Research Article
Psikolojik Sağlamlığın, Tükenmişlik, İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Suriyeli Göçmenlerin Türkçe Öğretmenleri Üzerinde Bir Uygulama
Abstract
Bu araştırmanın amacı, psikolojik sağlamlıkları yüksek olan öğretmenlerin daha az tükenmişlik yaşamaları sonucu iş tatminlerinin ve örgütsel bağlılıklarının yüksek olup olmayacağını belirlemektir. Urfa ilindeki Suriyeli göçmenlere, 2017 yılının bahar döneminde Türkçe öğreten 430 öğretmenden elde edilen veriler analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin psikolojik sağlamlıklarının yüksek olduğu, tükenmişlik yaşamadıkları, işlerinden tatmin oldukları ve örgütlerine bağlılıklarının yüksek olduğu belirlenmiştir. Psikolojik sağlamlığın, iş tatmini ve örgütsel bağlılıkla olan ilişkilerinin çok zayıf olduğu, tükenmişliğin iş tatmini, psikolojik sağlamlık ve örgütsel bağlılıkla olan ilişkilerinin ters yönlü ve zayıf olduğu, örgütsel bağlılıkla iş tatmini arasında ise zayıf bir ilişkinin var olduğu belirlenmiştir. Psikolojik sağlamlığın tükenmişliği ters yönlü ve orta düzeyde, tükenmişliğin iş tatminini ters yönlü ve orta düzeyde, iş tatmininin ise örgütsel bağlılığı yüksek düzeyde etkilediği belirlenmiştir. Sonuç olarak psikolojik sağlamlığın tükenmişliği azaltabileceği, düşük tükenmişliğin iş tatminini artırabileceği ve yüksek iş tatmininin örgütsel bağlılığı artırabileceği belirlenmiştir.
References
- Agho, A. O., Price, J. L., & Mueller, C. W. (1992). Discriminant validity of measures of job satisfaction, positive affectivity and negative affectivity. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 65(3), 185-195. Aktay, D. D. (2010). İş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki ve askeri hastanede bir uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Azeem, S. M. (2010). Personality hardiness, job involvement and job burnout among teachers. International Journal of Vocational and Technical Education, 2(3), 36- 40. Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayıncılık. Batan, N., & Ayten, A. (2015). Dini başa çıkma, psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu ilişkisi üzerine bir araştırma. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 15(3), 67-92. Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 1(59). Becker, H. S. (1960). Notes on the concept of commitment. The American Journal of Sociology, 66(1), 32-40. Biçkes, D. M., Yılmaz, C., Demirtaş, Ö., & Uğur, A. (2014). Duygusal emek ile iş tatmini arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracılık rolü: Bir alan çalışması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(2), 97-121. Bishay, A. (1996). Teacher motivation and job satisfaction: A study employing the experience sampling method. Journal of Undergraduate Sciences, 3, 147-154. Bobek, B. L. (2002). Teacher resiliency: A key to career longevity. The Clearing House, 75(4), 202-205. Boyacı, A., Karacabey, M. F., & Bozkuş, K. (2018). Okul yöneticilerinin liderliğinin öğretmenlerin iş doyumuna etkisinde örgütsel güvenin rolü. 13. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas, Özet bildiri. Bozkuş, K. (2017). Öğretmenlerin yaşadığı tükenmişliğin düzeyi. 12. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi, Başkent Üniversitesi, Ankara, Özet bildiri. Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., & Malone, P. S. (2006). Teachers’ self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students’ academic achievement: a study at the school level. Journal of School Psychology, 44, 473-490. Chang, M. (2009). An appraisal perspective of teacher burnout: Examining the emotional work of teachers. Educational Psychology Review, 21, 193-218. Chen, H. F., & Chen, Y. C. (2008). The impact of work redesign and psychological empowerment on organizational commitment in a changing environment: An example from Taiwan’s state-owned enterprises. Public Personnel Management, 37(3), 279-30. Cherniss, C. (1980). Staff burnout: Job stress in the human services. Thousand Oaks: Sage. Chiang, T., & Wang, J. (2008). Workplace learning, job satisfaction and organizational commitment in small to midsize companies in Taiwan. Academy of Human Resource Development International Research Conference, Panama City, USA. Chitra, T., & Karunanidhi, S. (2013). Influence of occupational stress, resilience and job satisfaction on psychological well-being of policewomen. Indian, Journal of Health and Well-being, 4(4), 724-730. Collins, M. A. (1996). The relationship of work stress hardiness and burnout among full-time hospital staff nurses. Journal of Nursing Staff Development,12(2), 81-85. Coutu, D. L. (2002). How resilience works. Harvard Business Review, 80(5), 46-56. Çalışkan, Z. (2005). İş tatmini: Malatya sağlık kuruluşları üzerine bir uygulama. