumluluğu ve Hasta Hakları (5. Bası, Seçkin 2015).
• Hollender Judd E ve Carr Brendan G, ‘Virtually Perfect? Telemedicine for Covid-19’ (2020) 382 New England Journal of Medicine 1679-1681.
• Hong Yan Alicia, ‘Medical Tourism and Telemedicine: A New Frontier of an Old Business.’ (2016) 18 Journal of Medical Internet Research e115.
• İnal H Tamer, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre Hazırlanmış Tüketici Hukuku (3. Bası, Seçkin 2014).
• İslamoğlu Gülşah, ‘Mesafeli Sözleşmelerde Cayma Hakkı’ (2018) 13 Terazi Hukuk Dergisi 115-124.
• Kalender Nurten ve Özdemir Leyla, ‘Yaşlılara Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Tele-Tıp Kullanımı’ (2014) 17 Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 50-58.
• Karakocalı Ahmet ve Kurşun Ali Suphi, Tüketici Hukuku (Aristo 2015).
• Kayam Övgü Sıla, ‘Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmeler’ (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi 2018).
• Kök Ahmet Nezih, ‘Hekim - Hasta İlişkisi Tüketici Hukuku Anlayışı İle Bağdaşır Mı?’ (2015) 5 Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 605-616.
• Kuğuoğlu Dilşad ve Kalkan Nihan, ‘Mesafeli Sözleşmeler’ (2016) 90 İstanbul Barosu Dergisi 269-290.
• ‘LEXPERA - Hukuk Bilgi Sistemi: Mevzuat, İçtihat, Literatür & Örnekler’ <https://www.lexpera.com.tr/> Erişim Tarihi 12 Haziran 2020
• Nemtoi Gabriela, ‘Consumer Contracts Distance Concluded-Required Information/Advice’ (2015) 2 European Journal of Law and Public Administration 33-38.
• Özdemir Hayrunnisa, Sağlık Hukuku Alanında Teşhis ve Tedavi Sözleşmesi (Yetkin 2017).
• Özel Çağlar, Tüketicinin Korunması Hukuku (3. Bası, Seçkin 2016).
• Özkan Yekta Ongun, ‘Mesafeli Sözleşmeler’ (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi 2019).
• Paksoy Vedat Mehmet, ‘Sağlık Ekonomisi Perspektifinden Teletıp Uygulamaları’ (2017) 4 Health Care Academician Journal 9-16.
• Pazar Berrin, Taştan Sevinç ve İyigün Emine, ‘Roles of Nurses in Tele-Health Services’ (2015) 11 Medical Journal of Bakirkoy 1-4.
• Petek Hasan, ‘Tıbbi Müdahalelerden Kaynaklanan Uyuşmazlıklarda Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Uygulanması’ (2013) 15 DEÜHFD 969-1017.
• Raposo Vera Lúcia, ‘Telemedicine: The Legal Framework (or the Lack of It) in Europe.’ (2016) 12 GMS Health Technology Assessment Doc03, 1-12.
• Ryu Seewon, ‘History of Telemedicine: Evolution, Context, and Transformation’ (2010) 16 Healthcare Informatics Research 65-66.
• Şengül Ragıp, Hasta Ile Hekim Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği ve Hekimin Tazminat Sorumluluğu (Aristo 2020).
• Sert Sütçü Selin, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Hükümlerine Göre Tüketicinin Cayma Hakkı (Adalet 2016).
• T.C. Sağlık Bakanlığı, ‘Teletıp Sistemi’ <https://teletip.saglik.gov.tr/> Erişim Tarihi 10 Haziran 2020
• Terzi Sibel, ‘Mesafeli Sözleşmelerde Ön Bilgilendirme Yükümlülüğü ve Sonuçları’ (2017) 12 Terazi Hukuk Dergisi 132-139.
• Topaloğlu Mustafa, ‘Mesafeli Sözleşmeler’ (2016) 2 Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13-50.
• Türk Dil Kurumu, ‘Güncel Türkçe Sözlük’ <https://sozluk.gov.tr/> Erişim Tarihi 11 Haziran 2020
• Uyanık Ayfer, ‘Sağlık Turizmi Hukuku’ [2015] SD Dergisi 88-91.
• World Health Organization, Telemedicine: Opportunities and Developments in Member States: Report on the Second Global Survey on EHealth (2009).
• World Health Organization, ‘EHealth Country Profiles - Turkey’ (2016).
• World Health Organization, Global Diffusion of EHealth: Making Universal Health Coverage Achievable (2016).
• Yardım İsa, Tüketi̇ci̇ Olarak Hasta Hakları (Adalet 2016).
• Yavuz Cevdet, Borçlar Hukuku Dersleri Özel Hükümler (10. Bası, Beta 2012).
• Yıldırım Abdulkerim, ‘Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması’ (Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi 2008)
• Yıldırım Abdulkerim, Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması (XII Levha 2009).
• Yılmaz Battal, Hekimin Hukuki Sorumluluğu (Adalet 2017).
• Yılmaz Şenyüz Kübra, Topçu Emine Tuğba ve Şentürk Sibel, ‘Tele-Tıp Uygulamaları ve Hasta Hakları’ (2018) 17 Adli Bilimler Dergisi 40-44.
• Zevkliler Aydın ve Özel Çağlar, Tüketicinin Korunması Hukuku (Seçkin 2016).