Divine Discourse in Safahat

Year 2024, Issue: 12, 245 - 254, 30.12.2024

Abdulhakim Tuğluk

https://doi.org/10.51540/ijof.1586722

Abstract

Mehmed Âkif's Safahat is an important work that stands out as both a mirror of the individual and society. In his poems, where sincerity prevails, Âkif incorporates not only societal concerns but also inward themes and personal expressions. In his poems where the poet seeks refuge in Allah and desires tranquility, as well as in his death-centered verses, material confines and the worldly environment are transcended. Thus, the spiritual realm, often referred to as the divine world, is approached. In Âkif's poetry, the divine realm functions as a form of transcendence that removes the barriers between the servant and the Creator. In this context, death is the gateway to the divine world and assumes a positive identity. The spiritual refuge of souls weary of the world is again the divine realm. As a contrast to the divine realm, Âkif also explores the nâsût world, and in some of his poems, he reflects the sense of astonishment arising from this contradiction. Alongside religious elements, Âkif also brings forth a dynamic of the divine world through the meaning embedded in architectural structures such as mosques, while also presenting reflections of a state of spiritual ecstasy to his readers. This article will explore the reflections of the divine world in the poems of Safahat by Mehmed Âkif.

Keywords

Mehmed Âkif, Safahât, Divine discourse

SAFAHAT’TA LÂHÛT’UN YANKISI

Abstract

Mehmed Âkif’in Safahat’ı hem ferdin hem de cemiyetin bir aynası olmasıyla dikkat çeken önemli bir eserdir. Âkif, samimi bir vurgunun hâkim olduğu şiirlerinde toplumsal dikkatin yanı sıra içe dönük temalara ve şahsi terennümlere de yer vermiştir. Allah’a sığınan şairin huzura ermek istediği şiirler ile ölüm merkezli manzumelerde maddi kayıtlar ve dünyevi çevre aşılır. Böylece ruhani âlem olarak nitelendirilen lâhûtî âleme yaklaşılır. Âkif’in şiirinde lâhûtî âlem kul ile Yaratıcı arasındaki engelleri kaldıran bir tür aşkınlık görevi görür. Bu bağlamda ölüm, lâhûtî âlemin kapısıdır ve müspet bir hüviyet arz eder. Dünyadan sıkılan ruhların sığınma mekânı yine lâhûtî âlemdir. Lâhûtî alemin karşıtı olarak nâsût âlemini de işleyen Âkif, bu tezattan doğan hayret duygusuna bazı şiirlerinde yer verir. Dinî unsurların yanı sıra cami gibi kimi mimari yapıların anlam dünyasından hareketle lâhûtî bir hareketlilik ortaya koyan Âkif, aynı zamanda bir vecd hâlinin yansımalarını okurlarına sunar. Bu makalede Mehmed Âkif’in Safahat’ındaki şiirlerde lâhûtî âlemin yansımaları ortaya konulacaktır.

Keywords

Mehmed Âkif, Safahât, lâhut, nâsût

References

• Abdulkadiroğlu A. ve Abdulkadiroğlu, N. (1991). Mehmed Âkif Ersoy hakkında yazılanlar (Sırat-ı Müstakîm ve Sebîülü’r-Reşad mecmualarında çıkan makaleler. Mehmet Akif Ersoy Fikir ve Sanat Vakfı Yayınları.
• Akkanat, C. (2010). Mehmet Âkif’in çocukluk arkadaşı olarak Fatih Camii. Vefatının 73. Yılında Mehmet Âkif Ersoy Bilgi Şöleni: 4 Mehmet Âkif Edebiyat ve Düşünce. [Yayımlayan, D. Mehmet Doğan] Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Aydın, M. S. (1983). Mehmet Akif’in İslam’a bakışı. Diyanet Dergisi.19 (4), 3-12.
• Beyatlı, Y.K. (1974). Kendi gök kubbemiz. İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
• Cançelik, A. (2021). Naz makamında bir şair: Mehmet Âkif Ersoy. Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad Dergisi ve Mehmet Âkif Ersoy (s. 173-191) içinde. [Ed. Ali Kurt] Gölcük Belediyesi Yayınları.
• Cebecioğlu, E. (1997). Tasavvuf terimleri ve deyimleri sözlüğü. Ağaç Yayınları.
• Ceride-i Sufiyye. Lâhût ve Nâsût. (24 Ağustos 1327/6 Eylül 1911). s. 2.
• Düzdağ, M. E. (1989). Mehmed Âkif hakkında araştırmalar I. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Ersoy, M. A. (2023). Cumhuriyetin 100. yılında Mehmet Akif Ersoy şiir külliyatı: Safahat. (N. Turinay Haz.). TBMM Yayınları.
• Eşref Edib (1938). Mehmed Akif hayatı, eserleri ve 70 muharririn yazıları. Marifet Basımevi. https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Bakara-suresi/161/154-ayet-tefsiri adresinden 15.12.2024 tarihinde alınmıştır.
• Karakoç, S. (1987). Mehmed Âkif. Diriliş Yayınları.
• Kuntay, M. C. (1990). Mehmet Akif. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 08.08.2024 tarihinde alınmıştır.
• Öztürkmen, N. M. (1990). M. Âkif Ersoy ve dünyası. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Safa, P. (1976). Yazarlar, sanatçılar, meşhurlar. Ötüken Yayınevi.
• Şemseddin Sami (1318). Kamus-ı Türki, C. 2. İkdam Matbaası.
• Tansel, F.A. (1991). Mehmed Akif Ersoy (hayatı ve eserleri). Mehmet Akif Ersoy Fikir ve Sanat Vakfı Yayınları.
• Tayılga, G. (2021). Mekânsal algı unsurlarının günümüz cami mimarisi örnekleminde geleneksel camiler üzerinden incelenmesi: İstanbul camileri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Timur, K. (2021). İstiklal Marşını anma programları çerçevesinde inandıklarını yaşayan samimi insan Âkif. Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad Dergisi ve Mehmet Âkif Ersoy. (s.271-283) içinde. [Ed. Ali Kurt] Gölcük Belediyesi Yayınları.
• Toparlı, R., Karataş, T. ve Yasak, İ. (2022). Mehmet Akif kitabı. Sivas Belediyesi Yayınları.
• Tuğluk, A. (2020). Makber ve mezarlık şiirlerinde ölüm ve ötesi. Uluslararası Dil Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 3(2), 261-276.
• Uludağ, S. (2006). Nasut. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (C. 32, ss. 431-432). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları