el-Ğaybiyyât ‘inde Seyyid Kutub min hilâli Tefsîri’z- Zilâl: Diraset fi’l-mefhûm ve’l-madmûm ve’l-menhec

Year 2017, Issue: 47, 75 - 102, 20.06.2017

Hasan El-hattaf

https://doi.org/10.29288/ilted.322482

Abstract

Seyyid Kutub’un ‘fi Zilal-il Kuran’ adlı eseri taraftarları ve karşıtları tarafından büyük bir şöhret kazanmıştır.

Bundan dolayı da pek çok kez basılmıştır. Araştırmalarda ve çalışmalarda yer edinmesi ve bu kitaba ışık

tutması için Seyyid Kutub’un ‘fi Zilal-il Kuran’ adlı eserinde gaybi konulara dair anlam, içerik ve metot yönünden

bir çalışma seçilmiştir.

Bilindiği üzere gaybi konular kelamcılar tarafından inanç esaslarının şartlarından biri kabul edilmektedir.

Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır: Anlam, içerik ve metot.

Çalışmada şuna benzer bazı soruların cevabı verilecektir: Gaybi konular nedir? Seyyid Kutub gaybi konulara

nasıl bakmıştır? Tefsirinde ne kadar gaybi konuya değinmiştir? Gaybi konuları kullanmadaki takip ettiği

yöntem nedir?

Ayrıca bu konuda daha önce hiçbir ihtisas çalışmam olmadı.

Keywords

akide, gaybi konular, melekler, mizan, sırat

The Occult in Qutb’s Zilal Study of the concept, Content and Methodology

Abstract

Qutb’s book “Fi Zilal Al-Quran” has received wide acclaim from both its proponents and opponents; hence

its several editions. In order to shed some light on this book, the theme of the Unseen (Occult) is selected for further

study in this paper.For it is well known among Islamic Dogma specialists that the Occult doctrine is one of

the pillars of Faith. This study is divided into three chapters (concept, content and methodology). So what is the

Occult? How is it viewed bySayyidQutb? How is it present in hisTafseer? What is his approach to studying it?

These are some of the questions answered by this study, noting that I have not seen a precedent specialized study

of this aspect.

Keywords

Faith, Occult, Angels, The Scale, The Path

الغيبيات عند سيد قطب من خلال تفسير الظّلال دراسة في المفهوم والمضمون والمنهج

Abstract

نال كتاب في ظلال القرآن لسيد قطب
شهرة واسعة من مؤيده ومعارضه؛لذا طُبع طبعات كثيرة، ولتسليط الضوء على هذا الكتاب
تم اختيار " الغيبيات عند سيد قطب من خلال الظِّلال "دراسة في
المفهوم و المضمون والمنهج" " لتكون موطنا للبحث والدراسة

ومن المعلوم لدى متخصصي العقيدة
أنَّ الغيبيات ركن من أركان العقيدة. وقد تم تقسيم الدراسة إلى مباحث
ثلاثة(المفهوم والمضمون والمنهج)

فما هي الغيبيات ؟وكيف نظر إليها
سيد قطب؟ وكم كان حضورها في تفسيره؟ وما المنهج الذي سلكه سيد في تناوله لها ؟ هذه
جُزء من الأسئلة التي تجيب عنها  هذه
الدِّراسة.

مع ملاحظة أني لم أطلع على دراسة
سابقة متخصصة في هذا الجانب.

Keywords

العقيدة, الغيبيات, الملائكة, الميزان, الصراط

References

• Adil el-Hanbelî, Ebû Hafs Siracüddin Ömer b. Ali. el-Lübâb fi ulûmi’l-Kitâb. Thk. Adil Ahmed Abdülmevcud, Ali Muhammed Muavvıd. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1998.
• Arnold, Antun. el-Mantık ev fennü tevcihi’l-fikr. Trc. Abdulkadir Kuneynî. b.y. y.y., ts.
• Bağdâdî, Hatib Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sabit b. Ahmed b. Mehdî. el-Fakîh ve’l-mütefakkih. Thk. Ebû Abdirrahman Adil b. Yusuf el-Ğarazî. 2. Baskı. b.y. Dârü İbni’l-Cevzî es-Suudiyye, h. 1421.
• Beydavî, Nasirüddin Ebû Said Abdullah b. Ömer. Tefsirü’l-Beydavî. Thk. Muhammed Abdurrahman el-Meraşlî. Beyrut: Dârü İhyai’t-turasi’l-Arabî, h. 1418.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâil. Ṣaḥiḥu’l-Buḫârî. Thk. Muhammed Zuheyr b. Nasru’n-Nâsır. b.y. Dârü tavki’n-necât, 1422.
• Câhız, Amr b. Bahr. Risale fi’r-red ‘ale’l-Müşebbihe. Beyrut: Dârü mektebeti-l-Hilal, 1987.
• Cüveynî, Abdulmelik. el-İrşad ila Kavatı‘ı’l-edilleti fi usuli’l-i‘tikad. Thk. Muhammed Yusuf Musa, Ali Abdulmünim Abdulhamid. Mısır: Mektebetü’l-hancî, ts.
• Eşarî, Ali b. İsmail. el-İbâne fi uṣûli’d-diyâne. Thk. Fevkiye Hüseyin Mahmud. Kahire: Dârü’l-Ensâr, ts.
• Esfehânî, Râgıb Ebü’l-Kasım Hüseyn b. Muhammed. el-Müfredat fi garîbi’l-Kur’an. Thk. Safvan Adnan Davudî. Beyrut: Darü’l-Kalem, h. 1412.
• Esnevî, Abdurrahman b. Hasan b. Ali. Nihayetü’s-sûl şerhu Minhâci’l-vusul. Beyrut: Darü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1999.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed. el-İḳtiṣâd fi’l-i‘tiḳād. Thk. Mevfik Fevzi el-Ceber. Dimaşk: Dârü’l-hikme, 1994.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed. el-Müstasfâ. Thk. Muhammed Abdusselam Abduşşâfî. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1413. Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed. Mi‘yarü’l-ilm fi fenni’l-mantık. Thk. Ali Ebû Mülhim. Beyrut: Dârü ve mektebetu hilal, 1993. Hann, Mustafa Said. el-Akidetü’l-İslamiyye. Beyrut: Dârü’l-kelim’t-tayyib, ts.
• Hattaf, Hasan. ‘’Kıyasu’l-ğâib ale’ş-şâhid fi’l-fikri’l-İtizâlî’’. Mecelletü İslamiyyeti’l-Marife 44 (2016).
• İbn Âşûr, Muhammad. et-Taḥrîr ve’t-tenvîr. Tunus: ed-Dârü’t-Tûnisiyye li’n-neşr, 1984.
• İbn Atiyye, Abduhak b. Ğalib. el-Mühararrü’l-vecîz fi tefsiri’l-Kitabi’l-Azîz. Thk. Abdusselam Abdüşşâfî Muhammed. Beyrut: Darü’l-kütübi’l-ilmiyye, h. 1422.
• İbn Fûrek, Muhammad b. Hasan. Mücerredü maḳālâti’ş-şeyḫ Ebi’l-Ḥasan el-Eş‘arî. Thk. Ahmed Abdurrahim es-Sâyih. Kahire: Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Diniyye, 2005.
• İbn Hazm el-Endülüsî, Ali b. Ahmed b. Said el-Kurtubî. el-Faṣl fi’l-milel ve’l-ehvâ ve’n-niḥal. Kahire: Mektebetü’l-hâncî, ts.
• İbn Hazm el-Endülüsî, Ali b. Ahmed b. Said el-Kurtubî. el-İḥkâm fî uṣûli’l-aḥkâm. Thk. Ahmed Muhammad Şâkir. b.y. ts. İbn Manzur, Muhammed b. Mukerrem b. Ali. Lisanü’l-Arab. 3. Baskı. Beyrut: Dârü Sâdır, h. 1414.
• İbn Salah, Osman b. Abdurrahman. Mukaddimetü İbn Salah. Thk. Nureddin Atr. Beyrut: Darü’l-Fikr, 1986. İbn Seyyid, Ali b. İsmail. el-Mühassas. Thk. Halil İbrahim Ceffal. Beyrut: Dârü İhyai’t-türasi’l-Arabî, 1996.
