The Principle of Good Governance concerning Tax Law

Year 2022, Volume: 80 Issue: 3, 1001 - 1020, 05.10.2022

Gamze Gümüşkaya

https://doi.org/10.26650/mecmua.2022.80.3.0009

Abstract

Good governance does not have a general definition or a specific content. This concept is interpreted by different disciplines, different institutions on international and national platforms. From a legal perspective, the concept of governance has a close connection with the basic principles of the democratic state of law and human rights. However, the “good governance principle” or “the right to good governance” has not found a place in universal legal documents. In this regard, this principle is not regulated in the European Convention on Human Rights and its additional protocols. On the other hand, the European Court of Human Rights and Turkish Constitutional Court apply this principle concerning the individual application reviews. In these related judgments, the tax administration’s passive attitude and failure to act in a timely and consistent manner were found to be contrary to the principle of good governance. In its judgment regarding the individual application of Reis Automotive Company, published in the Official Gazette, dated 07.03.2018 and numbered 30353, Turkish Constitutional Court clearly stated that the tax administration should act in accordance with the principle of good governance. In this context, it is important to reveal the meaning, scope, and legal basis of the principle of governance in terms of tax law. In the aforementioned judgment, it was decided that the tax administration should take the necessary measures to prevent different treatments among the taxpayers, which are subject to limited tax audits as in the present case of the individual application. In this study, after examining the meaning and applicability of the good governance principle in the field of tax law, the legal amendments regarding the procedure and principles in tax audits are reviewed from the perspective of the good governance principle.

Keywords

Good Governance, Governance, Good Administration, Tax Administration, Tax Audit, The Principle of Proportionality

Vergi Hukuku Bakımından İyi Yönetişim İlkesi

Abstract

İyi yönetişim kavramının genel kabul görmüş bir tanımı ya da sınırları belirli bir içeriği bulunmamakta; bu kavram farklı disiplinlerce, farklı kuruluşlarca ve uluslararası/ulusal düzlemlerde yorumlanmaktadır. Hukuki perspektiften bakıldığında; yönetişim kavramının demokratik hukuk devletinin temel ilkeleri ve insan hakları ile yakın bağlantısının bulunduğu söylenebilecektir. Öte yandan “iyi yönetişim ilkesi” ya da bireyler açısından bakıldığında “iyi yönetişim hakkı”, evrensel belgelerde yer bulamamıştır. Bu kapsamda, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve ek protokollerinde de bu ilke düzenlenmemiştir. Öte yandan İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’nin ve T.C. Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuru denetiminde iyi yönetişim ilkesinden yararlandığı görülmektedir. Söz konusu kararlarda; vergi idaresinin kendi hatasından kaynaklanan bir aykırılık ortaya çıktıktan sonra hatanın düzeltilmesi ya da zararın giderilmesi bakımından edilgen bir tutum takınması, zamanında ve tutarlı hareket etmemesi iyi yönetişim ilkesine aykırı bulunmuştur. T.C. Anayasa Mahkemesi’nin, 07.03.2018 tarih ve 30353 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2015/6728 Başvuru Numaralı Reis Otomotiv Ticaret ve Sanayi A.Ş. tarafından yapılan bireysel başvuruya ilişkin kararında da vergi idaresinin iyi yönetişim ilkesine uygun hareket etmesi gerektiği açıkça belirtilmiştir. Bu itibarla, iyi yönetişim ilkesinin anlamının, kapsamının ve hukuksal dayanaklarının vergi hukuku bakımından tartışılarak ortaya konulması önem taşımaktadır. Anayasa Mahkemesi’nin söz konusu kararında; vergi idaresinin iyi yönetişim ilkesine uygun olarak, bireysel başvuruya konu olan olaydaki gibi konu, kapsam, amaç bakımından sınırlı vergi incelemelerinde incelemeye tabi tutulan vergi yükümlüleri arasında farklı muamelede bulunmasını önlemek için gerekli tedbirleri alması gerektiğine hükmedilmiştir. Çalışmada, vergi hukukunda iyi yönetişim ilkesinin anlamı ve uygulanabilirliği irdelendikten sonra, vergi incelemesine ilişkin usul ve esaslara yönelik güncel yasal değişiklikler iyi yönetişim ilkesi açısından değerlendirilmektedir.

