COMPARATIVE ANALYSIS OF HITTITE MUSIC SERIES AND TURKISH MUSIC SERIES ON THE 'INTERVAL' BASIS

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 131 - 144, 05.01.2024

Mehmet Can Pelikoğlu , Sedat Selçuk Akarsu

https://doi.org/10.22252/ijca.1389800

Öz

The aim of this study is to compare the musics calesused in the Hittite civilization, which existed in the Anatolian region between 1650-1190 BC, with those used in Turkish Maqam music.
There search was conduct edusing the descriptivere search methodand documentary scanning model. Inorder to compare these quences of both musical genres, the focus was on the concept of 'interval', which plays a crucial role in determining the original structure and distinctiveness. The Hittite music sequence swere performe dusing instruments, and the maqam feeling and effect left on the earby the melodic process with in that sequence were evaluated by experts. Furthermore, the scale sused in Turkish Maqam music were analyzed systematically and compared with those of the Hittite music.
The study found that seven (7) Hittite sequence swere identified and compared with Turkish music scales based on their rising and falling patterns. It was observed that different maqam sequences in Turkish music corresponded to the Hittite sequences. The study concluded that the detected maqams were similar to the maqam series "Kürdi, Muhayyer Kürdi, Buselik, Çargâh and Segâh".

Anahtar Kelimeler

Hittite Music Series, Turkish Music, Maqam, Series.

HİTİT MÜZİĞİ DİZİLERİ İLE TÜRK MÜZİĞİ DİZİLERİNİN ‘ARALIK’ ESASINA GÖRE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Öz

Bu çalışmada, Anadolu coğrafyasında M.Ö. 1650-1190 yıları arasında varlık göstermiş Hitit uygarlığı hakkında günümüze ulaşmış kaynaklardan tespit edilmiş Hitit müziği dizileri ile Türk Makam müziğinde kullanılan dizilerin karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Araştırmada aşamalı olarak; betimsel araştırma yöntemi, belgesel tarama modeli kullanılmıştır. Her iki müzik türünün dizilerinin karşılaştırılmasında, özgün yapıyı belirleyici ve ayırt edici kıldığından ‘aralık’ kavramına odaklanılmıştır. Hitit müziği dizileri çalgı ile seslendirilerek o dizi içerisindeki melodik işleyişin kulakta bıraktığı makam hissi ve makam etkisi konunun uzmanı kişilerin görüşü de alınarak değerlendirilmiştir. Türk Makam müziğinde kullanılan diziler ile Hitit müziği dizilerinin karşılaştırılmalı sistemsel analizi yoluyla benzer ve farklı yönleri ortaya konulmaya çalışılmıştır
Elde edilen bulgulara göre toplamda yedi (7) Hitit dizisi tespit edilmiştir. Bu diziler inici çıkıcı şekillerine göre Türk müziği dizileri ile karşılaştırılmıştır. Hitit dizilerinin bazılarının inici halleri ile çıkıcı hallerinin Türk müziğinde farklı makam dizilerine karşılık geldiği görülmüştür. Tespit edilen makamların “Kürdi, Muhayyer Kürdi, Buselik, Çargâh ve Segâh” makam dizileri ile benzer olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hitit Müzik Dizileri, Türk Müziği, Makam, Dizi.

Kaynakça

• Çakar, Ş. (2004). Türk müziği teorisi ve makamlar. MEB Yayınları. Garstang, J. & O. R. Gurney (1959). TheGeography of the Hittite Empire. Publications of British Institute of Archaeology. Gerçek, İ. H., & Haşhaş, S. (2009). Türk müziğinde basit makamlar ve bu makamların bağlama sazında icrası. Bakanlar. Klengel, H. (2002). Hitit Tarihi. Hititler ve Hitit İmparatorluğu 1000 Tanrılı Halk. Deutschland: Kunst-undAusstellungshalle der Bundesrepublik Deu, s. 413-420. Özkan, İ. H. (1998). Türk musikisi nazariyatı ve usulleri Kudüm velveleleri. Ötüken Neşriyat. Özkan, İ. H. (2006). Türk musikisi nazariyatı ve usulleri Kudüm velveleleri. Ötüken Neşriyat. Öztuna, Y. (2000). Türk Musikisi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.