COPRAS VE VIKOR YÖNTEMLERİ İLE BIST ELEKTRİK ENDEKSİNDEKİ FİRMALARININ FİNANSAL PERFORMANS ANALİZİ

Year 2020, Volume: 5 Issue: 9, 123 - 139, 30.01.2020

Yasin Mercan Onur Çetin

Abstract

İşletme performansının doğru ve kapsamlı olarak ölçülmesi ve sunulması işletmelerin paydaşlarına karşı sorumluluklarından biridir. Enerji sektörü son yıllarda önemi git gide artan sektörlerden biridir. Bu çalışmanın amacı BIST elektrik endeksindeki 7 firmanın finansal performanslarının birden fazla kritere dayanarak ölçümlenmesidir. Çalışmada çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemlerinden COPRAS ve VIKOR yöntemleri kullanılarak ölçüm yapılmıştır. Çalışmada kullanılan veriler 2014-2018 yılları arasındaki verilerdir. Elde edilen tüm veriler objektif verilerdir. Aynı veriler kullanılarak iki farklı yöntemle yapılan analiz sonuçları karşılaştırılmıştır. İki yöntemin sonuçlarına göre elde edilen sıralama değişmemiştir.

Keywords

Finansal Performans, , ÇKKV, , COPRAS

References

• Aktepe, A. ve Ersöz, S. (2014). “AHP-VIKOR ve MOORA Yöntemlerinin Depo Yeri Seçim Probleminde Uygulanması”, Journal Of Industrial Engineering (Turkish Chamber Of Mechanical Engineers), 25(1-2), 2-15.
• Akyüz F., Yeşil T., Kara İ. ve Ersoy G. (2018). “BIST’de İşlem Gören Kâğit ve Kâğit Ürünleri Basım ve Yayın İşletmelerinin Topsis, Promethee ve Copras Yöntemleriyle Finansal Performanslarının Belirlenmesi”, Busıness & Management Studıes: An Internatıonal Journal, 6(3), 293-314.
• Anthony, P., Behnoee, B., Hassanpour, M. ve Pamucar, D. (2019). “Financial Performance Evaluation Of Seven Indian Chemical Companies”, Decision Making: Applications in Management and Engineering, 2 (2), 19-37.
• Apan, M., Öztel, A. ve İslamoğlu, M. (2018). “Comparative Empirical Analysis Of Financial Failures Of Enterprises With Altman Z-Score and VIKOR Methods: BIST Food Sector Application”, Australasian Accounting, Business and Finance Journal, 12(1), 77-101.
• Ata, H. A. ve Yakut, E. (2009). “Finansal Performansa Dayalı Etkinlik Ölçümü: İmalat Sektörü Uygulaması”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 80-100. Bağcı, H. ve Yüksel Yiğiter, Ş. (2019), “BIST’de Yer Alan Enerji Şirketlerinin Finansal Performansının SD ve WASPAS Yöntemleriyle Ölçülmesi”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9;18, 877-898.
• Bayrakci, E. ve Aksoy, E. (2019). “Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Entropi Ağırlıklı ARAS ve COPRAS Yöntemleri İle Karşılaştırmalı Performans Değerlendirmesi”, Business and Economics Research Journal, 10(2), 415-433.
• Bengül, G. N. (2018). “TOPSIS ve VIKOR Karar Verme Yöntemlerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir Uygulama: Bartın Devlet Hastanesi Örneği”, Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Büyüközkan, G. ve Görener, A. (2015). "Evaluation Of Product Development Partners Using An Integrated AHP-VIKOR Model", Kybernetes, 44(2), 220–237.
• Ceyhan, İ. F. ve Demirci, F. (2017). “MULTIMOORA Yöntemiyle Finansal Performans Ölçümü: Leasing Şirketlerinde Bir Uygulama”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8(15). Chen, L. Y. ve Wang, T. (2009). “Optimizing Partners’ Choice in IS/IT Outsourcing Process: The Strategic Decision of Fuzzy VIKOR”, International Journal of Production Economics, 1(120), 233-242.
• Demirerli, E. (2010). “TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Sistemi: Türkiye’deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygulama”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 101-112.
