ÇOCUKLARIN TELEVİZYON İZLEME DAVRANIŞLARINDA MEDYA OKURYAZARLIĞI DERSİNİN ETKİSİ ÜZERİNE BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 27 - 46, 30.05.2017

Hülya Semiz Türkoğlu

Öz

Televizyon,
yaygınlığı ve görsel işitsel anlam aktarımı özelliğinden dolayı yetişkinler ve
çocuklar üzerinde en etkili kitle iletişim aracıdır. Günümüzde çocukların da
tüketimin hedef kitlesi olduğu ve onlara yönelik yayınların ağırlık kazandığı
göz önüne alındığında çocukların televizyonun zararlarından korunabilmesi için
medya okuryazarlığı eğitimi almaları önem taşımaktadır. Haber alma ve bilgi edinmeden
ziyade eğitim amacıyla da kullanılır hale gelen televizyon, özellikle kitle iletişim
araçlarını nasıl kullanması gerektiğini bilmeyen çocuklar için büyük bir
tehlike oluşturmaktadır. Televizyon karşısında çocukların olumsuz etkilere çok
açık bir şekilde maruz kalmalarının en önemli nedenlerinden birisinin de medya
okuryazarlığı hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığıdır. Bu nedenle görsel,
işitsel ve yazılı medya karşısında savunmasız bir alıcı konumunda bulunan
çocukların ilköğretimden başlayarak, bilinçli ve eleştirel bir medya tüketicisi
ve bunun yanı sıra medya üreticisi olma bilincini kazandırma, kurgu ile gerçeği
birbirinden ayırabilme, meydanının iletilerini değerlendirebilme yeterliliğini
kazandırma eğitimin temel amaçları arasında gereksinimi açıkça ortaya koymaktadır.

Bu araştırma, 11-14 yaş arası çocukların
medya okuryazarlık düzeylerini ortaya koymak, televizyon izleme oranlarının
medya okuryazarlık düzeyi üzerindeki etkisini açıklamaya yöneliktir. Çalışmada
temel olarak, ilköğretim çağı çocuklarının medya okuryazarlığı dersini alan
öğrencilerle almayan öğrenciler arasındaki tutum ve davranışların farklılık
gösterip göstermediğini tespit etme amacına yöneliktir

Araştırmada
nitel bir araştırma yöntemi olan derinlemesine anket yöntemi kullanılacaktır.
Bu çerçevede çocukların televizyon ve internet okuryazarlıkları ile ilgili
düzey tespitinin belirlenmesine dönük bir ölçek geliştirmiştir.

Bu
amaçla medya okuryazarlığı kavramından yola çıkarak çocuğun televizyon ve
internetle ilişkisinin belirleyicisi olarak bilinç düzeyleri sorgulanarak anket
uygulanacaktır. Anket görüşmelerinde çocuklara medya okuryazarlığı bilgisi,
program içeriği, yaş özelliklerine uygunluğu, izleme süreleri ve internet
kullanım ölçütlerinden hangileri konusunda ne kadar bilinçli olduğu psikolojilerine
etkisi görülmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Medya Okuryazarlığı, Medya Eğitimi, Televizyon, Medya İzleme Davranışı

A FIELD STUDY ON THE EFFECTS OF MEDIA LITERACY COURSE ON CHILDREN'S TV WATCHING BEHAVIORS

Öz

Television, due to its publishing and audio-visual transfer features, is the most effective mass media tool for adults and children. Considering that children are now the target group for consumption and programs prepared for them are gaining weight, it is important to educate children in media literacy so that they are protected from harmful effects of television. Television, which is also used for educational purposes as well as receiving information and getting news, poses a great danger for children who do not know how to use mass media. One of the most important reasons why children are exposed to negative effects of television is the fact that they do not have sufficient information about media literacy. For this reason, starting from the elementary school, we need to educate the children who are vulnerable to visual, auditory and print media in order to make them able to gain the consciousness of becoming a conscious and critical media consumer, separate fiction from reality and evaluate media messages. This research aims to reveal media literacy levels of children aged 11-14 and to explain the effect of television watching rates on the media literacy level.

The main purpose of the study is to determine whether there is a difference on the attitudes and behaviors of elementary school children some of whom take part in media literacy course and some of whom don’t. In-depth interview, which is a qualitative research method, will be used in the research. In this context, a scale to determine children's level of television consumption and how informed they are when it comes to media literacy is developed. For this purpose, based on the concept of media literacy, the interview will be applied by questioning the level of consciousness which is a determinant of the child's relation with television and internet. In the interviews, we will try to comprehend how conscious children are of media literacy knowledge, the content of the TV programs, their duration and if they are suitable to watch when it comes to age criteria as well as internet usage, attaching great importance to the psychological effect of their media usage habits.

