ARGUVAN YÖRESİ ABDAL MUSA BİRLİK CEMLERİ VE LOKMASI

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 222 - 229, 05.01.2024

Can Aydoğdu , Ünal İmik

https://doi.org/10.22252/ijca.1410783

Öz

Abdal Musa Sultan is an important figure who has a special and respected position among the the Alevi-Bektasi communities in Anatolia; although centuries have been passed. It is possible to see his importance even through the Cem and lokma rituals performed in his name among the relevant communities. In this research; Abdal Musa Birlik Cemleri and Lokma (Abdal Musa Unison Cem Rituals and Lokma) has been discussed in context of the Arguvan region, which has its own characteristic practices in terms of cultural, musical and religious facts. Based on the research findings; it is determined that the performing of Abdal Musa Cem rituals consists of various parts such as affection, judgment, related Cem rituals and lokma prayer/ceremony; and it can also be limited to only lokma and prayers without performing Cem rituals. The musical phenomenon in these Cem rituals consists of the forms of deyiş, duvaz, mersiye, semah and tevhid, similar to other Cem rituals in the region, and elegies can also be performed according to the preference of the Dede or Aşık of Cem ritual. During the research; document analysis, observation and interview methods were used and the data obtained was evaluated within the scope of qualitative research methods.

Anahtar Kelimeler

Cem, Abdal Musa, Arguvan, Music

ARGUVAN YÖRESİ ABDAL MUSA BİRLİK CEMLERİ VE LOKMASI

Öz

Abdal Musa Sultan, yaşamının üzerinden asırlar geçmesine karşın Anadolu coğrafyasındaki Alevi-Bektaşi inancına mensup topluluklar arasında özel ve saygın bir konum da yer alan önemli bir şahsiyettir. Söz konusu önemini, ilgili topluluklar arasında adına yapılan cem ayinleri ve lokma ritüelleri aracılığıyla bile görebilmek mümkündür. Bu araştırma da Abdal Musa Birlik Cemleri ve Lokması; kültürel, müziksel ve dini olgular açısından kendine özgü karakteristik uygulama şekillerini özünde taşıyan Arguvan yöresi bağlamında ele alınmıştır. Araştırma bulgularından yola çıkarak; Abdal Musa Cemlerinin yürütülmesi muhabbet, muhakeme, ilgili cem ritüelleri ve lokma duası/töreni olarak çeşitli bölümlerden oluştuğu belirlenmekte olup cem törenleri yapılmaksızın sadece lokma ve dualar ile de sınırlı tutulabildiği tespit edilmektedir. Bu cemlerdeki müzik olgusu ise yöredeki diğer cemlere benzer şekilde deyiş, duvaz, mersiye semah, tevhit formlarından meydana gelmekte olup ilgili cemin dedesi veya cem aşığının tercihine göre mersiyeler de icra edilebilir. Araştırma süresince; doküman incelemesi, gözlem ve görüşme yöntemlerinden yararlanılmış olup elde edilen veriler ise nitel araştırma yöntemleri kapsamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cem, Abdal Musa, Arguvan, Müzik

Kaynakça

• Alay, O., (2019), “Velilik ve Keramet Bağlamında Abdal Musa’nın Gerçek ve Menkıbevi Hayatı-Şahsiyeti”, Turkish Academic Research Review, ss.267-278. Aydoğdu, C., (2018), “Arguvan Yöresi Geleneksel Törenlerimizde Müzik Sanatının Kullanımına Yönelik Tespitler”, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Batuk, C., (2013), “Din ve Müzik: Dinler Tarihi Bağlamında Din-Müzik İlişkisine Genel Bir Bakış Denemesi”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, ss.45-70. Dağdeviren, M., (2021), “İnanç Müziği Etnolojisi Perspektifinde Arguvan Yöresi İçeri Makamı Üzerine Yapısal ve Kültürel Analiz”, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi. Dedekargınoğlu, H., (2011), “Alevilikteki Tanım ve Terimler”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, ss.379-394.