CONTRIBUTION TO MADRASA LITERATURE: A CRITICAL VIEW OF BAGHDAD NIZAMIYYA

Year 2018, Volume: 7 Issue: 2, 181 - 195, 30.12.2018

Oğuzhan Emekli

Abstract

Institutionalization and education are the primary factors of a community to form its culture and become a civilisation. The institutionalization of education has vital importance as well as many difficulties in itself because education system and its intermediary institutions provide their community’s persistence and constitute its profile. and have great impact on community’s status in the future. Nizamiyya Madrasas are first thing that come to mind when education system is discussed in islamic world. Nizamiyya Madrasas served as the example for the madrasas that would be constituted after them. In this study, Nizamiyya Madrasas have been approached within the context of Baghdat Nizamiyya Madrasas and along with critical thinking. Deficiencies in Nizamiyya Madrasas governance, its politics, construction of its education and its intellectual pattern have been handled. Main objective is before resolving educational problems, to probe the educational issues and determine the problems in the most exact way.

Keywords

Education, Seljuks, Nizamiyya Madrasas, Criticism

MEDRESE LİTERATÜRÜNE KATKI: BAĞDAT NİZAMİYESİNE ELEŞTİREL BİR BAKIŞ

Abstract

Müesseseleşme ve
eğitim-öğretim, bir toplumun medeniyet kurmasında ve bir gelenek oluşturmasında
başat aktörlerdir. Eğitimin müesseseleşmesi ise hayatî bir öneme ve zorluğa
sahiptir. Zira eğitim ve bu eğitimin aracı kurumları, var oldukları toplumun
devamlılığını, geleceğini, mizaç ve karakterini, şimdi ve sonrasını, gelecekte
oluşacak konjonktürde, bulunduğu toplumun statüsüne kadar birçok konuyu direkt
olarak etkilemektedir. Bu çalışmada, İslam dünyasında
eğitim-öğretim denildiğinde ilk akla gelen, kendinden sonraki medreselere
örneklik teşkil eden ve Avrupa üniversitelerine rol model olan Nizamiye
Medreselerini, Bağdat Nizamiye Medresesi özelinde eleştirel bir gözle ele
alarak idari, siyasi, verilen eğitimin yapısı ve düşünsel konularda eksik
gördüğümüz yönlerini masaya yatırdık. Bunu yaparken amaçlanan husus, bugün dahi
devam edegelen eğitim-öğretim problemlerinin temeline inerek, sorunları tedavi
etmeden önce onları en doğru bir şekilde tespit edebilmektir.