Anahtar Kelimeler

Media Literacy, Media Education, Television, Media Watching Behavior

Kaynakça

• Algan Ece., Medya Okuryazarlığı Alanında Teorik ve Pratik Yaklaşımlar: Medya Okuryazarlığı, Nurçay Türkoğlu ve Melda Cinman Şimşek, (Ed.), İstanbul: Kalemus,2007
• Anthony Giddens, Sosyoloji, Kırmızı Yayınları, İstanbul, 2008, s.22.
• Arif Altun, Gelişen Teknolojiler ve Yeni Okuryazarlıklar, Anı Yayıncılık, Ankara, 2005, s.s. 74-75.
• Bahire Efe Özad, “Medya Okuryazarlığı ve Yetişkinlerin Öğrenmesi”, I. Uluslararası Medya Okuryazarlığı Konferansı Bildiri Kitabı, Cilt 1, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayını, İstanbul, 2006, s.56.
• Ben Moore, Media Education, David Lusted ( (Ed.). The Media Studies Book: A Guide For Teachers, London, Routledge, 1991, p.87.
• Binark, M., & Gencel Bek, M. (2010). Eleştirel medya okuryazarlığı: Kuramsal yaklaşımlar ve uygulamalar, stanbul: Kalkedon.
• Cem Pekman, “Avrupa Birliği’nde Medya Okuryazarlığı”, Der. Nurçay Türkoğlu; Melda Cinman Simsek, Medya Okuryazarlığı, Kalemus Yayınları, İstanbul 2007, s.44.
• David Buckingam, Media Education Literacy Learning and Contemporary Culture, Polity Press, Cambridge, 2009, p.27
• Douglas Kellner ve Jeff Share, ‘’Media Literacy in the US’’, Medien Padagogik, 2005, s.5.
• Elizabeth Thoman, (2009). Skills and strategies for media education. Edutucational leadership. 56, 50-54.
• H. İnci Önal 2007). “Medya Okuryazarlığı: Kütüphanelerde Yeni Çalışma Alanı Media Literacy: A New Frontier for Libraries Türk Kütüphaneciliği”, Cilt.21, Sayı. 3, 335-359.
• Hendrix, M. Media Literacy. The English Journal, 87 (4), 9, Literary Festival, 1998.
• İbrahim Ethem Bilici (2014). Medya okuryazarlığı ve eğitimi. Nobel Yayıncılık: Ankara.
• Jale Balaban-Salı, Figen Ünal, Mestan Küçük, İlköğretim Medya Okuryazarlığı Dersinin Amaçlarının ve Etkinliklerinin Değerlendirilmesi, Anadolu Üniversitesi 8. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı, Eskişehir, 2008, s.556.
• Kemal İnal, “Çocuklar Niçin Medya Okuryazarı Olmalı?”, Çocuk Hakları ve Medya, Hazırlayan: Mustafa Ruhi Şirin, Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul, 2011, s.10.
• Mutlu Binark ve Mine Gencel Bek, Eleştirel Medya Okuryazarlığı Kuramsal Yaklaşımlar ve Uygulamalar, Kalkedon Yayınları, İstanbul, 2010, s.111.
• Mutlu Binark ve Mine Gencel Bek, Eleştirel Medya Okuryazarlığı Kuramsal Yaklaşımlar ve Uygulamalar, Kalkedon Yayınları, İstanbul, 2010, s.33.
• Neil Postman, Çocukluğun Yok Oluşu, Çev. Kemal İnal, İmge Kitabevi, Ankara, 1995, s.102.
• Nurdan Öncel Taşkıran, Medya Okuryazarlığına Giriş, Beta Yayınları, İstanbul, 2007, s.85.
• Nurdan Öncel Taşkıran, Medya Okuryazarlığına Giriş, Beta Yayınları, İstanbul, 2007, s.96-99.
• Remzi Kıncal ve Osman Yılmaz Kartal, “Medya Okuryazarlığı Eğitimi”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı:181, 2009, s. 318.
• Sonia Livingstone, “Internet Literacy: Young People’s Negotiation of New Online Opportunities,” Digital Youth, Innovation, and the Unexpected, (Der.) Tara McPherson, Cambridge, MA: The MIT Press, 2008, s.106. https://core.ac.uk/download/pdf/93540.pdf
• Thoman, E. ve Jolls T. (2008). 21. Yüzyıl Okuryazarlığı: Medya Okuryazarlığına Genel Bir Bakış ve Sınıf İçi Etkinlikler ( Çeviren: C. Elma, A. Kesten), Ankara, Ekinoks Yayınları, s. 33.
• W. James Potter, Media Literacy, Losangeles, Sage, 2008, s.20.
• W. James Potter, Media literacy, Sage Publications, California, 2005, p.5.
• Yasemin İnceoğlu, (2007), "Medyayı Doğru Okumak", Editör: Nurçay Türkoğlu & Melda Cinman Şimşek, Medya Okuryazarlığı, İstanbul: Kalemus Yayınları., s.278.
• Yasemin İnceoğlu, “Medyayı Doğru Okumak”, I. Uluslararası Medya Okuryazarlığı Konferansı Bildiri Kitabı, Cilt 1, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayını, İstanbul, 2006, s.4
• Yıldız Dilek Ertürk ve Ayşen Akkor Gül, (2006). Çocuğunuzu Televizyona Teslim Etmeyin, İstanbul: Nobel Basımevi.