Bir devletin bir başka devletin uluslararası hukuka aykırı eylemlerinden dolayı sorumluluğuna başvurmasının kabul edilebilirliği bakımından hangi şartların uygulanacağı, başvurunun niteliğine bağlıdır. Başvuran devletin doğrudan zarara uğradığı durumlarda diplomatik himayenin uluslararası örf ve âdet niteliğindeki şartları uygulanmayacağı için, fiilen vatandaşa verilen -ve hukukî bir varsayım gereğince devletin de dolaylı olarak uğradığı kabul edilen- zararlara dayanan başvuruların öncekilerden ayrı mütalaa edilmesi zorunludur. Uygulamada, özellikle iç başvuru yollarının tüketilmesi şartının uygulanabilirliğinin tespiti bakımından, devletin uluslararası mahkemelerde haklar öne sürerken doğrudan zararlarına mı yoksa dolaylı zararlarına mı dayandığı meselesi gündeme gelmektedir. Uluslararası Hukuk Komisyonunun ilgili uluslararası yargı ve hakemlik kararlarını ve doktrindeki görüşleri dikkate alarak hazırladığı Diplomatik Himayeye İlişkin Taslakta, bir uluslararası başvurunun “ağırlıklı olarak” vatandaşa verilen zarara dayanarak getirildiğinde, iç başvuru yollarının tüketilmesi gerekeceği öngörülmüştür. Bununla birlikte, devletin hem doğrudan hem de vatandaşlarının zararlarına dayanarak haklar öne sürdüğü böyle karma nitelikli başvurularda iç başvuru yollarının tüketilmesi şartının uygulanabilirliği hakkında karar vermek için, duruma göre, başka kriterlerin veya başvuruyla ilgili çeşitli unsurların da göz önünde bulundurulması gerektiği kabul edilebilmektedir. Bu makalede, bir devletin uluslararası sorumluluğa diplomatik himaye hakkını kullanmak suretiyle başvurduğunu tespit etmenin gerekliliği, zorlukları ve sonuçları, ilgili kodifikasyon çalışmaları, uluslararası yargı ve hakemlik organlarının kararları ve hukukî görüşler ışığında ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir.
Devletin uluslararası sorumluluğa başvurması Diplomatik himaye İç başvuru yollarının tüketilmesi Doğrudan-dolaylı zarar ayrımı Karma nitelikli başvurular Ağırlık kriteri
Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.
The requirements which apply in terms of the admissibility of a state’s invocation of another state’s responsibility for its internationally wrongful acts depends on the nature of the claim. Since the international customary requirements of diplomatic protection are not applicable to cases where the applicant state is directly injured, the claims based on the injuries to a national, which are also by a legal fiction regarded as the indirect injuries to his or her state of nationality, must be considered separately from the former ones. In practice, especially in determining the applicability of the requirement of exhaustion of local remedies, the question arises about whether the state relies on its direct injuries or indirect injuries while asserting rights before international courts. The Draft Articles on Diplomatic Protection prepared by the International Law Commission, taking into account the relevant international judicial and arbitral decisions and opinions of jurists, provide that local remedies shall be exhausted where an international claim is brought “preponderantly” on the basis of an injury to a national. However, it is suggested that other criteria or various factors related to the claim, as the case may be, should also be considered in order to decide on the applicability of the requirement of exhaustion of local remedies in such mixed claims containing elements of both injury to the state and injury to the nationals of the state. In this article, the necessity, difficulties, and consequences of determining whether a state invoked the responsibility by means of the right to exercise diplomatic protection are examined in detail in the light of the relevant codification works, decisions of judicial or arbitral bodies, and juristic opinions..
Keywords Invocation of responsibility Diplomatic protection Exhaustion of local remedies Direct and indirect injuries Mixed claims Preponderance test
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Law in Context |
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Publication Date | July 29, 2021 |
Published in Issue | Year 2021 Volume: 79 Issue: 2 |