SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI VE DERS KİTAPLARINDA TASARRUF VE EŞİTLİK DEĞERLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 139 - 151, 31.12.2022

Kamil Uygun , Nurcan Üstündağ Şener , Özgür Arslan

Öz

Araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler Öğretim Programında ve 4-6. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında tasarruf ve eşitlik değerlerini incelemektir. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Nitel araştırma, gözlem, mülakat ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algı ve olguların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir şekilde ortaya konulduğu bir araştırmadır. Araştırma verileri nitel araştırma tekniklerinden biri olan doküman analizi ile elde edilmiştir. Veri kaynakları, Milli Eğitim Bakanlığı Sosyal Bilgiler Öğretim Programı (2018) ve 4-6. Sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarıdır. Araştırma verilerinin elde edildiği kitaplar, 2020- 2021 eğitim öğretim yılında kullanılmıştır. Bu kitaplar, araştırmacıların okullarından birinde öğretildikleri için kolay erişilebilirlik nedeniyle seçildi. Araştırma verileri içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre tasarruf değeri 4. Sınıf ders kitabında beş kazanımda ve eşitlik değeri 6. Sınıf ders kitabında üç kazanımda yer aldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, sosyal bilgiler programı, tasarruf, eşitlik

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Sosyal Bilgilerde Değerler ve Öğretimi. (Ed. Tay, B., Öcal, A.) Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde. Ankara: Pegem Akademi. s. 336-360.
• Alacapınar, G.F. ve Sönmez, V. (2018). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Anı.
• Büyükdüvenci̇, S. (2019). Demokrasi, eğitim ve Türkiye. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 23 (2), 583-597.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak-Kılıç, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Çeli̇kkaya, T, Kürümlüoğlu, M. (2018). Yeni sosyal bilgiler programında 4. ve 5. sınıfta kazandırılması hedeflenen değerlere ilişkin kazanımların içeriğe yansıması. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(36), 7-38.
• Güçlü, H. (2019). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Güler, A., Halıcıoğlu, B.M., Taşğın, S. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma, Ankara: Seçkin.
• Karasu Avcı, E., Faiz, M., Turan, S. (2020). Etkili vatandaşlık eğitiminde değerler eğitimi: Sosyal bilgiler öğretmenlerinin düşünceleri. Değerler Eğitimi Dergisi,18 (39), 263-296.
• MEB (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2018). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı, http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 adresinden 11/15/2020 tarihinde erişilmiştir.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2009). Qualitative Data Analysis, 8th. London: Sage Publication.
• Oğuz, S.H. & Demir, F. B. (2020). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerler açısından incelenmesi. Journal of History School, 49, 4443-4466.
• Schwartz, S. H. (1994). Are there universal aspects in the structure and content of human values? Journal of Social Issues, 50(4), 19-45.
• Şahin, E. (2020). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Sosyal Bilgiler 6 Ders Kitabı, Ankara: Anadol.
• Topkaya ve Tokcan, (2013). Sosyal bilgiler öğretim programının belirlediği değerlerin 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarına yansıma düzeylerinin karşılaştırılması, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(10), 33-43.
• Tüysüz, S. (2019). İlkokul Sosyal Bilgiler 4 Ders Kitabı, Ankara: Tuna Matbaacılık.
• Ulusoy, K., ve Arslan, A. (2019). Değerli Bir Kavram Olarak “Değer ve Değerler Eğitimi”. İçinde R. Turan ve K. Ulusoy (Ed.), Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi (3. Baskı, ss. 1-16). Ankara: Pegem Akademi.
• Uygun, K. (2018). Sosyal Bilgiler Programı ve Yapılandırmacılık. Çalışkan, H; Kılcan, B. (Ed.) Sosyal Bilgiler Öğretimi (s.53-86), İstanbul: Lisans.
• Uzunöz, A, Aktepe, V, Özağaçhanlı, Z. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının tasarruf değerine ilişkin metaforik algıları. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(1), 36-51.
• Watkins, R., West-Miers, M. And Visser, Y. L. (2012) A guide to assessingg needs: Essential tools for collecting information, making desicions and achieving development results. The World Bank.
• Yalçınkaya, E., Karaca, A. (2019). Karakter ve Değer Eğitimi. (Ed. Çelikkaya, T., Demirbaş, Ö. Ç., Yıldırım, T., Yakar, H.) Sosyal Bilgiler Öğretimi II içinde. Ankara: Pegem Akademi. s. 267-291.