DUYUSAL ETNOGRAFİ YÖNTEMİNİN SEZGİSEL DENEYİMLER BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Year 2024, Volume: 4 Issue: 1, 293 - 321, 02.07.2024

Simge Küçük Ayse Guler

Abstract

Duyular aracılığıyla düşünme ve algılama için kullanılabilecek yöntemlerden biri olan duyusal etnografi; araştırmanın merkezine günlük deneyimler ve duyulara bağlı kültür araştırmasını alır. Sezgi ve bilme kavramları arasındaki ilişkinin duyusal etnografi yöntemi ile soruşturulması, araştırma süresince ortaya çıkan veriler ve bu verilerin yorumlanması ve anlamlandırılması ile gerçekleşen sürecin derinliği göz ardı edilemez. Araştırmada kültürün şekillendirdiği bilme yollarının duyusal etnografi bağlamında alanyazında incelenerek, duyusal ve sezgisel deneyim süreçlerinin araştırılması, kültürel kimlik ile beden ve duyuların arasındaki ilişkinin incelenmesi ve günümüzdeki görsel ve dijital sanat üretimine yansımasının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu bağlamda araştırmada duyu, duyusal deneyim, beden ve duyular, duyusal etnografi yaklaşımı ve görsel ve dijital etnografi başlıkları altında literatür taraması yapılmış, veriler konuyla ilgili ulusal ve uluslararası yazılı kaynaklardan elde edilmiştir. Araştırmada amaçlı örneklemlerden tipik durum örneklemesi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda duyusal etnografi araştırmalarında; araştırmacının kültürünü incelediği grupla bütün olarak hissettiği, bireylerle birlikte düşündüğü ve onların günlük rutinlerinin, inanış ve adanmışlık içeren duyusal ve sezgisel süreçlerinin duyular aracılığıyla anlaşıldığı, diğer yöntemlerin aksine farklı kültürleri duyusal ve sezgisel yaklaşımla tanımanın daha derin bağ oluşturduğu görülmüştür. Sonuç olarak araştırılan kültür ve bu kültüre ait bireyleri onların pencerelerinden izlemenin ve sürece dahil olarak araştırmacı rolüyle yorumlamanın, araştırmacının kendi yaşantısının şekillenmesinde de önemli bir rol oynadığı anlaşılmıştır.

Keywords

Duyusal etnografi, etnografi araştırmacısı, farkındalık, kültürel kimlik, sezgisel düşünme

