TAKI-MÜCEVHER SERGİLERİNE GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 19, 121 - 146, 31.12.2024

Nihan Canbakal Ataoğlu

Öz

20. yüzyılda Modernizm ve Bauhaus öğretisi ile tasarım-zanaat ilişkisi, estetik, form, biçim ve
malzemeye ilişkin içkin değerler, kökten değişmiştir. Bu değerlerin kökten değişimi, Bauhaus
öğretisi ile sanat-zanaat arasındaki yeni ilişkiler, sanat felsefesinde yeni açılımlar, takı tasarımını
da paralel zamanlarda etkilemiştir. Marcel Duchamp’ın 20. yüzyılın başında hazır nesne ile sanat
üretimi kavramsal sanatın kökeni olarak görülmüş aslen sanat üretiminde fikrin, materyalin çok
ötesinde olduğu düşüncesi, yeni bir sanat üretimini ortaya koyarken takı tasarımını da biçimsel
ve fikirsel olarak farklı bir noktaya taşımıştır. 1960’lı yıllar, yeni bir üretim pratiği kazanan takı
tasarımında ikinci bir kırılma noktası olmuş, disiplinlerarası ilişkiler bağlamında sanat, moda, müze
mekanı ve moda müzeciliği de bu kırılma noktasında eşgüdüm ile birlikte varlık göstermiştir. Moda
ve mücevher tasarımları, kronolojik zaman dizinleri ve maddi değerlerinin ötesinde kavramsal ve
tematik küratöryal pratiklerle 1960’lı yıllarda müzelerde sergilenmeye başlamıştır. Günümüzde ise
takılar değerli-değersiz çok farklı materyallerle deneysel formlara kavuşmuştur. Mücevher ve takı
sergileri de modern sanatın, dijital çağ ve dijital sanatın bir parçası olarak enstalasyonlarla yeni bir
müzecilik anlayışı ile sergilenmektedir. Bu bağlamda çalışmada, takı ve mücevher tasarımlarının
çağdaş sanat ve kavramsal sanat ile olan disiplinlerarası birlikteliği, çağdaş takı ve mücevherin
güncel müze sergilerinde, sanat etkileşimi ile kavramsal içeriklerle ve enstalasyonlarla sergilenmesi
olguları ile ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Takı, Mücevher, Müze, Sergi, Kavramsalcılık

A GENERAL OVERVIEW ON JEWELERY EXHIBITIONS

Öz

In the 20th century, the teachings of Modernism and Bauhaus brought about a radical change in the
relationship between design and craft, and the values attached to aesthetics, form, shape, and materials.
This change affected jevelry design, as well as the philosophy of art, through new expansions and a
redefined relationship between the Bauhaus doctrine and art-craft. Marcel Duchamp’s art production
with ready-made objects at the start of the 20th century was regarded as the origin of conceptual
art. The belief that the idea is more important than the material in art production introduced a new
approach to art and transformed jevelry design both formally and intellectually. In the context of
interdisciplinary relationships, the 1960s saw the emergence of a new production practice in jevelry
design, which led to a second breaking point. At this point; art, fashion, museum space, and fashion
museology coexisted in coordination. Beginning in the 1960s, fashion, and jewellery designs were
put on display in museums using conceptual and thematic curatorial techniques that went beyond
their material values and chronological time indexes. Today, jewellery-jevelry design has evolved
to experimental forms using various materials, both precious and non-precious. With installations
as a component of modern art, the digital age, and digital art, jewellery, and jevelry exhibitions are
also displayed. The fact that contemporary jewellery and jevelry designs are displayed in current
museum exhibitions alongside conceptual contents and installations with art interaction is taken into
account in the study’s consideration of the interdisciplinary unity of jewellery and jevelry designs
with contemporary art and conceptual art.

