An Analysis of Two Translations of J.D. Salinger's "Uncle Wiggily in Connecticut" in Terms of Venuti's Domestication/Foreignization Strategies

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 4, 90 - 102, 30.12.2022

Eyüp Zengin , İnal İnal

https://doi.org/10.29228/ijlet.66093

Öz

Translators face many problems in translation in terms of language and culture. They will use different methods to solve these
problems depending on their focus. Studies on translator decisions are based on the notion of which decisions bring the translator
closer to the source pole and which bring the translator closer to the target pole. In this bipolar axis of equivalence, it can be said
that although the translator does not have to take steps in the direction of one pole, it is possible to say that there is a tendency in
a certain direction when looking at the translation in general. In this study, two translations of Salinger's "Uncle Wiggily in
Connecticut" story are analyzed. Selected sentences were evaluated using the Venuti's domestication/foreignization strategies
and it was examined which of the source or target-oriented approaches the translators exhibited. The aim of the study is to provide
researchers with ideas about methods in this field. The study also aims to improve translators' questioning skills within the context
of domestication/foreignization method. The difficulties in translation were examined and the strategies translators used to
prevent the losses arising from these were examined in terms of the domestication/foreignization strategies.

Anahtar Kelimeler

translator decisions, descriptive translation studies, domestication, foreignization, Venuti

J.D. Salinger’ın “Uncle Wiggily in Connecticut” Adlı Öyküsünün İki Çevirisinin Venuti’nin Yerlileştirme/Yabancılaştırma Stratejileri Açısından İncelenmesi

Öz

Çevirmenler çeviri esnasında dil ve kültür boyutunda çok sayıda sorunla karşılaşmaktadır. Bunları çözmek üzere hangi yöntemlere başvuracaklarını belirleyen başlıca faktör erek-kaynak odaklılık ekseninde durdukları noktadır. Çevirmen kararları üzerine yapılan çalışmaların merkezinde hangi kararların çevirmeni kaynak kutba hangilerinin ise erek kutba yaklaştırdığı olgusu yer almaktadır. Bu iki kutuplu eşdeğerlilik ekseninde, çevirmen tek bir kutup yönünde adım atmak durumunda olmasa da çoğu zaman çevirinin geneline bakıldığında belli bir yönde eğilimin olduğu söylenebilir. Bu çalışmada, Salinger'ın "Uncle Wiggily in Connecticut" adlı öyküsünün Türkçe’ye yapılan iki çevirisi incelenmiştir. Seçilen tümceler Venuti’nin yerlileştirme/yabancılaştırma stratejileri kullanılarak karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş ve çevirmenlerin kaynak ve erek odaklı yaklaşımlardan hangisini sergilediklerine bakılmıştır. Çalışmanın amacı araştırmacılara çeviri incelemelerinde kullanılabilecek yöntemler konusunda fikir vermek ve çevirmenlerin yerlileştirici/yabancılaştırıcı yöntem çerçevesinde sorgulama becerilerini geliştirmektir. Çevirilerde ne gibi çeviri güçlüklerinin söz konusu olduğu irdelenmiş, çevirmenlerin bunlardan kaynaklanan kayıpları önlemek için buldukları çözümler yerlileştirme/yabancılaştırma stratejileri bakımından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

çevirmen kararları, betimleyici çeviri araştırmaları, yerlileştirme, yabancılaştırma, Venuti

Kaynakça

• Bahadır, Ş. (2008). Çeviriyorum, öyleyse tek kültürün ötesinde, iki kültürün arasında, üçüncü kültürün ortasındayım. M. Rifat (Ed.). Çeviri Seçkisi I. Çeviriyi Düşünenler (s. 218-227). İstanbul: Sel.
• Boztaş, İ. (1993). Çeviri, çevirmen, dilbilim ilişkisi, çeviride eşdeğerlik ve kayıplar. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Cilt 10/Sayı 2/Aralık 1993/s. 55 – 65
• Fawcett, P. D. (1997). Translation and language : linguistic theories explained. Manchester, U.K.: St. Jerome Pub.
• Göktürk, A. (2000). Çeviri: dillerin dili. 3. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• House, J. (1997). Translation quality assessment: a model revisited. Tübingen: Narr. Erişim Adresi: http://www.benjamins.com/online/tsb/link/3941 (13.12. 2021).
• Levin, P. (2015). J.D. Salinger’da uyumsuz kahramanın gelişmesi. Çev. Yonca Yalçın Çakmaklı. https://oggito.com/icerikler/jd-salinger-da-uyumsuz-kahraman-in-gelismesi/9370 Erişim Tarihi:12.12.2021
• Metin, G. (2007). Coşkun Yerli ile söyleşi, Çevirmenin Notu 4 (Tozan Alkan, ed.). Kolektif
• Neydim, N. (2020). Yazınsal bir gençlik edebiyatı metni olarak The Catcher in The Rye/Çavdar Tarlasında Çocuklar’ın analizi ve çevirmenin görünmezliği üzerine küçük bir yolculuk. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, (28), 126-143. https://doi.org/10.37599/ceviri.718123
• Özcan, O. (2019). Yazın çevirisi incelemelerinde yorumlayıcı çeviri kuramı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 587-603. DOI: 10.29000/rumelide.619082
• Salinger, J. D. (2002). Dokuz öykü (Coşkun Yerli, Çev.). 8. baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Salinger, J. D. (1991). Nine stories. 1st LB Books mass market pbk. ed. Boston, Little, Brown.
• Salinger, J. D. (1989). Titrek bacanak (Müfide Pekin, Çev.). 1. baskı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Schleiermacher, F. (1973). Methoden des übersetzens (1813). Das problem des übersetzens. (yay.) Hans Joachim Störig, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, ss. 38-70.
• Tahir Gürçağlar, Ş. (2011). Çevirinin ABC’si. İstanbul: Say.
• Taş, S. (2019). Çeviribilimde ikili karşıtlıkları yeniden değerlendirmek: çevirmenin “görünürlüğü” /“görünmezliği” ve “yerlileştirme” / “yabancılaştırma”. Tarih Okulu Dergisi (TOD). https://doi.org/http://dx.doi.org/10.14225/Joh1505
• Toury, G. (2012). Descriptive translation studies - and beyond, (2. revize edilmiş b.), Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins B.V
• Toury, G. (2004). Çeviri normlarının doğası ve çevirideki rolü (Çev.: A. Eker). M. Rifat (Ed.), Çeviri seçkisi II - çeviri(bilim) nedir? (s.149-164). İstanbul: Sel.
• Venuti, L. (1995). Translator’s Invisibility: A History of Translation. London and New York: Routledge.
• Wikipedia katılımcıları (2021). J. D. Salinger. Vikipedi, Özgür Ansiklopedi. Erişim tarihi 20.19, Aralık 10, 2021 url://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=J._D._Salinger&oldid=25148747.
• Yazıcı, M. (2005). Çeviribilimin temel kavram ve kuramları. İstanbul: Multilingual Yayınları