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 9-18. Çam, O. (1992). Tükenmişlik envanterinin geçerlik ve güvenilirliğinin araştırılması. 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 155-160. Çelik-Keleş, H. N. (2006). İş tatminin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisine ilişkin ilaç üretim ve dağıtım firmalarında yapılan bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Çelikkaleli, Ö. (2001). Yetişkin eğitimcisi öğretmenlerin tükenmişlik ve mesleki yetkinliklerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 38-53. Çetin, F., & Basım, N. (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 104-14. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (3. b). Ankara: Pegem. Dağdeviren, E. G. (2007). İş tatmini ve örgütsel bağlılık sigorta şirketleri üzerine bir uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Day, C., & Gu, Q. (2009). Teacher emotions: Well being and effectiveness. İçinde P. A. Z. Schutz, M. (Ed.), Advances in teacher emotion research (pp. 15-32). New York: Springer. Dinçerol, C. (2013). Tükenmişlik sendromunun mesleki tükenmişlik ve iş tükenmişliği açısından incelenmesi: Öğretmenler üzerinde bir uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Doğaç, A. (2017). Örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık ilişkisi: Van ili konaklama işletmeleri örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van. Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102. Durna, U., & Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219. Erdoğan, E., & Erdem, R. (2017). Hemşirelerin bireysel sosyal sorumluluk düzeyleri ile yaşam doyumunun demografik değişkenlere göre araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 298-312. Erkuş, A., & Fındıklı, M. A. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302-318. Ertürk, E., & Keçecioğlu, T. (2012). Çalışanların iş doyumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler: Öğretmeler üzerine örnek bir uygulama. Ege Akademik Bakış, 1(1), 41-54. Fleet, A., Kitson, R., Cassady, B., & Hughes, R. (2007). University-qualified indigenous early childhood teachers: Voices of resilience. Australian Journal of Early Childhood, 32(3), 17-25. Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8. ed.). New York: McGraw-Hill. Freudenberger, H. J. (1974). Staff burnout. Journal of Social Issues, 30, 159-165. Friborg, O., Hjemdal, O., Rosenvinge, J. H., & Martinussen, M. A. (2003). New rating scale for adult resilience: What are the central protective resources behind healthy adjustment? International Journal of Methods in Psychiatric Research, 12, 65-76. Gençay, Ö. A. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki tükenmişliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 765-780. Gizir, C. A. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 28, 113-128. Günbayı, İ. (2001). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(2), 93-112. Güner, A, R. (2007). Sağlık hizmetlerinde örgütsel bağlılık, işe bağlılık ve iş tatmini arasındaki ilişkilerin modellenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya. Güneş, İ., Bayraktaroğlu, S., & Özen, K. R. (2009). Çalışanların örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki: Bir devlet üniversitesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 481-497. Hoşoğlu, R., Kodaz, A. F., Bingöl, T. Y., & Batık, M. V. (2018). Öğretmen adaylarında psikolojik sağlamlık. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 217-239. Howard, S., & Johnson, B. (2004). Resilient teachers: Resisting stress and burnout. Social Psychology of Education, 7(4), 399-420. Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55. Izgar, H., & Irmak, M. (2015). Matematik öğretmenlerinin yılmazlık düzeyleri üzerine bir inceleme. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 446-459. Judge, T. A., Thoresen, C. J., Bono, J. E., & Patton, G. K. (2001). The job satisfaction–job performance relationship: A qualitative and quantitative review. Psychological bulletin, 127(3), 376. Kaçmaz, N. (2005). Tükenmişlik (burnout) sendromu. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 68(1), 29-32. Karaalioğlu, Z. (2015). Tükenmişliğin iş tatmini üzerine etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Karaköse, T., & Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentilerinin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(1), 3-14. Karasoy, H. A. (2011). Örgütsel bağlılık. İçinde A. Bedük (Editör), Örgüt Psikolojisi, Yeni Yaklaşımlar, Güncel Konular. Konya: Atlas Akademi. Karataş, S., & Güleş, H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 74-89. Kervancı, F. (2013). Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyetine etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde. Kılınç, T. D. (2013). Sınıf öğretmenlerinin okul müdürlerinin dönüşümcü ve etkileşimci liderlik stilleri ve kendi örgütsel bağlılıklarını algılamaları ile okul müdürlerinin sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılıklarını algılamaları arasındaki ilişki: Mersin ili Tarsus ilçesi örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin. Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press. Koçak, R. (2009). Okul yöneticilerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 65-83. Lee, J. I. (2010) The effects of self-efficacy, educational organization characteristics and teachers’ professional development on teacher burnout. The Journal of Educational Administration, 28, 57-82. Lumanlan, P. T. (2013). Exhaustion, disengagement, resilience and job satisfaction of nurse-educators. The International Journal of Social Sciences, 11(1), 23-28. Luthans, F. (2002). Positive organizational behavior: Developing and managing psychological strengths. Academy of Management Executive, 16(1),57-72. Luthans, K. W., & Jensen, S. M. (2005). The linkage between psychological capital and commitment to organizational mission. Journal of Nursing Administration, 35(6), 304-310. Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541-572. Luthar, S. S. (1991). Vulnerability and resilience: A study of high risk adolescents. Child Development, 62 (3), 600- 616. Luthar, S. S., & Cicchetti, D. (2000). The construct of resilience: Implications for interventions and social policies. Development and Psychopathology, 12, 857-885. Maddi, S. R. (1987). Hardiness training at Illinois Bell Telephone. Health Promotion Evaluation, 101-116. Mak, B. L., & Sockel, H. (2001). A confirmatory factor analysis of IS employee motivation and satisfaction. Information & Management, 38, 265-276. Mansfield, C. F., Beltman, S., Price, A., & McConney, A. (2012). Don’t sweat the small stuff: Understanding teacher resilience at the chalkface. Teaching and Teacher Education, 28 (3), 357-367. Mark, C., Pierce, B., & Molloy, G. N. (1990). Psychological and biographical differences between secondary school teachers experiencing low and high levels of burnout. British Journal of Educational Psychology, 60, 37-51. Maslach, C. (2003). Burnout: The cost of caring. Los Altos: Malor Books. Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2, 425-444. Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56, 227-238. Masten, A. S., & Reed, M. J. (2002). Resilience in development. Handbook of Positive Psychology, 74-88. Meşe, G. (2007). Endüstri ve örgüt psikolojisinde örgütsel bağlılığın anlamı. İstanbul: Beta Yayınevi. Meydan, C. H., Basım, H. N., & Çetin, F. (2011). Örgütsel adalet algısı ve örgütsel bağlılığın tükenmişlik üzerine etkisi: Türk kamu sektöründe bir araştırma. Bilig, 57, 175-200. Meyer, J. P., Allen, N. J., & Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4), 538-551. Ololube, N. P. (2006). Teachers job satisfaction and motivation for school effectiveness: An assessment. Essays in Education (EIE), 18, 1-19. Örücü, E. (2005). Konaklama işletmelerinde iş gören tatminini etkileyen faktörler. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 145-146. Özdemir, F. (2006). Örgütsel iklimin iş tatmin düzeyine etkisi tekstil sektöründe bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Öztürk, A., & Özdemir, F. (2003). İşletmelerde personel güçlendirmeye dayalı iş doyumunun artırılması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1- 2), 189-202. Özyurt, A., Hayran, O., & Sur, H. (2006). Predictors of burnout and job satisfaction among Turkish physicians. Journal of the Association of Physicians, 99(3), 161-169. Piko, B. (2006). Burnout, role conflict, job satisfaction and psychological health among Hungarian health care staff: A questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies, 43, 311-318. Pines, A. M. (2005). The burnout measure, short version. International Journal of Stress Management, 12(1), 78- 88. Prince-Embury, S. (2013). Translating resilience theory for assessment and application with children, adolescents,and adults: Conceptual issues. New York: Springer Science+ Business Media. Rani, R., & Midha, P. (2014). Does resilience enhance life satisfaction among teenagers? Journal of Humanities and Social Science, 19(6),16-19. Rowden, R. W. (2002). Learning and job satisfaction. Academy of Human Resource Development Conference, Honolulu, Hawaii, USA. Savaş, A. C., Bozgeyik, Y., & Eser, İ. (2014). A study on the relationship between teacher self efficacy and burnout. European Journal of Educational Research, 3(4), 159- 166. Serin, M. K., & Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 435-459. Sevimli, F., & İşcan, Ö., F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş tatmini. Ege Akademik Bakış, 5(1), 55-64. Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156), 142-159. Sharplin, E., O’Neill, M., & Chapman, A. (2011). Coping strategies for adaptation to new teacher appointments: Intervention for retention. Teaching and Teacher Education, 27(1), 136-146. Sinclair, C. (2008). Attracting, training, and retaining high quality teachers: The effect of initial teacher education in enhancing student teacher motivation, achievement, and retention. İçinde D. M. McInerney & A. D. Liem (Eds.), Teaching and learning: International best practice (pp. 133-167). Charlotte, NC: Information Age Publishing. Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194-200. Smith, J. F., & Smith, H. L. (2015). Savoring, resilience, and psychological well-being in older adults. Aging & Mental Health, 19(3), 192-200. Sumsion, J. (2004). Early childhood teachers’ constructions of their resilience and thriving: A continuing investigation. International Journal of Early Years Education, 12(3), 275-290. Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6. ed.). Upper Saddle River: Pearson. Taşdan, M., & Tiryaki, E. (2010). Özel ve devlet ilköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 33(147), 54-70. Top, M., Tarcan, M., Tekingündüz, S., & Hikmet, N. (2013). An analysis of relationships among transformational leadership, job satisfaction, organizational commitment and organizational trust in two Turkish hospitals. The International journal of health planning and management, 28(3), e217-e241. Tugade, M. M., & Fredrickson, B. L. (2004). Resilient individuals use positive emotions to bounce back from negative emotional experiences. Journal of Personality and Social Psychology, 86, 320-333. Turunç, Ö., & Çelik, M. (2010). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. Yönetim ve Ekonomi, 17(2), 183- 206. Tümkaya, S., Çam, S., & Çavuşoğlu, İ. (2009). Tükenmişlik ölçeği kısa versiyonu’nun Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 387-398. Tümlü, G. Ü., & Recepoğlu E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(3), 205-213. Türkoğlu, H. (2011). İş tatmini, örgütsel bağlılık ilişkisi ve bir uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Ulucan, H., Adiloğulları, İ., & Ünver, D. (2014). Examination of the relationship between occupational burnout and job satisfaction of professional football player. Journal of Physical Education and Sport Sciences, 8(1), 93-103. Wasti, S. A. (2003). Organizational commitment, turnover intentions and the influence of cultural values. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76, 303-321. Yalçın, S. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile stres, psikolojik dayanıklılık ve akademik iyimserlik arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Yelboğa, A. (2006). Kişilik özellikleri ve iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2),196-217. Yılmaz, K. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(2), 1-14. Yost, D. S. (2006). Reflection and self-efficacy: Enhancing the retention of qualified teachers from a teacher education perspective. Teacher Education Quarterly, 33(4), 59. Youssef, C. M., & Luthans, F. (2007). Positive organizational behavior in the workplace. Journal of Management, 33(5), 774-800. Youngblom, R., Houlihan, D., & Nolan, J. (2014). An assessment of resiliency and life satisfaction in high school-aged students in Belize. International Journal of Psychological Studies, 6(4), 115-122.
