KALEM İŞİ SANATINDA YENİ TASARIM VE TEKNİKLER - AHMET HAMDİ AKSEKİ CAMİİ ÖRNEĞİ

Year 2018, Issue: 31, 21 - 33, 30.06.2018

Ali Fuat Baysal

https://doi.org/10.31591/istem.413649

Cited By: 1

Abstract

Geleneksel sanatlar içerisinde
yer alan kalem işi sanatı mimari yapılarımızın iç mekân tezyini için her
dönemde kullanılmıştır. Tezyinat tarihi içerisinde değerlendirdiğimizde sivil
veya dini mimaride olsun hemen her yapıda, iç mekânların kubbe, tavan ve duvar
yüzeyleri gibi alanların bezenmesinde tercih edilen yöntem olmuştur.

            Kalem
işi sanatı mimaride uygulandıkları zeminin malzemelerine göre isimlendirilmiştir.
Bunlar sıva üzeri, ahşap üzeri, deri ve bez üzeri, taş ve mermer üzeri kalem
işi olarak bilinmektedir. Sözünü ettiğimiz bu tekniklere ait örnekleri sivil
mimarinin yanında özellikle dini mimarimizin ana yapısı olan camilerde çok
fazla görmek mümkündür.

            Günümüzde
değişen şartlar ve gelişen inşa teknolojileri sayesinde, klasik cami
mimarimizde de farklı boyutta örnekler ortaya çıkmaya başlamıştır. Yapı
hacmindeki fiziki değişiklikler, beraberinde sanatçıları iç mekân tezyinatında
da değişim arayışlarına sevk etmiştir. Söz konusu çağın ve teknolojinin
getirdiği imkânların tezyinat alanında kullanılmasıyla kalem işi sanatında da
bir takım yeniliklerin vücûd bulduğu gözlemlenmektedir. 

            Klasik
cami mimarimizde kullanılagelen kalem işi tekniğine ilave bugün farklı malzeme
ve tekniklerle yapılan “ naht tekniği” kalem
işleri almıştır. Bu uygulamanın en güzel örneklerinden biri Ankara Ahmet Hamdi
Akseki Camii’nde görülmektedir.

Keywords

kalem işi, tezyinat, naht

References

• Referans1 Anonim, Diyanet İşleri Başkanlığı, Ahmet Hamdi Akseki Camii, Ankara 2013.
• Referans2 BAYSAL, Ali Fuat, Türk Tezyinat Sanatında Kalem İşleri, Konya 2017.
• Referans3 BİROL, İnci, A. Türk Tezyini Sanatlarında Desen Tasarımı, Çizim Tekniği ve Çeşitleri, İstanbul 2009.
• Referans4 BİROL, İnci, A. ve DERMAN, Çiçek, Türk Tezyini Sanatlarında Motifler, İstanbul 2012.
• Referans5 BOLAY, Süleyman, Hayri, “ Ahmet Hamdi Akseki”, TDV. İslam Ansiklopedisi, C.2, İstanbul 1989, s. 293-295.
• Referans6 ERTUNÇ, Ö. Çiğdem, “Anadolu Selçuklu Dönemi Taçkapıları Süsleme Şeritlerinde Tezyinat”, Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Denizli 2006, S.5, s.114-131.
• Referans7 KESKİNER, Cahide, Türk Motifleri, İstanbul 1990.
• Referans8 NEMLİOĞLU, Candan, “Yerinde Korunmayan Taşınmaz Eserlerin Müzelerde Teşhiri İçin Gerekli Uygulama”, Kuruluşunun 150.’nci Yılında Türk Müzeciliği Sempozyum III Bildirileri, İstanbul 1996, s.162-167.
• Referans9 YETKİN, Suut, Kemal, Estetik, İstanbul 1947.
• Referans10 Kur'an-ı Kerim.