Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi BY6275 Envanter Nolu Mushafın Tezyini Bağlamda Değerlendirilmesi

Year 2022, Issue: 39, 177 - 197, 30.06.2022

Çiğdem Önkol Ertunç

Abstract

Kur’an-ı Kerim’e duyulan saygı ve hürmet onun yüzyıllar boyunca kitap sanatlarının vazgeçilmez bir parçası olmasına sebep olmuştur. Böylelikle her dönemde çok ince ve titiz çalışmaların yürütüldüğü nadide yazma eserler üretilmiştir. Çalışma konusunu oluşturan Mushaf Konya Bölge Yazmalar Eserler Kütüphanesi’nde BY6275 Envanter numarası ile kayıtlıdır. İstinsah tarihinin 989H. (1589M.) olarak belirtildiği Mushaf hattat Abdullah Kırımî’nin talebesi Mahmut bin Abdullah tarafından nesih hatla yazılmıştır. Çalışmanın ilk kısmında Mushaf genel özellikleri itibariyle tasnif edilmiş diğer bölümlerde ise özellikle sûre başı tezyinatları üzerinde durularak ayrıntılı tasarım özellikleri incelenmiştir. Mushaf’ta istinsah edildiği dönemde saray sernakkaşı olarak çalışan Nakkaş Lütfi’den daha öncesinde sernakkaş olarak Karamemi’ nin görevli olması ve tezyini özellikleri bakımından nakkaşhane geleneğine bağlı kalınarak yapılmış bir üslupta olması, mushafın saray nakkaşhanesinde yapılma ihtimalini arttırmıştır. Eserin tezyinat özellikleri III. Murad devri tezhip sanatı bağlamında aktarıldıktan sonra sırasıyla serlevha, sûre başları ve gülleri üzerinden bir seyirde görsellerle anlatılmıştır. Sûre başı ve Mushaf güllerinde bulunan farklı kompozisyon teknikleri kendi aralarında tasnif edilmiştir.

Keywords

Tezyinat, Serlevha, Sûre Başı, Mushaf. Nakkaş

Evaluation Of The Mushaf No. BY6275 İn The Context Of Decoration İn Konya Regional Manuscripts Library

Abstract

The respect and reverence for the Qur'an has become a complementary book from her eyes, one of her needs. In this way, rare manuscripts were produced in which very fine and meticulous studies were carried out in every period. Mushaf, which is the subject of the study, is registered in Konya Regional Manuscripts Library with Inventory number BY6275. 989H of the copy date. It was written in naskh calligraphy by Mahmut bin Abdullah, the student of the Mushaf calligrapher Abdullah Krimî. In the first part of the study, the Mushaf was classified according to its general features, and in the other sections, the detailed design features were examined, especially emphasizing the decorations at the Sure basi. .The presence of a decoration style that developed in accordance with the traditions of the muralist, where Karamemi was assigned as the headnakkash before Nakkaş Lütfi, who worked as the chief minister of the palace at the time the Mushaf was copied, increased the possibility of making the musaf in the palace muralist in this period. Decoration features III. After the Murad era is conveyed in the context of illumination art, it is explained with visuals in a course over serlevha, surah heads and roses, respectively.

Keywords

İllumination, Serlevha, Sûre Başı, Koran. İlluminator

References

• Ahmet Kırkkılıç. Muradi Divanı Sultan Üçüncü Murat Tıpkıbasım. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 1. Basım, 2012.
• Ahmet Kırkkılıç. Sultan Üçüncü Murâd Hayatı Edebi Kişiliği Eserleri ve Divânının Tenkidli Metni. Erzurum: Ankara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Doktora Tezi, 1985.
• Baysal, Ali Fuat. “Mushaf Tezyinatının Tarih İçindeki Gelişimi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 10/3 (01 Ocak 2010), 365-386.
• Celâl Esad ARSEVEN. “Tezhib”. Sanat Ansiklopedisi. 4/1982. İstanbul: Maarif Matbaası, 1943.
• Çiçek Derman. “Tarihimizde Mushafların Bezenmesi”. Diyanet İlmi Dergi 46/4 (2010), 137-144.
• Mine Esiner Özen. “Süleymâniye Kütüphânesindeki Padişah Divânları’ndan Murâdî Dîvânı”. Antik Dekor 44 (1998), 124-125.
• Nurhan Atasoy. Muhibbi Divanı Kara Memi Tıpkı Basım. İstanbul: Masa Yayınları, 2016.