Abstract
References
- Agho, A. O., Price, J. L., & Mueller, C. W. (1992). Discriminant validity of measures of job satisfaction, positive affectivity and negative affectivity. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 65(3), 185-195. Aktay, D. D. (2010). İş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki ve askeri hastanede bir uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Azeem, S. M. (2010). Personality hardiness, job involvement and job burnout among teachers. International Journal of Vocational and Technical Education, 2(3), 36- 40. Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayıncılık. Batan, N., & Ayten, A. (2015). Dini başa çıkma, psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu ilişkisi üzerine bir araştırma. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 15(3), 67-92. Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 1(59). Becker, H. S. (1960). Notes on the concept of commitment. The American Journal of Sociology, 66(1), 32-40. Biçkes, D. M., Yılmaz, C., Demirtaş, Ö., & Uğur, A. (2014). Duygusal emek ile iş tatmini arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracılık rolü: Bir alan çalışması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(2), 97-121. Bishay, A. (1996). Teacher motivation and job satisfaction: A study employing the experience sampling method. Journal of Undergraduate Sciences, 3, 147-154. Bobek, B. L. (2002). Teacher resiliency: A key to career longevity. The Clearing House, 75(4), 202-205. Boyacı, A., Karacabey, M. F., & Bozkuş, K. (2018). Okul yöneticilerinin liderliğinin öğretmenlerin iş doyumuna etkisinde örgütsel güvenin rolü. 13. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas, Özet bildiri. Bozkuş, K. (2017). Öğretmenlerin yaşadığı tükenmişliğin düzeyi. 12. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi, Başkent Üniversitesi, Ankara, Özet bildiri. Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., & Malone, P. S. (2006). Teachers’ self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students’ academic achievement: a study at the school level. Journal of School Psychology, 44, 473-490. Chang, M. (2009). An appraisal perspective of teacher burnout: Examining the emotional work of teachers. Educational Psychology Review, 21, 193-218. Chen, H. F., & Chen, Y. C. (2008). The impact of work redesign and psychological empowerment on organizational commitment in a changing environment: An example from Taiwan’s state-owned enterprises. Public Personnel Management, 37(3), 279-30. Cherniss, C. (1980). Staff burnout: Job stress in the human services. Thousand Oaks: Sage. Chiang, T., & Wang, J. (2008). Workplace learning, job satisfaction and organizational commitment in small to midsize companies in Taiwan. Academy of Human Resource Development International Research Conference, Panama City, USA. Chitra, T., & Karunanidhi, S. (2013). Influence of occupational stress, resilience and job satisfaction on psychological well-being of policewomen. Indian, Journal of Health and Well-being, 4(4), 724-730. Collins, M. A. (1996). The relationship of work stress hardiness and burnout among full-time hospital staff nurses. Journal of Nursing Staff Development,12(2), 81-85. Coutu, D. L. (2002). How resilience works. Harvard Business Review, 80(5), 46-56. Çalışkan, Z. (2005). İş tatmini: Malatya sağlık kuruluşları üzerine bir uygulama. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 9-18. Çam, O. (1992). Tükenmişlik envanterinin geçerlik ve güvenilirliğinin araştırılması. 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 155-160. Çelik-Keleş, H. N. (2006). İş tatminin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisine ilişkin ilaç üretim ve dağıtım firmalarında yapılan bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Çelikkaleli, Ö. (2001). Yetişkin eğitimcisi öğretmenlerin tükenmişlik ve mesleki yetkinliklerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 38-53. Çetin, F., & Basım, N. (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 104-14. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (3. b). Ankara: Pegem. Dağdeviren, E. G. (2007). İş tatmini ve örgütsel bağlılık sigorta şirketleri üzerine bir uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Day, C., & Gu, Q. (2009). Teacher emotions: Well being and effectiveness. İçinde P. A. Z. Schutz, M. (Ed.), Advances in teacher emotion research (pp. 15-32). New York: Springer. Dinçerol, C. (2013). Tükenmişlik sendromunun mesleki tükenmişlik ve iş tükenmişliği açısından incelenmesi: Öğretmenler üzerinde bir uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Doğaç, A. (2017). Örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık ilişkisi: Van ili konaklama işletmeleri örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van. Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102. Durna, U., & Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219. Erdoğan, E., & Erdem, R. (2017). Hemşirelerin bireysel sosyal sorumluluk düzeyleri ile yaşam doyumunun demografik değişkenlere göre araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 298-312. Erkuş, A., & Fındıklı, M. A. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302-318. Ertürk, E., & Keçecioğlu, T. (2012). Çalışanların iş doyumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler: Öğretmeler üzerine örnek bir uygulama. Ege Akademik Bakış, 1(1), 41-54. Fleet, A., Kitson, R., Cassady, B., & Hughes, R. (2007). University-qualified indigenous early childhood teachers: Voices of resilience. Australian Journal of Early Childhood, 32(3), 17-25. Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8. ed.). New York: McGraw-Hill. Freudenberger, H. J. (1974). Staff burnout. Journal of Social Issues, 30, 159-165. Friborg, O., Hjemdal, O., Rosenvinge, J. H., & Martinussen, M. A. (2003). New rating scale for adult resilience: What are the central protective resources behind healthy adjustment? International Journal of Methods in Psychiatric Research, 12, 65-76. Gençay, Ö. A. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki tükenmişliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 765-780. Gizir, C. A. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 28, 113-128. Günbayı, İ. (2001). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(2), 93-112. Güner, A, R. (2007). Sağlık hizmetlerinde örgütsel bağlılık, işe bağlılık ve iş tatmini arasındaki ilişkilerin modellenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya. Güneş, İ., Bayraktaroğlu, S., & Özen, K. R. (2009). Çalışanların örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki: Bir devlet üniversitesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 481-497. Hoşoğlu, R., Kodaz, A. F., Bingöl, T. Y., & Batık, M. V. (2018). Öğretmen adaylarında psikolojik sağlamlık. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 217-239. Howard, S., & Johnson, B. (2004). Resilient teachers: Resisting stress and burnout. Social Psychology of Education, 7(4), 399-420. Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55. Izgar, H., & Irmak, M. (2015). Matematik öğretmenlerinin yılmazlık düzeyleri üzerine bir inceleme. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 446-459. Judge, T. A., Thoresen, C. J., Bono, J. E., & Patton, G. K. (2001). The job satisfaction–job performance relationship: A qualitative and quantitative review. Psychological bulletin, 127(3), 376. Kaçmaz, N. (2005). Tükenmişlik (burnout) sendromu. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 68(1), 29-32. Karaalioğlu, Z. (2015). Tükenmişliğin iş tatmini üzerine etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Karaköse, T., & Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentilerinin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(1), 3-14. Karasoy, H. A. (2011). Örgütsel bağlılık. İçinde A. Bedük (Editör), Örgüt Psikolojisi, Yeni Yaklaşımlar, Güncel Konular. Konya: Atlas Akademi. Karataş, S., & Güleş, H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 74-89. Kervancı, F. (2013). Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyetine etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde. Kılınç, T. D. (2013). Sınıf öğretmenlerinin okul müdürlerinin dönüşümcü ve etkileşimci liderlik stilleri ve kendi örgütsel bağlılıklarını algılamaları ile okul müdürlerinin sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılıklarını algılamaları arasındaki ilişki: Mersin ili Tarsus ilçesi örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin. Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press. Koçak, R. (2009). Okul yöneticilerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 65-83. Lee, J. I. (2010) The effects of self-efficacy, educational organization characteristics and teachers’ professional development on teacher burnout. The Journal of Educational Administration, 28, 57-82. Lumanlan, P. T. (2013). Exhaustion, disengagement, resilience and job satisfaction of nurse-educators. The International Journal of Social Sciences, 11(1), 23-28. Luthans, F. (2002). Positive organizational behavior: Developing and managing psychological strengths. Academy of Management Executive, 16(1),57-72. Luthans, K. W., & Jensen, S. M. (2005). The linkage between psychological capital and commitment to organizational mission. Journal of Nursing Administration, 35(6), 304-310. Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541-572. Luthar, S. S. (1991). Vulnerability and resilience: A study of high risk adolescents. Child Development, 62 (3), 600- 616. Luthar, S. S., & Cicchetti, D. (2000). The construct of resilience: Implications for interventions and social policies. Development and Psychopathology, 12, 857-885. Maddi, S. R. (1987). Hardiness training at Illinois Bell Telephone. Health Promotion Evaluation, 101-116. Mak, B. L., & Sockel, H. (2001). A confirmatory factor analysis of IS employee motivation and satisfaction. Information & Management, 38, 265-276. Mansfield, C. F., Beltman, S., Price, A., & McConney, A. (2012). Don’t sweat the small stuff: Understanding teacher resilience at the chalkface. Teaching and Teacher Education, 28 (3), 357-367. Mark, C., Pierce, B., & Molloy, G. N. (1990). Psychological and biographical differences between secondary school teachers experiencing low and high levels of burnout. British Journal of Educational Psychology, 60, 37-51. Maslach, C. (2003). Burnout: The cost of caring. Los Altos: Malor Books. Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology, 2, 425-444. Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56, 227-238. Masten, A. S., & Reed, M. J. (2002). Resilience in development. Handbook of Positive Psychology, 74-88. Meşe, G. (2007). Endüstri ve örgüt psikolojisinde örgütsel bağlılığın anlamı. İstanbul: Beta Yayınevi. Meydan, C. H., Basım, H. N., & Çetin, F. (2011). Örgütsel adalet algısı ve örgütsel bağlılığın tükenmişlik üzerine etkisi: Türk kamu sektöründe bir araştırma. Bilig, 57, 175-200. Meyer, J. P., Allen, N. J., & Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4), 538-551. Ololube, N. P. (2006). Teachers job satisfaction and motivation for school effectiveness: An assessment. Essays in Education (EIE), 18, 1-19. Örücü, E. (2005). Konaklama işletmelerinde iş gören tatminini etkileyen faktörler. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 145-146. Özdemir, F. (2006). Örgütsel iklimin iş tatmin düzeyine etkisi tekstil sektöründe bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Öztürk, A., & Özdemir, F. (2003). İşletmelerde personel güçlendirmeye dayalı iş doyumunun artırılması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1- 2), 189-202. Özyurt, A., Hayran, O., & Sur, H. (2006). Predictors of burnout and job satisfaction among Turkish physicians. Journal of the Association of Physicians, 99(3), 161-169. Piko, B. (2006). Burnout, role conflict, job satisfaction and psychological health among Hungarian health care staff: A questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies, 43, 311-318. Pines, A. M. (2005). The burnout measure, short version. International Journal of Stress Management, 12(1), 78- 88. Prince-Embury, S. (2013). Translating resilience theory for assessment and application with children, adolescents,and adults: Conceptual issues. New York: Springer Science+ Business