Keywords

Eğitim-öğretim, Selçuklular, Nizamiye Medresesi, Eleştiri

References

• ANAMERİÇ, Hakan, RUKANCI, Fatih, “XI.-XVI. Yüzyıllar Arasında Medrese ve Üniversitelerde Eğitim”, Tarihi İncelemeler Dergisi, 2008, C. 23, Sa. 2, ss. 35-56ATÇEKEN Zeki, BEDİRHAN, Yaşar, Selçuklu Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi, Eğitim Yay., 2012, KonyaAYDIN, İbrahim Hakkı, ”Tehâfüt Geleneği Üzerine Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006, Sa. 26, ss. 57-74AZÎMÎ, Azîmî Tarihi, çev. Ali Sevim, TTK Yay., 2006, AnkaraBİÇER, Bekir, “Kuruluş Devrinde Nizâmiye Medreselerinin Müderrisleri” Tarih Okulu Dergisi, 2013, Sa. 16, ss. 263-287BRUBACHER, John S., “Eğitimin Amaçları”, çev., Sabri Büyükdüvenci, A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1983, C. 16, Sa. 1, ss. 413-426BULUT, Halil İbrahim, İslam Mezhepleri Tarihi, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 2016, AnkaraÇAĞRICI, Mustafa, “Gazzâlî”, DİA, 1996, İstanbul, C. 13, s. 489-505ÇELEBİ, Çelebi, İslam’da Eğitim-Öğretim Tarihi, çev., Ali Yardım, Damla Yay., 2013, İstanbulÇELEBİ, Vedat, “Michel Foucault’da Bilgi, İktidar ve Özne İlişkisi”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2013, C. 5, Sa. 1, ss. 512-523DİNÇER, Mehmet, “Eğitimin Toplumsal Değişme Sürecindeki Gücü”, Ege Eğitim Dergisi, 2003, C. 3, Sa. 1, ss. 102-112EMEKLİ, Oğuzhan, Beytü’l-Hikme ya da İslam Toplumunda Bilim ve Felsefenin İnkişafı Meselesi, Yayımlanmamış Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, 2017EVKURAN, Mehmet, “İslam Düşünce Geleneğinde Tanrı Tasavvuru –Tevhid, Tenzih ve Teşbih Kavramları Ekseninde Bir Analiz-”, İslami İlimler Dergisi, 2007, Sa. 1, ss. 45-62GÖKTÜRK, Türker, DAĞ, İsa, “Nizamiye Medreselerinin Eğitim-Öğretimdeki Rolü”, The Journal of Academic Social Science Studies, 2014, Sa. 27, ss. 457-469GÖZÜTOK, Şakir, “İslam Eğitim Tarihinde Müesseseleşme”, Dinî Araştırmalar Dergisi, 2006, C.9, Sa. 26, ss. 17-44GÜNALTAY, Şemsettin, “İslâm Dünyasını İnhitatı Sebebi Selçuk İstilâsı mıdır?” Marife Dergisi, 2008, Sa. 8, ss. 267-280GÜVEN, İsmail, “Büyük Selçuklu Devletinde Eğitim ve Öğretime Genel Bir Bakış”, A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1992, C. 25, Sa. 2, ss. 833-848HİTTİ, Philip K., Siyasal ve Kültürel İslam Tarihi, çev., Salih Tuğ, Marmara Ü.İ.F. Vakfı Yay., 2011, İstanbulİbn Haldun, Mukaddime, Dergâh Yay., 2014, İstanbul, C. 1İbnu’l-Adîm, Biyografilerle Selçuklu Tarihi, notlarla çev., Ali Sevim, TTK Yay., 1989, Ankaraİbnü’l-Cevzî, Sıbt, Mir’atü’z-Zaman Fi Târîhi’l-Âyân’da Selçuklular, notlarla çev., Ali Sevim, TTK Yay., 2011, AnkaraKAFESOĞLU, İbrahim, Türk Milli Kültürü, Ötüken Yay., 2016, İstanbulKARA, Seyfullah, Büyük Selçuklular ve Mezhep Kavgaları, İz Yay., 2009, İstanbulKARA, Seyfullah, Selçuklular’ın Dini Serüveni Türkiye’nin Dini Yapısının Tarihsel Arka Plânı, Şema Yay., 2006, İstanbulKAZICI, Ziya, AYHAN, Halis, “Tâlim ve Terbiye”, DİA, 2010, İstanbul, C. 39, s. 515-523KUŞÇU, Ayşe D., “Orta Doğu’da Şi’î-Sünni Mücadelesinde Selçuklu ve Zengi Medreselerinin Yeri”, Akademik Orta Doğu Dergisi, 2008, Sa. 4, ss. 21-44 (internette bulunan pdf sayfa numarası esas alınmıştır)MİQUEL, Andre, İslam ve Medeniyeti, Birleşik Yay., 1991, Ankara, C. 1Nizamülmülk, Siyasetname, çev., Nurettin Bayburtlugil, Dergah Yay., 2014, İstanbulÖZAYDIN, Abdülkerim, “Nizâmiye Medresesi”, DİA, 2007, İstanbul, C. 33, s. 188-191SİNANOĞLU, Abdulhamit, “İslam Düşüncesinde Benzetmeci Gurupların Allah Tasavvurları”, Çukurova Üni. İlh. Fak. Dergisi, 2005, C. 5, Sa. 1, ss. 67-89TALAS, M. Asad, Nizamiye Medresesi ve İslam’da Eğitim-Öğretim, çev., Sadık Cihan, Etüt Yay., 2000, SamsunTAYLAN, Necip, Ana Hatlarıyla İslam Felsefesi, Ensar Yay., 2014, İstanbulTURAN, Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslâm Medeniyeti, Ötüken Yay., 2013, İstanbulUSTA, Sadık, “Doğu Rönesansı”, Bilim ve Ütopya Dergisi, 2001, Sa. 89, ss. 37-43