• Dincer, H. ve Hacioglu, U. (2013). “Performance Evaluation With Fuzzy VIKOR and AHP Method Based On Customer Satisfaction In Turkish Banking Sector”, Kybernetes, 42(7), 1072-1085.
• Ebrahimi, E., Fathi, M. ve Irani, H. (2016). “A New Hybrid Method Based On Fuzzy Shannon’s Entropy And Fuzzy Copras For CRM Performance Evaluation”, Iranian Journal of Management Studies, 9(2), 33-358.
• Ercan, E. ve Önder, E. (2016). “Ranking Insurance Companies In Turkey Based on Their Financial Performance Indicators Using VIKOR Method”,International Journal of Academic Research In Accounting, Finance and Management Sciences, 6(2) 104–113.
• Esbouei, S. K., Ghadikolaei, A. S. ve Antucheviciene, J. (2014). “Using FANP and Fuzzy VIKOR For Ranking Manufacturing Companies Based On Their Financial Performance, Economic Computation & Economic Cybernetics Studies & Research, 48(3), 141-162.
• Farrokh, M., Heydari, H. ve Janani, H. (2016). “Two Comparative MCDM Approaches For Evaluating The Financial Performance Of Iranian Basic Metals Companies”, Iranian Journal of Management Studies,9(2) 359-382.
• Görener, A. (2011). “Bütünleşik ANP-VIKOR Yaklaşımı İle ERP Yazılımı Seçimi”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 5(1), 97-110.
• Güngör, A. ve Uzun Kocamış, T. (2018). “Halka Açık Futbol Kulüplerinde Finansal Performansın TOPSIS Yöntemi İle Analizi: İngiltere Uygulaması”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 1846-1859.
• İç, Y. T., Tekin, M., Pamukoğlu, F. Z. ve Yıldırım, S. E. (2015). “Kurumsal Firmalar İçin Bir Finansal Performans Karşılaştırma Modelinin Geliştirilmesi”, Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakülte Dergisi, 30(1), 71-85.
• İncekara, Ç. Ö. (2018), “Ülkemizdeki Enerji Santral Yatırımlarının AHP Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33(4), 185-196.
• Kaklauskas, A. Zavadskas, E.K. ve Trinkunas, V. (2007). “A Multiple Criteria Decision Support On-Line System For Construction”, Engineering Applications Of Artificial Intelligence, (20), 163-175.
• Kandemir, T. ve Karataş, H. (2016). “Ticari Bankaların Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile İncelenmesi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Bankalar Üzerine Bir Uygulama, İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 1766-1776.
• Karaca vd., (2017), “Türkiye’de Optimal Yenilenebilir Enerji Kaynağının COPRAS Yöntemiyle Tespiti ve Yenilenebilir Enerji Yatırımlarının İstihdam Artırıcı Etkisi”, Maliye Dergisi, 172, 111-132.
• Metin, S., Yaman, S. ve Korkmaz T. (2017), “Finansal Performansın TOPSIS ve MOORA Yöntemleri İle Belirlenmesi: BİST Enerji Firmaları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Uygulama”, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14:2, 371-394.
• Opricovic, S. ve Tzeng, G. H. (2007). “Extended VIKOR Method In Comparison With Other Outranking Methods”, European Journal of Operational Research, (178), 14-529.
• Ömürbek, N. ve Eren, H., (2016). “Promethee, Moora ve Copras Yöntemleri İle Oran Analizi Sonuçlarının Değerlendirilmesi: Bir Uygulama”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16),174-187.
• Ömürnek, N. ve Özcan, A. (2016). “BIST’de İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin MULTIMOORA Yöntemiyle Performans Ölçümü, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, (2), 64-75.
• Özbek, A. ve Erol, E. (2016). “COPRAS ve MOORA Yöntemlerinin Depo Yeri Seçim Problemine Uygulanması”, Ekonomi, İşletme, Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 2(1), 23-42.