Media. Rani, R., & Midha, P. (2014). Does resilience enhance life satisfaction among teenagers? Journal of Humanities and Social Science, 19(6),16-19. Rowden, R. W. (2002). Learning and job satisfaction. Academy of Human Resource Development Conference, Honolulu, Hawaii, USA. Savaş, A. C., Bozgeyik, Y., & Eser, İ. (2014). A study on the relationship between teacher self efficacy and burnout. European Journal of Educational Research, 3(4), 159- 166. Serin, M. K., & Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 435-459. Sevimli, F., & İşcan, Ö., F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş tatmini. Ege Akademik Bakış, 5(1), 55-64. Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156), 142-159. Sharplin, E., O’Neill, M., & Chapman, A. (2011). Coping strategies for adaptation to new teacher appointments: Intervention for retention. Teaching and Teacher Education, 27(1), 136-146. Sinclair, C. (2008). Attracting, training, and retaining high quality teachers: The effect of initial teacher education in enhancing student teacher motivation, achievement, and retention. İçinde D. M. McInerney & A. D. Liem (Eds.), Teaching and learning: International best practice (pp. 133-167). Charlotte, NC: Information Age Publishing. Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194-200. Smith, J. F., & Smith, H. L. (2015). Savoring, resilience, and psychological well-being in older adults. Aging & Mental Health, 19(3), 192-200. Sumsion, J. (2004). Early childhood teachers’ constructions of their resilience and thriving: A continuing investigation. International Journal of Early Years Education, 12(3), 275-290. Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6. ed.). Upper Saddle River: Pearson. Taşdan, M., & Tiryaki, E. (2010). Özel ve devlet ilköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 33(147), 54-70. Top, M., Tarcan, M., Tekingündüz, S., & Hikmet, N. (2013). An analysis of relationships among transformational leadership, job satisfaction, organizational commitment and organizational trust in two Turkish hospitals. The International journal of health planning and management, 28(3), e217-e241. Tugade, M. M., & Fredrickson, B. L. (2004). Resilient individuals use positive emotions to bounce back from negative emotional experiences. Journal of Personality and Social Psychology, 86, 320-333. Turunç, Ö., & Çelik, M. (2010). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. Yönetim ve Ekonomi, 17(2), 183- 206. Tümkaya, S., Çam, S., & Çavuşoğlu, İ. (2009). Tükenmişlik ölçeği kısa versiyonu’nun Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 387-398. Tümlü, G. Ü., & Recepoğlu E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(3), 205-213. Türkoğlu, H. (2011). İş tatmini, örgütsel bağlılık ilişkisi ve bir uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Ulucan, H., Adiloğulları, İ., & Ünver, D. (2014). Examination of the relationship between occupational burnout and job satisfaction of professional football player. Journal of Physical Education and Sport Sciences, 8(1), 93-103. Wasti, S. A. (2003). Organizational commitment, turnover intentions and the influence of cultural values. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76, 303-321. Yalçın, S. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile stres, psikolojik dayanıklılık ve akademik iyimserlik arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Yelboğa, A. (2006). Kişilik özellikleri ve iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2),196-217. Yılmaz, K. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(2), 1-14. Yost, D. S. (2006). Reflection and self-efficacy: Enhancing the retention of qualified teachers from a teacher education perspective. Teacher Education Quarterly, 33(4), 59. Youssef, C. M., & Luthans, F. (2007). Positive organizational behavior in the workplace. Journal of Management, 33(5), 774-800. Youngblom, R., Houlihan, D., & Nolan, J. (2014). An assessment of resiliency and life satisfaction in high school-aged students in Belize. International Journal of Psychological Studies, 6(4), 115-122.
There are 1 citations in total.