Polisin İdari Kolluk Yetkileri ve Ölçülülük İlkesi

Year 2023, Volume: 10 Issue: 1, 169 - 188, 29.06.2023

Turgay Ünsal

Abstract

İnsanlar doğası gereği huzurlu ve güvenli bir ortamda birlikte yaşamak isterler. İnsanların toplu bir şekilde yaşamlarını sürdürebilmeleri için bazı kurallara ihtiyaç vardır. İşte bu kuralları koyacak otoriteye devlet denmektedir. Devletin en temel görevi toplumda güven ve huzuru temin etmektir. Devlet bu anılan görevleri kolluk görevlileri vasıtasıyla yerine getirir. Kolluk görevlilerinden biri olan polislik zor ve hassasiyet isteyen bir görevdir. Polis yaptığı görevin gereği olarak bazen bir engelle veya direnişle karşılaşabilir. Böyle durumlarda polis mukavemeti aşmak için zor ve silah kullanma yetkisine sahiptir. Bu yetkiler polise yasalarla tanınmıştır. Ayrıca unutulmamalıdır ki, polis bu yetkileri kullanırken ölçülülük ilkesine mutlaka uymak zorundadır. Polis toplumsal olaylara müdahale ederken aşırı ve orantısız güç kullanamaz. Kolluk tedbirleri en hafiften başlayarak ağıra doğru giden bir sıra ile uygulamalı ve kademeli bir şekilde artırılmalıdır. Aksi halde kolluk yetki sınırını aşar ve suç işlemiş olur. Bu çalışmada polisin idari kolluk yetkileri ölçülülük ilkesi ve unsurları dikkate alınarak incelenmiştir.

Keywords

İdare, Polis, Kamu Düzeni, Polisin İdari Kolluk Yetkileri, Ölçülülük İlkesi

Administrative Law Enforcement Powers of the Police and the Principle of Proportionality

Abstract

People want to live together in a peaceful and safe environment by their nature. Some rules are needed for people to live together. The authority that will establish these rules is government. The basic duty of the government is to ensure peace and safety of society. Government performs these duties through law enforcement. Being police, which is one of the law enforcement tasks, is difficult and it also requires sensitivity. Because of their job, the police may sometimes come across an obstacle or resistance. In such cases, the police have the authority to use brute force or firepower in order to defeat the resistance. The police have these authorities through the law. It should also be noted that the police must strictly follow the principle of proportionality when using these powers. The police can not use extreme and dispropotionate force during intervention in public events. Law enforcement measures should be taken from the lightest to the most intense and these measures should be increased gradually. Otherwise law enforcement exceeds authorization limits and commits crime. In this study, the administrative law enforcement powers of the police are surveyed by paying attention to the principle of proportionality and its aspects.

Keywords

Administration, Police, Public Order, Administrative Law Enforcement Powers, Principle of Proportionality

