Örtülü Rıza Kavramının Yasal önalım, Ecrimisil ve El Atmanın Önlenmesi Davaları Bakımından Doğurduğu Hukuki Sonuçlar

Year 2024, Volume: 82 Issue: 3, 917 - 954, 26.09.2024

Nagehan Kırkbeşoğlu

https://doi.org/10.26650/mecmua.2024.82.3.0006

Abstract

Paylı ve elbirliğiyle mülkiyetinde paydaş ve ortakların kullanım ve tasarruflarına ilişkin mevzuatta bir sınır getirilmektedir. Gerçekten 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 693. hükmüne göre “paydaşlardan her biri diğerlerinin hakları ile bağdaştığı ölçüde paylı maldan yararlanabilir ve onu kullanabilir”. TMK 689/I’e göre ise “paydaşlar, kendi aralarında oybirliğiyle anlaşarak yararlanma, kullanma ve yönetime ilişkin konularda kanun hükümlerinden farklı bir düzenleme yapabilirler”. Benzer bir hüküm elbirliği mülkiyetinde de mevcuttur. Gerçekten de TMK m 702/II’ye göre, “kanunda veya sözleşmede aksine bir hüküm bulunmadıkça, gerek yönetim gerekse tasarruf işlemleri için ortakların oybirliği ile karar vermeleri gerekir”. Bu anlaşma açık rızaya veya örtülü rızaya dayanabilir. Açık rızaya dayalı fiili kullanımlarda uygulamada herhangi bir sorunla karşılaşılmamaktadır. Uygulamaya göre taşınmazda özellikle paydaş/ortakların bizzat kullandıkları alanın bulunması halinde fiili taksim olgusunun gerçekleştiği açıktır. Ancak yine uygulamada paydaş veya ortakların diğer paydaş veya ortaklar tarafından oluşturulan fiili kullanımlarına örtülü rıza vermeleri durumuna yasal önalım hakkının kullanılmasının, el atmanın önlenmesi ve ecrimisil taleplerinin önlenmesi gibi hukuki sonuçların bağlandığı görülmektedir. Bu durum paydaş/ortakların diğer paydaş/ortağa az veya çok kullanabileceği bir alan özgülemeleri ile daha da karışık hale gelmektedir. Zira uygulamada fiili taksim olgusu olarak ortaya çıkan kavram kanunla düzenleme altına alınmamıştır. Örtülü rızanın verildiğinin kabul edildiği her durumda ecrimisil bakımından intifadan men şartı aranmakla beraber, yasal önalım hakkı ile el atmanın önlenmesi talebinin kullanılması engellenmektedir. Dolayısıyla fiili kullanıma örtülü rıza verdiği kabul edilen paydaş/ortağa bu kullanıma beyan külfeti yüklendiğini söylemek gerekmektedir. Bu çalışmada, mülkiyet hakkından doğan hak mahrumiyetlerine sebep olan örtülü rıza kavramının nasıl oluşması ve ispat edilmesi gerektiği meselesi her bir hak başlığında ayrı ayrı ve son olarak genel bir değerlendirme ile örtülü rıza kavramına ilişkin başlık altında incelenmiştir.

Keywords

Fiili Taksim, Örtülü Rıza, El Atmanın Önlenmesi davası, Yasal Önalım Hakkı, Ecrimisil

Legal Consequences of the Concept of Implied Consent in terms of the Cases of Legal Right of Pre-emption, Mesne Profits and Semen of Intervension