Keywords

İyi Yönetişim, Yönetişim, İyi Yönetim, Vergi İdaresi, Vergi İncelemesi, Ölçülülük Ilkesi

References

• Books and Articles / Kitaplar ve Makaleler google scholar
• Alkan H, ‘Karar Alma Süreçlerine Katılım Sistemleri Açısından Türkiye Ekonomik ve Sosyal Konseyi’ (2000) 33 (2) TODAİE Amme İdaresi Dergisi, 57-78. google scholar
• Aşcı Akıncı N, ‘The Right to Good Administration in Tax Inspection Process’, in Oktar S, Taşkın Y (eds), 34. International Public Finance Conference Proceedings Book(Istanbul University Press, 2019), 582-587. google scholar
• Boz SS, Yurdaer C, Eraslan Y, ‘İdare Hukuku Boyutuyla İyi Yönetişim İlkesi: İyi İdare’ (2019), 27 (3) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 497-532. google scholar
• Fidan Y, ‘Yönetimden Yönetişime: Kavramsal Bir Bakış’ (2010-2011) 1, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 5-10. google scholar
• Gümüşkaya G, Hukuk Devleti Perspektifinden Vergi Hukukunda Özelgeler (1st, On İki Levha 2021). google scholar
• Hall AW, ‘Global Experience on Governance’, in Turton AR, Hattingh HJ, Maree GA, Roux DJ, Classen M, Strydom WF (eds), Governance as a Trialogue: Government- Society-Science in Transition (Springer 2007) 29-38. google scholar
• Kaneti S, Ekmekci E, Gülsen G, Kaşıkcı M, Vergi Hukuku (2nd, Filiz, 2022).Karaçor S, Oltulu A, ‘Demokrasi ve Yönetişim Boyutu ile Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı’ (2011) 22, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 403-418. google scholar
• Karakul S, ‘Hukuki ve İdari Denetim Ölçütü Olarak İyi Yönetim İlkeleri’ (2015), 2 (3) Ombudsman Akademik Dergisi, 61-105. google scholar
• Özbek Ç, ‘Bir Yönetim Biçimi Olarak Demokrasi ve Yönetişim Üzerine Bir Değerlendirme’ in Uçma-Uysal T and Kurt G (eds), Disiplinlerarası Bakış Açısı ile Yönetişim (Gazi 2018) 1-25. google scholar
• Şahin Ü, ‘İyi Yönetişimin Türk Kamu Yönetiminde Uygulanması ve Kamu Denetçiliği Kurumu’ (2018) 1, Ombudsman Akademik Dergisi, 99-139. google scholar
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Kamuda İyi Yönetişim Özel İhtisas Komisyonu Raporu Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013 (1st, Devlet Planlama Teşkilatı, 2007) google scholar
• Turton AR, Hattingh HJ, Claassen M, Roux DJ, Ashton PJ, ‘Towards a Model for Ecosystem Governance: An Integrated Water Resource Management Example’, in Turton AR, Hattingh HJ, Maree GA, Roux DJ, Classen M, Strydom WF (eds), Governance as a Trialogue: Government-Society-Science in Transition (Springer 2007) 1-28. google scholar
• Yüksel M, ‘Yönetişim (Governance) Kavramı Üzerine’ (2000), Ankara Barosu Dergisi, 145-160. google scholar
• Judgments / Kararlar google scholar
• Krstic v Serbia App no 45394/06 (ECHR, 10 May 2014). google scholar
• Beyeler v Italy App no 33202/96 (ECHR, 5 January 2000). google scholar Srl v Moldova App no 21151/04 (ECHR, 8 April 2008). google scholar
• Lelas v Crotia App no 55555/08 (ECHR, 20 May 2010). google scholar
• Bogdel v Lithuania App no 41248/06 (ECHR, 26 November 2013). google scholar
• Pincova and Pinc v The Czech Republic App no 36548/97 (ECHR, 5 November 2002). google scholar
• Bogdel v Litvanya App no 41248/06 (ECHR, 26 November 2013). google scholar
• Bulves AD v. Bulgaria, App no 3991/03 (ECHR, 22.01.2009). google scholar
• Turkish Constitutional Court, 2015/6728, 01.02.2018 (Anayasa Mahkemesi, 2015/6728, 01.02.2018). google scholar
• Turkish Constitutional Court, 2013/8074, 09.03.2016 (Anayasa Mahkemesi, 2013/8074, 09.03.2016). google scholar
• Turkish Constitutional Court, 2015/1685, 23.05.2018 (Anayasa Mahkemesi, 2015/1685, 23.05.2018). google scholar
• Turkish Constitutional Court, 2017/38317, 13.01.2021 (Anayasa Mahkemesi, 2017/38317, 13.01.2021). google scholar
• Turkish Constitutional Court, 2017/17930, 03.06.2020 (Anayasa Mahkemesi, 2017/17930, 03.06.2020). google scholar
