Kamu Destekli Sosyal Yardımlar Üzerine Ampirik Bir Çalışma: Türkiye Örneği

Year 2017, Volume: 35, 97 - 114, 01.06.2017

Özlem Kiren Gürler Hamdi Emeç Şenay Üçdoğruk Birecikli

Abstract

Ülkelerin yoksul ve muhtaç kesime yönelik uygulanan sosyal yardım politikaları siyasi ve ekonomik otoritelerin de son zamanlarda üzerinde önemle durdukları bir konudur. Türkiye’de son onbeş yıllık devlet politikalarına bakıldığında sosyal yardım olgusunun sosyal politikalar içerisinde önemli bir yeri bulunduğu görülmektedir. Yoksulluk ve sosyo-ekonomik adaletsizliği azaltma politikası olarak muhtaç bireylere ayni ve nakdi yardımlar giderek artan bir politika aracı olmaktadır. Devlet tarafından verilen nakdi ve ayni yardımlar eğitim, sağlık, barınma, yakacak, işsizlere, yaşlılara ve engellilere yapılan yardımları içerdiği gibi, giyim ve ev eşyası yardımları şeklinde de gerçekleşmektedir. Böylece sosyo-ekonomik adaletsizliğe çözüm aranmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye İstatistik Kurumunun TÜİK 2003-2013 yılları arasında yapmış olduğu “Hanehalkı Bütçe Anketi” ham verilerini kullanarak kamu kaynaklı ayni ve nakdi sosyal yardımların alınmasında belirleyici olan değişkenleri tobit modelle tespit ederek gerekli politik önerilerde bulunmaktır

Keywords

Kamu destekli sosyal yardımlar, probit model, tobit model

An Empirical Study on Public Social Assistance: The Case of Turkey

Abstract

Recently, social assistance policies of countries addressing the poor and needy are significantly emphasized by political and economic authorities. Investigating the state policies in Turkey for the last fifteen years, it is observed that social assistance is a crucial subject in social policies. As a policy of combating with poverty and socioeconomic injustice, income in-kind and financial benefits to needy individuals are used as policy instruments increasingly. The cash and income in-kind benefits provided by the state include aid for education, health, housing, fuel, unemployed, old and disabled, as well as clothing and household goods aids. Thus, there is a solution to socioeconomic injustice. The purpose of this study is to find the variables through the tobit model that are determinative in obtaining the cash and income in-kind public social benefits from the public sector by using the raw data of the “Household Budget Survey” of Turkish Statistical Institute, which was done between 2003 and 2013, and make the necessary political suggestions