References

• Akgül, Aydın, Genel İdari Kolluk Faaliyetleri ve Yargısal Denetimi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016.
• Akyılmaz, Bahtiyar; Sezginer, Murat; Kaya, Cemil, Türk İdare Hukuku, 12. baskı, Ankara, 2020.
• Alçalar, Mustafa. Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2006.
• Altuntop, Serkan, ‘‘Kamu Güvenliğini Sağlamada Kolluğun Aşırı Güç Kullanma Sorunsalı’’, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 14, Sayı 4, 2015, s. 873-904.
• Avcı, Ali. Özel Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, T.C. Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Aralık 2011.
• Aydın, Devrim, “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşlerine Müdahalenin Esasları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 65, Sayı 4, Aralık 2016, s. 3283-3308.
• Beetham, David; Boyle, Kevin (Terc. Vahit Bıçak), Demokrasinin Temelleri, Ankara, 1998.
• Bucaktepe, Adil, Genel İdari Kolluk ve Kolluk İşlemleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2008.
• Büyük, Celal, “Devlet ve Toplumsal Rolü”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Cilt 3, Sayı 4, 2003, s. 101-112.
• Cihan, Erol; Yenisey, Feridun, Ceza Muhakemesi Hukuku, 2. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 1997.
• Cin, Mehmet Onursal, “Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 1-2, 2000, s. 665-686.
• Derdiman, Ramazan Cengiz, Polis Yönetimi ve Hukuku, 3. Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık Ankara, 2007.
• Dönmezer, Sulhi; Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım, Cilt 1, 12. Baskı, İstanbul, 1997.
• Erdem, Jülide Gül, “Ölçülülük İlkesinin İdarenin Takdir Yetkisinin Kullanımındaki Yeri” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 62, Sayı 4, 2013, s. 971-1006.
• Eryılmaz, M. Bedri; Bozlak, Ayhan, “Hukukumuzda Zor ve Silah Kullanma Yetkisi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 83, 2009, s. 223-277.
• Fendoğlu, Hasan Tahsin, “Uluslararası İnsan Hakları Belgelerinin Uygulanmasında ‘Bağımsız Ölçü Norm’ veya ‘Destek Ölçü Norm’ Sorunu”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt 16, Sayı 25 – 26, Nisan 2000, Ankara, 2000.
• Friedrich, Robert J., ‘‘Police Use of Force: Individuals, Situations, and Organizations’’, The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 1980, Cilt 452, s. 82-97.
• Gözler, Kemal, Türk Anayasa Hukuku, Ekin Basım Yayın Dağıtım, 3. Baskı, Bursa 2019.
• Gözler, Kemal; Kaplan, Gürsel, İdare Hukukuna Giriş, 25. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa 2019.
• Gündoğan, Kadir; Koç Cihan, Jandarma Polis Sahil Güvenlik Hukuku, Sözkesen Matbaası, Ankara 2019.
• Hafızoğulları, Zeki “İnsan Hakları, Polis Görevi ve Yetkisi” İnsan Hakları Merkezi Dergisi, Cilt 3, Sayı 4, Kasım-1995.
• Hans, H. Allgemeines Polizei- und Ordnungsrecht 7-9. neu bearbeites Tausend, W. Kohlhammer Verlag Stuttgart/ Verlag L. Schwann, Duesseldorf, 1958.
• Hatipoğlu, Mehmet, “Kamu Görevlilerine Disiplin Cezalarının Uygulanmasında Ölçülülük İlkesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 143, 2019 Temmuz-Ağustos, s. 185.
• Kelep-Pekmez, Tuba, AİHM İçtihatları Bağlamında Türk ve Anglo Sakson Hukukunda Kolluğun Silah Kullanma Yetkisi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2015.
• Kuhns, Joseph B. / Knutsson, Johannes, Police Use Of Force, Global Perspective, ABC-CLIO, LLC, U.S.A., 2010.
• Kunter, Nurullah; Yenisey, Feridun, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Arıkan Yayınevi, İstanbul, 2005.
• Kurt, Aytaç, “Avrupa Hukuku’nda İyi Yönetim Hakkı Çerçevesinde Ölçülülük İlkesi”, Danıştay Dergisi, Yıl 34, Sayı 108, 2004, s. 85-104.
• Oğurlu, Yücel, İdari Yaptırımlar Karşısında Yargısal Koruma, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2000.
• Okay-Tekinsoy, Özge, “Kolluk Faaliyetleri”, (Ed. Yıldırım, Turan), İdare Hukuku, 8. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020, s. 609-672.
• Osmanoğlu, M. Kerem, “Uluslararası Belgeler Işığında Polis ve Vatandaş İlişkisi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 17, Sayı 1-2, 2013, s. 1549-1587.
• Özay, İl Han, “İdari Kolluk Eylemlerinde Amaç”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 45 Sayı 1-4, 1982, s. 315-319.
• Özay, İl Han, Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul 2017.
• Özbudun, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, 19. Basım, Ankara, 2019.
• Ross, Darrell L., Civil Liability In Criminal Justice, Fifth Edition, Anderson Publishing, U.S.A. 2009.
• Sayın, Cengiz, Kolluk Kuvvetleri Etik İlkeleri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı, 2006.
• Şekercioğlu, Metin, Kolluğun Yargısal (Adli) Görevleri Hakkında Kılavuz, Doruk Matbaacılık, Ankara, 1980.
• Taner, Mehmet Tahir, Ceza Hukuku, Ahmet Sait Matbaası, İstanbul, 1949.
• Tekin, Abdurrahman, “Polisin Zor Kullanma Yetkisi”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, 2017, s. 27-58.
• Wadham, John, “Police Surveillance”, http:www.icer.it/papers/ abstract1999.html, İİT, Mart 2000.
• Yenisey, Feridun, Kolluk Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul, 2009.
• Yenisey, Feridun, ‘‘İç Güvenlik Paketi Hakkında Görüşler’’, Çağın Polis Dergisi, Yıl 14, Sayı 157, 2015, s. 7-29.
• Yılmaz, Mustafa. Polisin Zor Kullanma Yetkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır, 2007.
• http://www.anayasa.gov.tr
• http://dergipark.gov.tr
• http:www.icer.it
• https://t24.com.tr
• https://www.amnesty.nl
• https://www.trthaber.com
• https://www.haber3.com
• https://www.sabah.com.tr
• https://www.yenicaggazetesi.com.tr
• https://haberglobal.com.tr
• https://www.icisleri.gov.tr
• https://hukukbook.com
• https://www.gazeteler.org
• https://www.internethaber.com