• İbnü’l-Arabî, Muhammed b. Abdillah Ebû Bekr. Ahkâmü’l-Kur’ân. Thk. Muhammed Abdulkadir Ata. Beyrut: Darü’l-kütübi’l-İlmiyye, 2003.
• İbnü’l-Cevzî, Abdurrahman Cemalüddin Ebü’l-Ferec. Zadü’l-Mesîr. 3. Baskı. Beyrut: el-mektebetü’l-İslamiyye, h. 1404.
• İbnü’l-Vezîr, Muhammed b. İbrahim b. Ali b. Mürteza. el-Avâsım ve’l-kavâsım fi’z-zebbi an sünneti Ebî’l-Kasım. Thk. Şuayb Arnavutî, Beyrut: Müessesetü’r-risale li’t-tibaa ve’n-neşr ve’t-tevzi’, 1994. Îcî, Adududdin Abdurrahman b. Ahmed. el-Mevâkıf fi İlmi’l-Kelam. Thk. Abdurrahman Umeyre. Beyrut: Dârü’l-Cîl, 1997.
• Kadı Abdulcebbâr, Ahmed b. Hüseyin. el-Mecm fi’l-muhît bi’t-teklif. Thk. el-Eb Cin Yusuf Yusuî. Beyrut: Matbaatü Katulikiyya, ts. Kadı Abdulcebbâr, Ahmed b. Hüseyin. el-Muğnî fi ebvabi’t-tevhid ve’l-adl. Thk. Muhammed Mustafa Hilmi. b.y. el-Müessesetü’l-Mısriyyetü’l-Âmme li’t-Te’lif, ts. Kadı Abdulcebbâr, Ahmed b. Hüseyin. el-Muhtasar fi usuli’d-din. Beyrut: Dârü Mektebeti’l-hayat, ts.
• Kadı Abdulcebbâr, Ahmed b. Hüseyin. Şerḥu’l-uṣûli’l-ḥamse. Thk. Abdulkerim Osman. Kahire: y.y., 1996.
• Kefevî, Ebü’l-Beka el-Hanefî. el-Külliyât. Thk. Adnan Derviş, Muhammed el-Mısrî. Beyrut: Müessesetü’r-risale, ts.
• Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmedb. Ebî Bekr. Tefsirü’l-Kurtubî. Thk. Ahmed Burdunî, İbrahim Etfays. 2. Baskı. Darü’l-kütübi’l-Mısriyye, 1964.
• Kuşeyrî, Müslim b. Haccac Ebü’l-Hasan. Sahihu Müslim. Thk. Muhammed Fuad Abdulbaki. Beyrut: Dârü İhyai’t-türasi’l-Arabî, ts.
• Matürîdî, Ebû Mansur Muhammed b. Muhammed. Te’vilatü Ehli’s-Sünne. Thk. İbrahim Avdin, Seyyid Avdin Kahire: y.y., 1994.
• Mukaddes, Mutahhar b. Tahir. el-Bed’u ve’t-târih. Kahire: Mektebetü’s-Sekafeti’d-Dîniyye, ts.
• Nesefî, Ebü’l-Mûîn Meymûn b. Muhammed. Tabṣiratu’l-edille fî uṣûli’d-din. Thk. Hüseyn Atay. Ankara: D.İ.B. Yayınları, 1993.
• Nevevî, Yahya b. Şeref. Şerḥu Ṣaḥîḥi Müslim. 2. Baskı. Beyrut: Dârü ihyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1392.
• Râzî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer. Mefatihü’l-gayb Tefsirü’l-Kebir. 3. Baskı. Beyrut: Dârü İhyai’t-türasi’l-Arabî, h. 1420.
• Şehristânî, Muhammed b. Abdulkerîm. el-Milel ve’n-niḥal. Thk. Muhammed Seyyid Kîlanî. Beyrut: Dârü’l-marife, h. 1404.
• Seyyid Kutub, İbrahim Şaribî. Fî zilali’l-Kur’ân. 17. Baskı. Kahire: Dârü’ş-şüruk, h. 1412.
• Sübkî, Takiyüddin Ali b. Abdilkâfî. el-İbhâc fi Şerhi’l-Minhac. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1995.
• Süyutî, Abdurrahman b. Ebî Bekr. ed-Dürrü’l-mensur fi’t-tefsiri bi’l-me’sur. Beyrut: Dârü’l-Fikr, ts.
• Zebîdî, Muhammed b. Muhammed Abdurrezzak el-Hüseynî. Tacü’l-Arus min Cevâhiri’l-kâmus. Thk. Komisyon. b.y. Darü’l-hidaye, ts.
• Zeccac, İbrahim b. Serî b. Sehl. Meâni’l-Kur’an ve İ’rabuhu. Thk. Abdulcelil Abduhu Şelbî. Beyrut: Alemü’l-kütüb, h. 1412.
• Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. Osman b. Kaymaz el-Halebî. el-Mûkiza fi ilmi mustalahi’l-Hadis. Thk. Abdulfettah Ebû Gudde. 2. Baskı. Halep: Mektebetü matbuâti’l-islamiyye, h. 1412.
• Zemahşerî, Mahmud b. Ömer. el-Keşşaf an gavamidi’t-tenzil. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-Arabiyye, h. 1407.
• Zemahşerî, Mahmud b. Ömer. Esâsu’l-belâġa. Thk. Muhammed Basil Uyûnü’s-Sûd. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.