Anahtar Kelimeler

Jevelry, Jewellery, Museum, Exhibition, Conceptualism

Kaynakça

• Akyüz, D. (2019). Kavramsal Sanatın Günümüz Takı Tasarımına Etkileri, Sanatta Yeterlilik Tezi, Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Heykel Anasanat Dalı, İstanbul.
• Altun, M. S. (2010). 1960’ların Moda Devrimi ve Batıda Takı Tasarımına Yansımaları, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Tekstil Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Anonim, (2022a). V&A Museum, A history of Jewellery, https://www.vam.ac.uk/articles/a-historyofjewellery 10 Ekim 2022
• Anonim, (2022b). Uşak Arkeoloji Müzesi Broşürü, https://muze.gov.tr/muzedetay?SectionId=UAR01&DistId=MRK 10 Ekim 2022
• Anonim, (2022c). http://www.museodiroma.it/it/mostre_ed_eventi/mostre/serpentiform15 Nisan 2022
• Anonim, (2022c). Troya Müzesi Broşürü, https://www.turkishmuseums.com/museum/detail/2021-canakkaletroya-muzesi/2021/1
• Anonim, (2023a), V&A Museum, Collections, Hermann Jünger, https://collections.vam.ac.uk/item/O144221/ necklace-junger-hermann/ 7 Eylül 2023
• Anonim, (2023b). Troya Müzesi Dünya Gündeminde, https://www.ntv.com.tr/galeri/sanat/troya-muzesidunya-gundeminde-timein-en-iyi-100u,CArBVvQgpE Rf_d7FW6J3Q/1HP3Vxll9kCQRI4iu96MrA 10 Ekim 2023
• Anonim, (2023c). Das Schmuckmuseum Pforzheim, https://www.schmuckmuseum.de/museum.html 10 Ekim 2023
• Anonim, (2023d). Commitments and Culture, https://www.cartier.com/en-us/clp-LaMasion_ CultureetCommitments_Foundation.html 10 Ekim 2023
• Anonim, (2023e). https://www.lvmh.com/news-documents/news/bvlgari-celebrates-serpenti-in-artworkcreated-using-artificial-intelligence/ 15 Ekim 2023
• Anonim, (2024a), V&A Museum collections/jewellery, https://www.vam.ac.uk/collections/jewellery, 15 Ağustos 2024
• Anonim, (2024b). https://www.smb.museum/en/exhibitions/detail/bijoux-bijoux-costume-jewellery-fromchanel-to-dior/ 15 Ağustos 2024
• Anonim, (2024c). https://www.iguzzini.com/projects/project-gallery/the-museum-of-decorative-arts-antiquejewellery-and-new-light/ 15 Ağustos 2024
• Anonim, (2024d). https://madparis.fr/Galerie-des-Bijoux 15 Ağustos 2024
• Anonim, (2024e). https://www.iguzzini.com/projects/project-gallery/the-museum-of-decorative-arts-antiquejewellery-and-new-light/ 15 Ağustos 2024
• Antmen, A. (2018). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, SEL Yayıncılık, İstanbul.
• Archer, S. (2015). The International Exhibition of Modern Jewellery,1890 – 1961, Shows And Tales, On Jewelry Exhibition-Making, Art Jewelry Forum, California: Mill Valley.
• Ayata, N., E. (2015). 20. Yüzyılda Sanatsal Takının Gelişim Sürecinde Heykel Sanatının Etkisi, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 2015, Yaz Sayı, 14: 91-99.
• Boratav, O. (2023). Dşnce ve Algının Yeniden Üretimi: Heykel-Takılar. Sanat Ve Tasarım Dergisi (32), 259-276. https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1405055.
• Canbakal Ataoğlu, N. (2023a). Trkiye’de Giysi- Moda Sergileri Üzerine Bir İnceleme. Sanat ve Tasarım Dergisi (32), 231-257. https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1405051