Abstract

There is a limit in the provisions of the legislation regarding the use and disposal of shareholders and stakeholders in joint and shared ownership. Indeed, according to Article 693 of the Turkish Civil Code No 4721, “each of the stakeholders can benefit from and use the shared property to the extent that it is compatible with the rights of the others”. According to TCC Art 689/I, “stakeholders may, by unanimous agreement among themselves, make regulations different from the provisions of the law on matters related to utilization, use and management.” A similar provision also exists in joint ownership. Indeed, according to TCC 702/II, “unless there is a contrary provision in the law or contract, the shareholders must decide unanimously for both management and disposition transactions”. The situation becomes even more complicated when stakeholders/shareholders allocate an area that the other stakeholder/partner can use more or less. Because the law does not regulate concept that emerges as the de facto division phenomenon in practice. In every case where it is accepted that implicit consent has been given, the condition of prohibition of usufruct in terms of retaliation is required, and the use of the legal right of pre-emption and the semen of intervension is prevented. Therefore, it is necessary to say that the burden of declaration is placed on the stakeholder/shareholder who is considered to have given implicit consent to the de facto use. In this study, the issue of how the concept of implicit consent, which causes these deprivations of rights, how it should be formed and proven, has been examined separately under the title of each right and finally under the title of concept of implicit consent with a general evaluation.

Keywords

De Facto Division, Implicit consent, Semen of intervension, Legal right of pre-emption, Mesne profits

