BAĞLAMA İCRASINDA GELENEKSELLİK VE ‘YENİLİKÇİLİK’ KONULARI ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 87 - 96, 10.07.2017

Sinan Haşhaş

https://doi.org/10.22252/ijca.323911

Cited By: 5

Öz

Türk halk müziğinde (THM) yöresellik, geleneksellik, aslına
uygunluk, ‘yeni/yenilikçilik’ vb. şekillerde adlandırılan konular; icracılar, kuramsalcılar
hatta dinleyiciler arasında tartışmalı olarak süregelmektedir. Dolayısıyla
çeşitli platformlarda -kişisel duygulanımlarla farklı şekillerde- seslendirilen
sözlü/sözsüz eserlerin müzikal açıdan adlandırılmasına yönelik çeşitli fikir
ayrılıkları yaşanmakta ve bu durum özellikle performansçıların sanatlarını
-kuramsal açıdan- ifade edebilmeleri açısından ciddi bir problem olarak ortaya
çıkmaktadır. Adı geçen problemin, THM’nin en yaygın çalgılarından biri olan
bağlama ve türevlerinin icralarında yoğun bir şekilde yaşandığını söylemek
mümkündür. Araştırmada, bağlamada geleneksel icra ve geleneksel icra dışında
kalan unsurların tespitine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu doğrultuda, THM
için önem arz eden usta icracıların bağlamayla gerçekleştirdikleri ulaşılabilen
ses/görüntü kayıtları ayrıca bağlamaya yönelik yapılan ‘yeni/yenilikçi’
besteler/uyarlamalar/yorumlar genel bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir.
Sonuç olarak bağlama icrasında birçok kişisel icra farklılıkları tespit edilmiş
ve bu tespitlerden hareketle bağlamada geleneksellik ve ‘yeni/yenilikçilik’
konularının belirli başlıklar altında tasnif edilmesinin gerekliliğine yönelik
öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bağlama, Türk Halk Müziği, Geleneksel Bağlama İcrası

Kaynakça

• AKÇALI, Cemali (2012), “Bağlama Metotlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Anabilim Dalı, Kırıkkale. ALGI, Soner (2013), “Müzik Öğretmeni Yetiştiren Kurumlarda Geleneksel Türk Sanat Müziği Destekli Bağlama Öğretiminin Öğrencilerin Bağlama Çalma Becerisi ve Tutumlarına Etkisinin İncelenmesi” (Doktora Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Müzik Eğitimi Bilim Dalı, Konya. ASILTÜRK, Osman (2009), “Türkiye’de Bağlama Başlangıç Eğitimi İçin Hazırlanmış Metotların İçerik Açısından Değerlendirilmesi” (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara. BENLİ, Yusuf (2016), “Bağlama Resitali: Bağlama’da İleri İcra Niteliğinin, Alevi Müziği ve Kültürünün Yaygınlaşmasına Etkisi”, (Doktora Tezi) Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Musikisi Ana Sanat Dalı, Türk Musikisi Programı, İstanbul. COŞKUN YAMAK, Sevim (2006), “Türk Halk Müziğinde Oluşturulan Geleneksel ve Modern Çalgı Topluluklarının Yapısal Analizi, (Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Müziği Anasanat Dalı, İstanbul. EMNALAR, Atınç, (1998), “Tüm Yönleriyle Türk Halk Müziği ve Nazariyatı”, Ege Üniversitesi Basımı, İzmir. ERSOY, İlhan (2007), “Türkiye’de Uluslaşma Sürecinde Bir Simge Olarak “Bağlama”, Uluslararası Halk Müziğinde Çalgılar Sempozyumu, Kocaeli. ERSOY, İlhan (2011), “Nida Tüfekçi İle Söyleşi” EÜ Devlet Türk Musikisi Konservatuarı Dergisi, Sayı-1, Basım Tarihi-2012, İzmir. ERSOY, İlhan (2014), “ Türk Halk Müziğinin Yeniden Üretimi/İnşası: Ulusal Kaynaştırma Projesi Olarak “Yurttan Sesler” Topluluğu, International Journal Of Human Sciences, Volume:11, Issue:2. HAŞHAŞ, Sinan, (2013), “Bağlama Eğitiminde, Bağlama Tutuş, Mızrap (Tezene) Tutuş-Vuruş Yönlerinin Yeri ve Önemi Üzerine Bir İnceleme” (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Anabilim Dalı, Erzurum. IŞIK, Caner, EROL Nuran (2002), “Arabeskin Anlam Dünyası - Müslüm Gürses Örneği”, Bağlam Yayıncılık, İstanbul. KOÇ, Adnan, (2005), “Yayınlanmış Bağlama Eğitim Metotlarındaki Yanlışlıklar” Yüzüncü Yıl Üniversitesi, I. Müzik Sempozyumu, Van. KÜÇÜKKAPLAN, Uğur, (2012), “1930’lardan Bu Güne Türkiye’de Arabesk Müziğin Kültürel Zemini ve Toplumsal-Müzikal Analizi” (Yüksek Lisans Tezi) Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzikoloji Anabilim Dalı, Etnomüzikoloji ve Folklor Programı, İstanbul. ORAL, Makbule, (2010), “Bağlamada Belli Başlı Yöresel Tavırların İcrasında Bozuk Düzen İle Bağlama Düzeni Arası Transpozisyonda Oluşan Duyum Farklılıkları” (Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Musikisi Anasanat Dalı, İstanbul. ÖZER, Sayım Seçkin, (2009), “Arabesk Müzik ve Türk Musikisi Arasındaki Etkileşimlere Genel Bir Bakış” (Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Musikisi Anasanat Dalı, İstanbul. ÖZDEK, Attila, (2012), “Ulusal Müzik Eğitiminde Halk Müziğinin Yeri: Türkiye-Azerbaycan Örneği” (Doktora Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Müzik Eğitimi Bilim Dalı, Konya. ÖZTÜRK, Okan Murat, “Geleneksel Bağlama İcrasının Gelişiminde Üstadlık Kültürünün Rolü ve Belirleyiciliği” http://www.academia.edu (erişim, 10.09.2016). PELİKOĞLU, M. Can, (2012) “Geleneksel Türk Halk Müziği Eserlerinin Makamsal Açıdan Adlandırılması, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum. SÖZEN, İsmail, (2002) “Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinde Bağlama Eğitimi ve Çok Sesli Yapılanma Çalışmalarının Bu Sürece Yansımaları” (Yüksek Lisans Tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Eğitimi Ana Sanat Dalı. TARANÇ, Berrak, “Anadolu’da Müzikte İdeolojinin, Küreselleşme Sürecinde Yeniden Boyutlanması ve Yeni Yorumlar” EÜ Devlet Türk Musikisi Konservatuarı Dergisi, Sayı-1, Basım Tarihi-2012, İzmir. TARIM, Cem, (2008), “Milli Eğitim Bakanlığı Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinde Bağlama Eğitimi İle İlgili Araştırmalar ve Etütler, (Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Müziği Ana Sanat Dalı, İstanbul. VARLI, Ersen, (2011), “Bağlama Çalgısında “DO Eksenli” Düzende Resital”, (Sanatta Yeterlik Tezi), Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Musikisi Ana Sanat Dalı, Türk Musikisi Programı, İstanbul. YILMAZ, Ali, (2011), “Günümüzde Profesyonel Bağlama İcrasında Değişimler”, (Yüksek Lisans Tezi), Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Musikisi Ana Sanat Dalı, Türk Musikisi Programı, İstanbul.