• Canbakal Ataoğlu, N. (2023b). Development of Fashion Museums and Fashion Exhibitions. Journal of Architectural Sciences and Applications, 8(2), 877-896. https://doi.org/10.30785/mbud.1353435
• Cavanagh, A. (2023). A Look at the “Cartier: Style and History” Retrospective at the Grand Palais in Paris, https://www.vogue.com/article/a-look-at-the-cartier-style-and-history-retrospective-at-the-grand-palaisin-paris 10 Ekim 2023.
• Craven, H., Scarisbrick, D., and Ogden, J. (1989). Jewellery–Makers, Motifs, History, Techniques, Londra: Thames & Hudson.
• Çavuşoğlu, R. (2011). Urartu Takıları, Urartu Doğu’da Değişim, Ed. Köroğlu, K., Konyar, E., İstanbul: YKY. Duyul, G. (2020). Bauhaus’un Yüzüncü Yılında Zanaatı Sorgulamak, Bauhaus-100+TR, ed. İnan, D. ve Cengizkan, A. Ankara: Pelin Ofset.
• Erzen, J. N. (2020). Bauhaus ve Sanat/Tasarım Karşıtlığı, Bauhaus-100+TR, ed. İnan, D. ve Cengizkan, A. Ankara: Pelin Ofset.
• Farthing, S. (2014). Sanatın Tüm Öyküsü, Hayalperest Yayınevi.
• Galton, E. (2015). Moda Tasarımında Mücevher Tasarımı, Yayın, İstanbul: Literatür.
• Howarth, D. (2014). Stedelijk Museum Shows Gijs+Emmy Exhibition Of Futuristic Jewellery, https://www. dezeen.com/2014/02/12/the-gijs-and-emmy-spectacle-exhibition-of-futuristic-jewellery-to-open-at-thestedelijk-museum/ 15 Ağustos 2023
• İrepoğlu, G. (2013). Osmanlı Saray Mücevheri, İstanbul: BKG Yayınları.
• Romanenkova, J., Bratus, I. and Gunka, A., (2020). Historical Jewels in The Museums of The World, AGATHOS, Volume 11, Issue 1 (20): 131-144
• Melchoir, M. R. (2011). “Fashion Museology: Identifying And Contesting Fashion in Museums”, Fashion: Exploring Critical Issues, Conference Proceedings, Manfield College, England: Oxford.
• Michault, J. (2023). History In The Making: Van Cleef & Arpels Exhibit 100 Years Of Jewellery, https://www. harpersbazaararabia.com/fashion/watches-jewellery/history-in-the-making-van-cleef-arpels-exhibit100-years-of-jewellery 10 Ekim 2023
• Montebello, F.D. (1993) Foreword, Diana Vreeland: Immoderate Style, ed. O’Neill, P., The Metropolitan Museum of Art
• Neuman, U. I. (2015). Schmuck, Internationale Handwerksmesse, Munich 1959 – Present, Shows And Tales, Art Jewelry Forum, California: Mill Valley.
• O’Doherty, B. (2013), Beyaz Küpün İçinde: Galeri Mekânının İdeolojisi, İstanbul: SEL Yayıncılık.
• Özüdoğru, Ş. (2013). Bir Sanat Biçimi Olarak Moda: Moda Sergileri ve Galeri Estetiği, Sanat Tasarım ve Manipülasyon” Uluslararası Sanat Sempozyumu, Sakarya Üniversitesi, 21-23 Kasım 2013.
• Phillips, C. (1996). Jewelry From Antiquity to the Present. 1. Basım, Londra: Thames&Hudson.
• Philips, S. (2016). İzmler Modern Sanatı Anlamak, İstanbul: YEM Yayın.
• Steele, V. (2005a). Costume Jewelry, Encyclopedia of Clothing and Fashion, Volume 1: Academic Dress to Eyeglasses, Thomson.
• Steele, V. (2005b). Jewelry, Encyclopedia of Clothing and Fashion, Volume 2: Fads To Nylon, Thomson.
• Yeşilmen, N. (2018). Giyilebilir Sanat Örneği Olarak 21. Yüzyılda Seramik Takılar, İdil, 2018, Cilt / Volume 7, Sayı / İssue 50
• Yılmaz, M. (2017). Tarihsel Süreçte Mücevher, Ankara: Gece Kitaplığı.
• Wiggers, N. G. (2015). Objects to Wear Van Abbemuseum, Eindhoven May 9 – 26, 1969, Shows and Tales, Art Jewelry Forum, Mill Valley, California