60-72 Aylık Çocuklar için Ekolojik Ayak izi Farkındalık Ölçeği’nin (EKAY-Ö) Geliştirilmesi

Year 2018, Volume: 3 Issue: 2, 1 - 14, 28.09.2018

Nilgün Cevher-kalburan Hande Güngör

Abstract

Bu araştırma, okul öncesi dönem çocuklarının ekolojik ayak izi
farkındalık düzeylerini değerlendirmek için “60-72 Aylık Çocuklar için Ekolojik
Ayak izi Farkındalık Ölçeği”nin (EKAY-Ö) geliştirilmesi amacıyla
gerçekleştirilmiştir. Araştırma, Denizli ilindeki resmi bağımsız anaokullarına
devam 60-72 ay grubu toplam 196 çocukla gerçekleştirilmiştir. İlk olarak,
EKAY-Ö’de yer alabilecek aday maddeler hazırlanmış ve uzman görüşü alınmıştır.
Sonrasında ölçeğin uygulanmasında kullanılacak oyun düzeneği, oyun materyalleri
ve hikaye kartları hazırlanmıştır. Oyun düzeneği, oyun materyalleri ve hikaye
kartlarında kullanılacak resimlerin çizimlerinde profesyonel hizmet alınmış ve
bu çizimlerin uygunluğu okul öncesi eğitimi ve çocuk gelişimi uzmanları
tarafından değerlendirilmiş, gerekli revizyonlarla ölçeğin son şekli
verilmiştir. Ölçüt dayanaklı geçerlik için, “Okul Öncesi Dönem Çocukları İçin
Çevre Farkındalığı ve Tutum Ölçeği” (EAASPC) kullanılmıştır. EKAY-Ö’den alınan
puanlar ile EAASPC’in çevre farkındalık (r=.80, p=.001) ve çevre tutum (r=.69,
p=.001) alt boyutlarından alınan puanlar arasında pozitif yönde anlamlı bir
ilişki olduğu saptanmıştır. İç tutarlık güvenirliği için KR-20 katsayısı .66
olarak hesaplanmıştır. Test-tekrar test güvenirliği ise .91 olarak saptanmıştır.
Sonuç olarak, EKAY-Ö’nün 60-72 aylık çocukların ekolojik ayak izi farkındalık
düzeylerini ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. 