• Turkish Constitutional Court, 2015/3930, 23.10.2019 (Anayasa Mahkemesi, 2015/3930, 23.10.2019). google scholar
• Turkish Constitutional Court, 2015/3930, 23.10.2019 (Anayasa Mahkemesi, 2015/3930, 23.10.2019). google scholar
• Turkish Constitutional Court 2015/6728, 01.02.2018 (Anayasa Mahkemesi, 2015/6728, 01.02.2018). google scholar
• Turkish Constitutional Court, 2017/17930, 03.06.2020 (Anayasa Mahkemesi, 2017/17930, 03.06.2020). google scholar
• Turkish Constitutional Court, 2017/38317, 13.01.2021 (Anayasa Mahkemesi, 2017/38317, 13.01.2021). google scholar
• Turkish Constitutional Court, 2015/6728, 01.02.2018 (Anayasa Mahkemesi, 2015/6728, 01.02.2018). google scholar
• Turkish Council of State, 3rd, 2015/10015, 2017/7995, 20.11.2017 (Danıştay 3. Dairesi, 2015/10015 Esas, 2017/7995 Karar, 20.11.2017). google scholar
• Turkish Council of State, 7th, 2011/7651, 2015/3983, 12.06.2015 (Danıştay 7. Dairesi, 2011/7651 Esas, 2015/3983,12.06.2015). google scholar
• Turkish Council of State, 4th, 2013/1182, 2013/6242, 24.09.2013 (Danıştay 4. Dairesi, 2013/1182 Esas, 2013/6242 Karar, 24.09.2013). google scholar
• Turkish Council of State, 9th, 2015/6077, 2015/10015, 30.09.2015 (Danıştay 9. Dairesi, 2015/6077 Esas, 2015/10015 Karar, 30.09.2015). google scholar
• Turkish Council of State Plenary Session of the Tax Law Chamber, 2014/508, 2014/761, 17.09.2014 (Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu, 2014/508, 2014/761, 17.09.2014). google scholar
• Turkish Council of State Plenary Session of the Tax Law Chamber, 2016/91, 2016/91, 10.02.2016 (Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu, 2016/91, 2016/91, 10.02.2016). google scholar
• Legislations / Mevzuat google scholar
• Tax Procedure Act, no.213, 04.01.1961, Official Gazette 10.01.1961/10703, 11.01.1961/10704, 12.01.1961/10705, Article. 140/6 (Vergi Usul Kanunu, Kanun Numarası: 213, Kabul Tarihi: 04.01.1961, RG 10.01.1961/10703, 11.01.1961/10704, 12.01.1961/10705). google scholar
• Act no. 7338, 14.10.2021, Official Gazette 26.10.2021/31640 (Vergi Usul Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Kanun Numarası: 7338, Kabul Tarihi: 14.10.2021, RG 26.10.2021/31640). Act no. 6009, 23.07.2010, Official Gazette 01.08.2010/27659. google scholar
• Online Sources / Online Kaynaklar google scholar
• Council of Europe, ‘12 Principles of Good Democratic Governance’ <https://rm.coe.int/brochure-12-principles-of-good-governance-and-current-tools-on-good-go/16808b1687>. Date of Access 18 December 2021. google scholar
• Dictionary of the Turkish Language Institution, https://sozluk.gov.tr/> Date of Access 12 December 2021. google scholar
• European Parliament, ‘Charter of Fundamental Rights of the European Union’ (2000), 2000/C 364/01, <https://www.europarl.europa.eu/charter/pdf/text_en.pdf> Date of Access 12 December 2021. google scholar
• European Commission for Democracy Through Law (Venice Commission) (2011), ‘Stocktaking on the Notions of “Good Governance” and “Good Administration” On the Basis of Comments by Oliver Kask’, <https://www.venice.coe.int/webforms/documents/default. aspx?pdffile=CDL(2011)006> Date of Access 12 December 2021. google scholar
• Lexpera <https://www.lexpera.com.tr> Date of Access 12 June 2022. google scholar
• Macmillan Dictionary <https://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/governance> Date of Access 12 December 2021. google scholar
• Sam Agere, ‘Promoting Good Governance: Principles, Practices and Perspectives’ (OECD Library, 2000), <https://read.oecd-ilibrary.org/commonwealth/governance/promoting-good-governance_9781848597129-en#page1> Date of Access 12 December 2021. google scholar
• United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pasific, ‘What is Good Governance?’ <https://www.unescap.org/sites/default/files/good-governance.pdf> Date of Access 12 December 2021. google scholar