References

• Anderson, R. (2019). Intuitive İnquiry: Inviting Transformation And Breakthrough Insights In Qualitative Research. (Sezgisel Sorgulama: Nitel Araştırmada Dönüşümü ve Çığır Açan İçgörüleri Davet Etmek), Qualitative Psychology, 6 (3), 312–319. https://doi.org/10.1037/qup0000144
• Bostan, H. (2016). Antropoloji, Kültür ve Güvenlik. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 5 (2), 1-31. https://doi.org/10.28956/gbd.282261
• Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Coşkun, İ. (2008). Sosyoloji, Antropoloji, Şeriyatçılık ve Öteki Socıology, Anthropology, Orıentalism And The Other. Sosyoloji Dergisi, 3 (16), 11-26.
• Cox, R. (2017). Senses, Anthropology of, International Encyclopaedia of Anthropology New York: Wiley Blackwell Press.
• Değirmenci, K. (2018). Etnografik Bir Veri Olarak Fotoğraf: Temsil, Düşünümsellik ve Gerçekçilik, Antropoloji, (36), 87-102. https://doi.org/10.1501/antro_0000000360
• Doğanay, A. (2018). Araştırma modelleri. A. Şimşek (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri içinde (s. 23). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/ARY101U/ebook/ARY101U-12V1S1-8-0-1-SV1-ebook.pdf adresinden edinilmiştir.
• Ede, Y. V. (2009). Sensuous Anthropology: Sense and Sensibility and the Rehabilitation of Skill, Anthropological Notebooks, 15 (2), 61-75.
• Eroğlu, A. (2012). Henri Bergson'da Bilinç Sezgi İlişkisi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. (27): 81-102.
• Faste, H. (2017, May 6-11). Intuition in Design: Reflections on the Iterative Aesthetics of Form [Conference session]. Interaction Design Program California College of the Arts 1111 Eighth Street, San Francisco, CA 94107.https://doi.org/10.1145/3025453.3025534
• Güler, A. (2015). Sanatta Farklı Bir Görme Biçimi Olarak Sezgi. (Intuition as a Different Way of Seeing in Art), E-Journal of New World Sciences Academy, 10(1), 1-10. doi: 10.12739/NWSA.2015.10.1.D0160.
• Güler, A. (2017). Improving Intuition Through Music in Visual Art Education Processes by means of a New Practice Based Research Method A/r/tography: Paintings George Gershwin’s Cuban Overture. Cambridge, UK. Pamela, Burnard., Valerie, Ross., Helen, Julia, Minors., Kimberly, Powell., Tatjana, Dragovic ve amp; Elizabeth, Mackinlay (Ed.). II. International Building Interdisciplinary Bridges Across Cultures Conference, içinde (Chapter 17), (BIBAC), University of Cambridge, Faculty of Education, e-book BIBAC, International Conference, BIBACC Publishing, ISBN 978-0-9957727-0-0
• Güler, A. (2020). Müziğin Görsel sanatlar Eğitimindeki Dönüştürücü Rolü: A/r/tografik Soruşturmayla Kültürlerarası ve Disiplinlerarası Olasılıkları Yeniden Keşfetme. VII International Eurasia [Educational Research] Congress Bildiri Özetleri Kitabı Ejer Congress Abstracts içinde (622), Eskişehir, Anadolu Üniversitesi.
• Hançerlioğlı, O. (1976). Felsefe Ansiklopedisi Kavramlar ve Akımlar. Cilt 1 (A-D). Remzi Kitabevi.
• Howes, D. & Classen, C. (2019). Sounding Sensory Profiles in the Ancient Near East. A. Schellenberg & T. Krüger (Ed.), In Sounding Sensory Profiles (pp. 3-43).
• Jackson, T. (2018, January). Multisensory Ethnography: Sensory Experience, the Sentient Body and Cultural Phenomena, The University of Leeds, School of Media and Communication.
• Jewitt, C., & Mackley, K. L. (2019). Methodological Dialogues Across Multimodality and Sensory Ethnography: Digital Touch Communication, Qualitative Research, 19 (1), 90- 110. https://doi.org/10.1177/1468794118796992
• Karacebe, Ç. (2019). The Relationship Between Urban Sounds and Sense of Belonging (Publication No. 569887) [Master Dissertation, University of İstanbul Bilgi]. ProQuest Dissertations and Theses Global.
• Kartarı, A. (2017). Nitel Düşünce ve Etnografi: Etnografik Yönteme Düşünsel Bir Yaklaşım.
• Moment Dergi: Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 4 (1), 207-220. https://doi.org/10.17572/mj2017.1.207220
• Köroğlu, S. A. (2015). Literatür Taraması Üzerine Notlar ve Bir Tarama Tekniği. GİDB Dergi, (01), 61-69.
• Köz, İ. (2005). Sezginin bilgideki yeri ve önemi. Kelam Araştırmaları, 3(1), 24-40.
• Nar, M. Ş. (2019). Kültürel Kimlik Sorunsalı: Görecelik Mi, Evrenselcilik Mi? Yoksa Uzlaşı Mı?. Antropoloji (37), 72-80. https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.529387
• Öktem, Ü. (2000). Descartes, Kant, Bergson ve Husserl’de Sezgi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 40 (1-2), 159-188. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2153116 adresinden edinilmiştir.
• Pink, S. (2016). Sensory Ethnography in a Digital Material World, Culture and the Senses, German Folklore Association.
• Pink, S. (2009). Doing Sensory Ethnography (2nd ed.). SAGE Publications Ltd https://doi.org/10.4135/9781446249383
• Pink, S., & Morgan, J. (2013, August). Short-Term Ethnography: Intense Routes to Knowing. Symbolic Interaction, 36 (3), 351-361.
• Schellenberg, A. (2019). Sounding Sensory Profiles in the Ancient Near East. A. Schellenberg & T. Krüger (Ed.), In Senses, Sensuality, and Sensory Imagination: On the Role of the Senses in the Song of Songs (pp. 199-214).
• Stevenson, A. (2014). We Came Here to Remember: Using Participatory Sensory Ethnography to Explore Memory as Emplaced, Embodied Practice. Qualitaive Research in Psychology, 11, 335-349. https://10.1080/14780887.2014.908990
• Vannini, P., Waskul, D., & Gottschalk, S. (2013). The Senses in Self, Society and Culture: A Sociology of the Senses, https://doi.org/10.4324/9780203805985
• Vannini, P. (2023). The Qualities of the “New” Sensory Ethnography. P. Vannini (Ed.), In the need for sensory ethnography (pp. 1-20). Routledge Taylor&Francis Group. https://doi.org/10.4324/9781003317111-1
• Yahşi, Z. (2019). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri, (Saban, A. ve Ersoy, A. Ed.), Anı Yayıncılık, Ankara.
• Yarar, F. N. (2018). Sosyal Ağlar ve Dijital Etnografi: Bir Araştırma Sentezleme Çalışması (Tez No. 502574) [Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldız, A. (2022). Bir Araştırma Metodolojisi Olarak Sistematik Literatür Taramasına Genel Bakış. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (Özel Sayı 2), 367-386.