Keywords

Okul öncesi dönem, ekolojik ayak izi, ölçek geliştirme

References

• Basile, C.G. (2000). Environmental education as a catalyst for transfer of learning in young children. Journal of Environmental Education, 32(1), 21–27.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüktaşkapu-Soydan, S. ve Öztürk-Samur, A. (2017). Validity and reliability study of environmental awareness and attitude scale for preschool children. International Electronıc Journal of Environmental Education, 7 (51), 78-97
• Cevher Kalburan, F. N. (2009). Çocuklar için “çevresel tutum ölçeği” ile “yeni ekolojik paradigma ölçeğinin” geçerlik güvenirlik çalışması ve çevre eğitim programının etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Chapman, D. ve Sharma, K. (2001). Environmental attitudes and behavior of primary and secondary students in asian cities: am preview strategy for implementing an eco-schools programme. The Environmentalist, 21, 265-272.
• Cordero, E, Todd, A ve Abellera, D. (2008). Climate change education and the ecological footprint. Bulletin of the American Meteorological Society, 865-872.
• Coşkun Çelik, I. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Çetin, F. A. (2015). Ekolojik ayak izi eğitiminin 8. sınıf öğrencilerinin sürdürülebilir yaşama yönelik tutum, farkındalık ve davranış düzeyine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Davis, J. (2009). Revealing the research ‘Hole’ of early childhood education for sustainability: A preliminary survey of the literature. Environmental Education Research, 15(2), 227–41.
• Davis, J. M. (2005) Educating for sustainability in the early years: Creating cultural change in a child care setting. Australian Journal of Environmental Education, 21, 47- 55.
• Ercan, İ., ve Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30 (3), 211-216.
• Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır. Çevre ve İnsan Dergisi, 65/66, 83-94.
• Evans, G. W., Brauchle, G., Haq, A., Stecker, R., Wong, K., ve Shapiro, E. (2007). Young children's environmental attitudes and behaviors. Environment and behavior, 39(5), 635-658.
• Flint, K. (2001). Institutional footprint analysis: A case study of the University of Newcastle Australia. International Journal of Sustainability in Higher Education. 2(1): 48-62.
• Gottlieb, D., Gadot, E. V., Haim, A. ve Kissenger, M. (2012). The ecological footprint as an educational tool for sustainability: A case study analysis in an Israeli public high school. International Journal of Educational Development, 32, 193-200.
• Grodzińska-Jurczak, M., Stępska, A., Nieszporek, K., ve Bryda, G. (2006). Perception of environmental problems among preschool children in Poland. International Research in Geographical and Environmental Education, 15 (1), 62-76.
• Gülay, H. (2011). Reability and validity studies of The Turkish version of the children’s attitudes toward the enniroment scale preschool version (CATES-PV) and the analysis of children’s pro-enviromental behaviours according to diffrent variables. Assian Social Science, 7 (10), 229-240.
• Gürsakal, N. (2001) Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Bursa: Vipaş AŞ
• Haberl, H., Fischer-Kowalski, M., Krausmann, F., Weisz, H., ve Winiwarter, V. (2004). Progress towards sustainability? What the conceptual framework of material and energy flow accounting (MEFA) can offer. Land Use Policy, 21(3), 199-213.
• Haktanır, G., Güler, T., Yılmaz, A., Şen, M., Kurtulmuş, Z., Ergül, A. vd. (2011). Reduce and reuse: Turkish preschool children’s education for a sustainable world. Paper presented at the meeting of the World Organization for Early Childhood Education in Brazil.
• Hedefalk, M., Almqvist, J., ve Östman, L. (2015). Education for sustainable development in early childhood education: A review of the research literature. Environmental Education Research, 21(7), 975-990.
• Kahraman-Öztürk, D. (2010). Preschool chıldren’s attıtudes towards selected envıronmental ıssues. (Yayımlanmamış doktora tezi). ODTÜ, Ankara.
• Kahriman-Ozturk, D., Olgan, R. ve Guler, T. (2012). Preschool children’s ıdeas on sustainable development: How preschool children perceive three pillars of sustainability with the regard to 7R. Educational Sciences: Theory and Practice, 12 (4), 2987–2995.
• Keleş, Ö. (2007). Sürdürülebilir yaşama yönelik çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izinin uygulanması ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Keleş, Ö. ve Aydoğdu, M. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ekolojik ayak izlerini azaltma yolları konusundaki görüşleri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(3), 171-187.
• Kesicioğlu, O.S. (2008). Ebeveynlerin okul öncesi dönemdeki çocuklarına (60-72 ay) yaşattıkları doğal çevre deneyimleri ve çocukların çevreye karşı tutumları (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kyronlampi-Kylmanen, T. ve Maatta, K. (2011). Using children as research subjects: How to interview a child aged 5 to 7 years. Educational Research and Reviews, 6(1), 87-93.
• McNichol, H., Davis, J. M. ve O’Brien, K. R. (2011). An ecological footprint for an early learning centre: Identifying opportunities for early childhood sustainability education through ınterdisciplinary research. Environmental Education Research 17 (5): 689–704.
• Meyer, V. (2004). The ecological footprints as an enviromental education tool for knowledge, attitude and behaviour changes towards sustainable living (Unpublished master thesis). University of South Africa.
• Özturk-Kahriman, D. ve Karaarslan, G. (2010, Ağustos). Effect of a short term intervention on preschool children’s attitudes towards recycling and reusing. Paper presented in the European Conference on Educational Research, Helsinki, Finland.
• Özdamar, K (2004), Paket programlarla istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan Kitapevi.
• Öztürk, G. (2010). İlköğretim 7. sınıflarda çevre eğitimi için ekolojik ayak izi kavramının kullanılması ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Palmer, J. A. (1995). Environmental thinking in the early years: Understanding and misunderstanding of concepts related to waste management. Environmental Education Research, 1 (1), 35–45.
• Palmer, J. A., Grodzinska-Jurczak, M., ve Suggate, J. (2003). Thinking about waste: Development of English and Polish children’s understanding of concepts related to waste management. European Early Childhood Education Research Journal, 11(2), 117–139.
• Prince, C. (2011). Sowing the Seeds: Education for sustainability within the earlyyears curriculum. European Early Childhood Education Research Journal, 18(3), 273-284.
• Rees, W. E. (1992). Ecological footprints and appropriated carrying capacity: what urban economics leaves out. Environment and Urbanization, 4(2), 121-130.
• Ryu, H. C. ve Brody D. S. (2006). Examining the impacts of a graduate course on sustainable development using ecological footprint analysis. International Journal of Sustainability in Higher Education, 7 (2), 158 – 175.
• Samuelsson, I. P. (2011). Why we should being early with ESD: The role of early childhood education. International Journal of Early Childhood, 43, 103-118.
• Sauvé, L. (1996). Environmental education and sustainable development: further appraisal. Canadian Journal of Environmental Education, 1(1), 56-89.
• Wackernagel, M ve Rees, W.E., (1996). Our ecological footprint: reducing human ımpact on the earth, first ed. Canada: New Society Publishers.
• Wackernagel, M. (2013). Biocapacity Matters, 15.01.2017 tarihinde Pamukkale Üniversitesi: https://www.ethz.ch/content/dam/ethz/main/eth-zurich/nachhaltigkeit/Bildmaterial/Pioneers/Wackernagel/ETHSustainability_Pioneers_Wackernagel_February2013.pdf adresinden alındı.
• Wilson, R. A. (1996). Starting early: Environmental education during the early childhood years, 11.07.2014 tarihinde Pamukkale Üniversitesi: http:/www.eric.ed.gov/PDFS/ED402147.pdf adresinden alındı.
• WWF (2012). Reducing Cardiff’s Ecological Footprint a Resource Accounting Tool for Sustainable Consumption, 15.01.2017 tarihinde Pamukkale Üniversitesi: http://awsassets.wwftr.panda.org/downloads/turkiyenin_ekolojik_ayak_izi_raporu.pdf adresinden alındı.