Keywords

Public social assistance, probit model, tobit model

References

• Arslan, N. (2014), Sosyal Yardımlar Ve İstihdam İlişkisinin İncelenmesi: Sivas İlinde Bir Alan Araştırması. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, s.16-31.
• Aust, A., ve Arriba A. (2004), Policy reforms and discourses in social assistance in the 1990s: Towards ‘activation. In ESPAnet Annual Conference, Oxford (UK).
• Breen, R. (1996). Regression models: Censored, Sample Selected, or Truncated Da- ta (Vol. 111). Sage University Press.
• Çelikay, F. ve Gümüş, E. (2014), Sosyal Harcamaların Yoksulluk Üzerine Etkileri: Ampirik Bir İnceleme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 14, Sayı 4, s 127-138.
• Daşlı, Y. (2015), Sosyal Yardımların Sorunlu Alanı: Muhtaçlık Tespiti. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 39, Sayı 2, s.135-154.
• Doğan, A. (2016), Sosyal Yardımların Yoksulların Siyasal Tercihine Etkisi: Kent Yok- sulları Üzerine Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Der- gisi, Cilt 9, Sayı 3, s 69-89.
• Fidan, A. (2006), Sosyal Politikaya Katkısı Açısından 5393 Sayılı Belediye Kanunu, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, (S.B.E), İstanbul.
• Gezer, E. ve Üçdoğruk, B. Ş. (2016). Türkiye’de Kamu Kaynaklı Sosyal Yardımlar: Sansürlü Regresyon Analizi, Türk İdare Dergisi, Sayı 482,s. 59-90.
• Gujarati, D. N. (2004), Basic Econometrics. Fourth Edition, The McGraw−Hill Com- panies.
• Hacımahmutoğlu, H. (2009), Türkiye’deki Sosyal Yardım Sisteminin Değerlendirilmesi.. DPT Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Heckman, J., (1979), Sample Selection Bias as a Specification Error, Econometrica, Cilt 47, Sayı 1, s.153-161.
• Karabulut, A. (2011), Türkiye’de Sosyal Yardım ve Sosyal Yardımların Tek Merkezden Yürütülebilirliği. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karagöl. E.T. ve Dama, N. (2015), “Geçmişten Günümüze Sosyal Yardımlar”, Kasım 2015, Sayı: 139, SETA.
• http://file.setav.org/Files/Pdf/20151216161419_139_web.pdf. (20.09.2016)
• Küçükali, A. (2015), Sosyal Yardımların Seçmen Tercihleri Üzerindeki Etkileri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, 49-69.
• Küçükçavuş, M. A. ve Coşkun, S. (2012), Yönetişim Modeli Olarak Sosyal Yardımlar- da Sivil Toplum Kuruluşlarıyla İşbirliği ve Akreditasyon. Sosyal Politika Çalışma- ları Dergisi, Cilt 7, Sayı 28, s. 9-17.
• Long, S. (1997), Regression Models for Categorical and Limited Dependent Variables, USA: Sage Publications.
• Maddala, G. S. (1992), Introduction to Econometrics, Second Edition. Macmillian Pub- lishing Company.
• McDonald, J. F., ve Moffitt, R. A. (1980), The uses of Tobit analysis. The review of economics and statistics, Cilt 62, Sayı 2, s. 318-321.
• Sarısoy, İ. ve Koç, S. (2010), Türkiye’de Kamu Sosyal Transfer Harcamalarının Yok- sulluğu Azaltmadaki Etkilerinin Ekonometrik Analizi. Maliye Dergisi, Sayı 158, s.326-348.
• Slater, R. (2011), Cash transfers, social protection and poverty reduction. International Journal of Social Welfare, Cilt 20, Sayı 3, s. 250-259.
• TC. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. (2010), “Sosyal Yar- dım Algısı ve Yoksulluk Kültürü, Türkiye’de Kamusal Sosyal Yardım Alanların Yardım algısı ve Yoksulluk Kültürünün Araştırılması.” NO: 59, http://ailetoplum.aile.gov.tr/data/54293ea2369dc32358ee2b25/kutuphane_59_sosyal _yardim_algisi_ve_yoksulluk_kulturu.pdf, ( 01.02.2017)
• Tobin, J. (1958), Liquidity preference as Behavior Towards Risk. The review of econo- mic studies, Cilt 25, Sayı 2, s.65-86.
• Turan, E, Aydilek, E. ve Şen, A. T. (2016), Avrupa Sosyal Modeli Ve Türkiye’deki Sosyal Politikaların Tarihsel Bağlamda Karşılaştırmalı Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Ve Teknik Araştırmalar Dergisi, Cilt 11, s. 1-17.
• Zengin, E., Şahin. A. ve S. Özcan. (2012), “Türkiye’de Sosyal Yardım Uygulamaları”, Yönetim ve Ekonomi, Cilt 19,Sayı, s.133-142.
• http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/12/20041209.htm#2 (17.06.2017)
• https://data.oecd.org/socialexp/social-benefits-to-households.htm (02.06.2017)
• Sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun.(1976), T.C. Resmi Gazete, www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2022.doc (17.01.2017)
• Sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu.(1986),T.C. Resmi Gazete, http://www.aile.gov.tr/mevzuat/3294-sayili-sosyal-yardimlasma-ve- dayanismayi-tesvik-kanunu ( 17.01.2017)
• https://sosyalyardimlar.aile.gov.tr/hakkimizda/sosyal-yardimlar-genel-mudurlugu/sygm- tarihce (11.05.2017).