PROJECTION OF WATER IN GILGAMESH EPIC

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 2, 143 - 157, 30.08.2016

Gülşen Sezen

Öz

Gilgamesh Epic is known the oldest epic of the written literature. The first thing coming to mind when calling to “water of life” or “the Flood” is it again. The aim of this study is to reveal the story of water. As is known, “both Sumer and Babylon Civilisations are hydraulics civilisations” has been told by Karl Witfoger (Gencer, 2008: 18). From this point of view, the idea emerged for the investigation of “projection of water” in the Epic of Gilgamesh that written in the late Babylonian period. Because of this reason, it is considered necessary to reveal position of water phenomenon that it impressed deeply civilisations’ daily life, in written literature. And with this study, reveal position of water image clearly in our mind was wanted as far as possible. In this search “documentary screening/document review method” that is one of the Qualitative research method was used. And “Scanning method” was used for find water imagery in the Epic. Obtained data were grouped and interpreted. “Events (concepts)” were evaluated in its own context when doing qualitative analysis. This study was prepared with excitement of tracking water phenomenon. And firstly, about King Gilgamesh and the Epic was mentioned with very quick overview, then Epic’s theme was discussed, after that main theme in the article was studied. In here, three-phased method was (mainly) followed. Initially, on the subject of water in the Epic was mentioned briefly; later, plot was supported with quotations from Epic; in the last stage, comment was made about subject. In this way, reach to results have been tried. Furthermore it was targeted to be understandable, because of this reason some articles that they have attached the subject or have importance was cited from time to time. Also in comments were paid attention for not use anachrony. We determined that water has got equality in positive and negative directions generally. Negative function of water improve through this notions: Opponent, being predictive factor of competitive pressure, formidable handicap, danger, scene that increasing the tension, wildness, uncivilised, death, disease, uselessness, ephemerality, annihilation, idleness, deprivation, damage, mourning, puerperality, nonresistance, desperation, hopelessness, greed, fear, frightfulness. On the other hand water’s positive arguments are like these: Virtue, farsightedness, overcome the obstacles, achievement, good qualities, courage, bravery, being sturdy, place of vow, cleanliness, sipiritual purification, holiness, virginity, purity, God help, protectorate, fruitfulness, shelter, utopia, happiness, fortune, present, provide comfort, steady fear, redemption, loyalty to decedent. If this work that were written before Christ compare with other same period epics (like Iliad, Odyssey, Creation Epic of Altay ets.) it will become clearer from the point of water images in the Epic. But this subject may be the subject of another article because of its width.

Anahtar Kelimeler

Gilgamesh Epic, water, water image, Sumerians, Babylonians

GILGAMEŞ DESTANI’NDA SUYUN İZDÜŞÜMÜ

Öz

Yazılı tarihin bilinen en eski Destanı Gılgameş Destanı’dır. Ölmezlik suyu ve Tufan denilince akla ilk gelen eser yine odur. Bu araştırmada amaç suyun öyküsünü açığa çıkarabilmektir. Bilindiği üzere gerek Sümer gerekse de Babil uygarlıkları Karl Witfoger’in dediği gibi “hidrolik medeniyetler”dir (Gencer, 2008: 18). Bu bilgiden hareketle, geç Babil döneminde yazılmış Gılgameş Destanı’nda suyun izdüşümlerini araştırma fikri ortaya çıktı. Uygarlıkların günlük yaşamını derinden etkilemiş bir fenomenin yazılı kültürdeki yerini aydınlığa kavuşturmak gerekliliği bu şekilde doğdu. Ve bu çalışma ile bir nebze de olsa su konusunun akıllardaki yeri netleştirilmek istendi. Bu çalışmada Nitel araştırma yöntemlerinden belgesel tarama/doküman inceleme metodu kullanıldı. Metindeki su öğelerinin tespitinde tarama yöntemi kullanıldı. Elde edilen veriler gruplandırılarak yorumlandı. Nitel analiz yapılırken olaylar (kavramlar) bağlamı içerisinde değerlendirildi. Gılgameş Destanı’nda su fenomeninin izini sürmek heyecanıyla hazırlanan çalışmaya öncelikle Gılgameş ile Destan hakkında kısaca bilgi verilerek başlandı. Ardından Destan’ın olay örgüsüne değinildi. Daha sonra ise su konusunun ele alındığı esas kısım gelmektedir. Burada (çoğunlukla) takip edilen yöntem üç aşamalıdır. İlkin suya dair olaydan kısaca bahsedildi. İkinci olarak Destan’dan alıntılarla olay desteklendi. Üçüncü aşamada da konuya dair yorum getirilerek bir çıkarıma ulaşılmaya çalışıldı. Konuyla alakalı olduğu yahut önem arz ettiği düşünülen çalışmalara yer yer atıf yapılarak konunun içeriği anlaşılır kılınmak istendi. Yorumlar sırasında anakronizme (zaman-bozum) düşülmemeye çalışıldı. Yapılan tespitlere göre suyun negatif ve pozitif yönlerinin genel olarak birbirine eşit olduğu görülmüştür. Suyun negatif işlevi şu kavramlar üzerinden gelişmiştir: Rakip, rekabetin şiddetini belirleyici unsur olma, aşılması gereken engel, tehlike, handikap, gerilimi tırmandıran olay mekanı, yabanilik, gayri medenilik, ölüm, hastalık, faydasızlık, hayırsızlık, gelip geçicilik, yok oluş, avarelik, yoksunluk, yavanlık, zarar, yas, lohusalık, teslimiyet, çaresizlik, umutsuzluk, hırs, korku, dehşet. Suyun pozitif rolünün işlendiği kavramlar ise şu şekildedir: Erdem, ileri görüşlülük, engelleri aşmak, başarı, iyi sıfatlar, cesaret, mertlik, güçlü kuvvetli olmak, adak sunulan mekân, fiziki temizlik, manevi arınma, kutsallık, bakirlik, saflık, Tanrı desteği, koruyuculuk, bereket, barınak, ütopya, mutluluk, talih, armağan, ferahlık sağlama, korkuyu yatıştırma, kefaret, ölmüşlere vefa. Milattan önce yazılan bu eser, yine milat öncesi yazılan diğer destanlarla (İlyada Odysseia, Altay Yaratılış Destanı vb.) karşılaştırılırsa Destan’ın su öğelerince ne kadar zengin olduğu daha netleşecektir. Muhakkak ki böyle bir araştırma, başka bir makalenin konusu olacak genişliktedir.

Anahtar Kelimeler

Gılgameş Destanı, su, su imgesi, Sümerler, Babilliler

Kaynakça

• Kuzubaş, Muhammet. (2007). “İlklere Ait Anlatılarda Rüya Motifi”, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 2/1, Winter, s.309-11. Olsson, Gunnar. (2007). Abysmal: A Critique of Cartographic Reason. London: The University of Chicago Press. Rabelais, Francois. (2006). Gargantua. 3. bsk., İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sümbüllü, Yusuf Ziya. (2008). “Halk Meteorolojisi Ekseninde Bir Melheme”, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 3/7 Fall, s.784.