• Özcan, E., Ünlüsoy, S. ve Eren, T. (2017), “ANP ve TOPSIS Yöntemleriyle Türkiye'de Yenilenebilir Enerji Yatırım Alternatiflerinin Değerlendirilmesi”, SUJEST, 5;2, 204-219.
• Özdağoğlu, A. (2013b). “Çok Ölçütlü Karar Verme Modellerinde Normalizasyon Tekniklerinin Sonuçlara Etkisi: COPRAS Örneği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 229-252.
• Perçin, S. ve Aldalou, E, (2018). “Financial Performance Evaluation Of Turkish Airline Companies Using Integrated Fuzzy AHP Fuzzy TOPSIS Model, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18. EYİ Özel Sayısı, 583-598.
• Pineda, P. J., . Liou, J. ve Hsu C., (2018). “An Integrated MCDM Model For Improving Airline Operational And Financial Performance”, Journal of Air Transport Management, (68), 103-117.
• Pitchipoo P, Vincent D., Rajini, N. ve Rajakarunakaran S. (2014). “COPRAS Decision Model To Optimize Blind Spot In Heavy Vehicles: A Comparative Perspective”, Procedia Engineering, (97), 1049–1059.
• Ranjan, R., Chatterjee, P., ve Chakraborty, S. (2016). “Performance Evaluation Of Indian Railway Zones Using DEMATEL and VIKOR Methods”, Benchmarking: An International Journal, 23(1), 78-95.
• Rezaie, K., Ramiyani, S. S., Nazari-Shirkouhi, S., ve Badizadeh, A. (2014). “Evaluating Performance Of Iranian Cement Firms Using An Integrated fuzzy AHP–VIKOR Method” Applied Mathematical Modelling, 38(21-22), 5033-5046.
• Sağır, H. ve Doğanalp, B. (2016), “Bulanık ÇKKV Perspektifinden Türkiye İçin Enerji Kaynakları Değerlendirmesi”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.11, 233-256.
• Sakarya, Ş. ve Yıldırım, H. (2016), “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Enerji Şirketlerinin Finansal Performansları İle Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Panel Veri Analizi İle Belirlenmesi”, Journal of Economics, Finance and Accounting, S. 3; 1, 17-88.
• Sarıçalı, G. ve Kundakcı, N. (2016). “AHP ve COPRAS Yöntemleri İle Otel Alternatiflerinin Değerlendirilmesi, International Reviewof Economics and Management, 4(1), 45-66.
• Shen, K. Y., Yan, M. R., ve Tzeng, G. H. (2014). “Combining VIKOR-DANP Model For Glamor Stock Selection And Stock Performance Improvement. Knowledge-Based Systems, (58), 86-97.
• Sofiyabadi, J., Kolahi, B. ve Valmohammadi, C. (2016). “Key Performance Indicators Measurement In Service Business: A Fuzzy VIKOR Approach”, Total Quality Management & Business Excellence, 27(9), 1028-1042.
• Uçakcıoğlu, B., ve Eren, T. (2017). “AHP ve VIKOR Yöntemleri İle Hava Savunma Sanayisinde Yatırım Projesi Seçimi”, Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, (2), 35-52.
• Ulaş, A. (2017). “EDAS Yöntemi Kullanılarak Bir Tekstil Atölyesi İçin Dikiş Makinesi Seçimi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(12), 169-183.
• Valipour, A., Yahaya, N., Noor, N. M. ve Valipour, I. (2019). “A Swara-Copras Approach To The Allocatıon Of Risk In Water And Sewerage Public–Private Partnership Projects In Malaysia”, International Journal of Strategic Properity Management, 23(4), 269-283.
• Kuzu, S. (2015). “VIKOR” içinde İşletmeciler, Mühendisler ve Yöneticiler İçin Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Yıldırım, B. F. ve Önder, Ed., Dora, Bursa, 117-125
• Zavadskas E.K., Kaklauskas A., Turskıs A. ve Tamosaıtıene J. (2008). “Contractor Selection Multi-Attribute Model Applying COPRAS Method With Grey Interval Numbers”, 20th EURO Mini Conference Continuous Optimization and Knowledge Based Technologies, 241-247.