References

• Aday N, Özel Hukukta Yüklenti Kavramı ve Sonuçları (1. Baskı, Beta 2000). google scholar
• Akbıyık C, ‘Yargıtay Uygulamasında İntifadan Men Koşulu ve İstisnaları’ Prof. Dr. Necla Giritlioğlu’na Armağan (On İki Levha 2020) 1-22. google scholar
• Akbulut P E, ‘Elbirliği Mülkiyeti Çerçevesinde El Atmanın Önlenmesi Davası ve Ecrimisil Tazminatı Talebi (Özellikle Miras Ortaklığında)’ (2018) 16 (181) Legal Hukuk Dergisi 69-101. google scholar
• Ak B, Haksız Kullanma Tazminatı (Ecrimisil), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk (Medeni Hukuk) Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi (Ankara 2020). google scholar
• Akçaal M, Eşya Hukuku (3. Baskı, Yetkin 2023). google scholar
• Akçaal M, ‘Ecrimisil Davalarında İntifadan Men Şartı’ (2022) (2) Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi 440-493. google scholar
• Akipek J, Akıntürk T ve Ateş D, Eşya Hukuku (2.Baskı, İstanbul 2018). google scholar
• Akyol Ş, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, I (Filiz 1995). google scholar
• Altaş H, Medeni Hukuk Başlangıç Hükümleri (TMK. m.1-7) (2. Bası, Yetkin 2020). google scholar
• Antalya G, Eşya Hukuku Cilt II Zilyetlik (Legal 2018). google scholar
• Ayan M, Eşya Hukuku- II- Mülkiyet (9. Baskı, Seçkin 2016). google scholar
• Ayan M ve Ayan N, Medeni Hukuka Giriş (15. Bası, Adalet 2023). google scholar
• Baş Süzel E, Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme -Menfaat Devri Yaptırımı - (1. Baskı, Onikilevha 2015). google scholar
• Berberoğlu Yenipınar F, Ecrimisil (Haksız İşgal Tazminatı) Davaları (Aristo 2021). google scholar
• Berki A H, Açıklamalı Mecelle, (Mecelle Ahkam-ı Adliyye) (2. Baskı, Hikmet 1979). google scholar
• Çelik Ö F, ‘Fiili Taksim Halinin Yasal Önalım Hakkına Etkisi’ (2021) 18 (2) Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1131-1154. google scholar
• Eren F, ‘Türk Medenî Kanunu’na Göre Yasal Önalım Hakkı’ (2008) 12 (1-2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 103-126. google scholar
• Erkan U, Türk Medenî Kanunu’nda Yasal Önalım Hakkı (MK. Md. 732,733,734) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Medeni Hukuk) Ana Bilim Dalı Yüksek lisans tezi (Ankara 2006). google scholar
• Erman H, Eşya Hukuku Dersleri (10. Baskı, Der 2023). google scholar
• Ertaş Ş, Eşya Hukuku, (11. Baskı, Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi 2014). google scholar
• Ertaş Ş, Cumalıoğlu E ve Serdar İ, Eşya Hukuku (Barış 2017). google scholar
• Esener T ve Güven K, Eşya Hukuku (7. Baskı, Yetkin, 2017). google scholar
• Feyzioğlu F N, Şuf’a Hakkı (Fakülteler Matbaası 1959). google scholar
• Karahasan M R, Gayrimenkul Hukuk Davaları (İstanbul Matbaası 1974). google scholar
• Kocayusufpaşaoğlu N, Borçlar Hukukuna Giriş- Hukuki İşlem- Sözleşme (6. Bası, Filiz 2014). google scholar
• Larenz K ve Wolf M, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts (9. Auflage, C.H. Beck 2004). google scholar
• Nomer H N ve Akbulut P E, Medeni Hukuka Giriş (8. Bası, Filiz 2023). google scholar
• Nomer H N ve Ergüne M S, Eşya Hukuku (10. Bası, Onikilevha 2023). google scholar
• Oğuzman, M. Kemal/Barlas, Nami; Medeni Hukuk, 29. Bası, İstanbul, 2023. google scholar
• Oğuzman M.K ve Öz M T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt:1 (21. Bası, Vedat 2023. google scholar
• Oğuzman M K, Seliçi Ö ve Oktay- Özdemir S, Eşya Hukuku (19. Baskı, Filiz 2016). google scholar
• Özaltuğ A, ‘Ecrimisilin Hukuki Niteliği’ (2021) 18, (2) Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1408-1422. google scholar
• Özdek Y, ‘Önalımda (Şuf’ada) Vazgeçme ve Bir Yargıtay Kararı’ (1985) 3 (3) Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 337-369. google scholar
• Özçelik Ş B, ‘Fiili Taksim Halinde Yasal Önalım Hakkının Kullanılamayacağı Yönündeki Yargıtay Uygulamasının Değerlendirilmesi’ (2019) 141 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 253-264. google scholar
• Özenli S, Uygulamada Önalım Davaları (Kazancı 1984). google scholar
• Ruhig Hubert, Die Nebenpflichten im Schuldrecht (Diss 1968) google scholar
• Sayımlar Z, ‘Yasal Önalım Hakkının Kullanılmasını Etkileyen Bir Durum Olarak Fiili Taksim’ (2015) (1) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı 627-652. google scholar
• Serozan R, Medeni Hukuk Genel Bölüm Kişiler Hukuku (9. Bası, Oniki Levha 2022). google scholar
• Sirmen A. L, Eşya Hukuku (9. Baskı, Yetkin 2021). google scholar
• Taman Şıpka Ş, Türk Hukukunda Kanunî Önalım (Şuf’a) Hakkı (MK.m.659) (Alfa 1994) Tekinay S S, Taşınmaz Mülkiyetinin Takyitleri II/1 (Filiz 1988). google scholar
• Tekinay S S, Akman S, Burcuoğlu H ve Altop A, Eşya Hukuku, Cilt I, Zilyetlik-Tapu Sicili, Mülkiyet (5. Bası, Filiz 1989). google scholar
• Topuz S ve Canbolat F, ‘Taşınmazlara İlişkin Kira Sözleşmelerinin İçeriğinin Örtülü İrade Beyanlarıyla Değiştirilmesi’ (2011) 1 (1) Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1-31. google scholar
• Ünal M ve Başpınar V, Şekli Eşya Hukuku Giriş Zilyetlik Tapu Sicili (11. Bası, Savaş 2020) google scholar
• Yavuzaslan C, Ecrimisil (Filiz 2017). google scholar
• Yücedağ N, ‘Paylı Mülkiyette Paydaşlar Arasında Ecrimisil Talep Edilmesi İçin Gerekli İntifadan Men Şartı ve Bu Şartın İstisnaları’ (2023) 18 (212) Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 175-197. google scholar