Batı dünyasının Doğuya ve İslâm’a karşı zihniyetini
şekillendiren ve diğer sosyal bilimlerin de söylemine tesir eden oryantalizm
çalışmaları, XIX. yüzyılda gelişimini tamamlamış ve sistemli bir disiplin
halini almıştır. Oryantalizm ve sömürgeciliğin resmî olarak ittifak ettiği bu
dönemde işgal faaliyetlerine paralel olarak İslâm Dini ve tarihi hakkında elde
edilen bilgiler de Müslümanlara karşı yürütülen çok yönlü faaliyetlerde
kullanılmıştır. İslam Dinine ve Tarihine yönelik oryantalistlerce dile
getirilen ithamlara bu dinin müntesiplerince çeşitli reaksiyonlar
gösterilmiştir. Osmanlı matbuatında oryantalist ithamlara karşı kalem mesaisi
yürüten aydınlardan biri de Ahmet Mithat Efendi’dir. Yazar, İslâm medeniyetinin
buhranlı dönemine ve bu medeniyetin son büyük atılımı niteliğinde olan Osmanlı
İmparatorluğu’nun çöküşüne tanıklık etmiştir. Bir kriz döneminde tarihin ve toplumun
sorumluluğunu yüklenmeye çalışan yazar, pek çok konuda sarf etmiş olduğu fikrî
ve edebî mesai sonucu zengin bir literatür oluşturmuştur. Birçok türde eser
kaleme alan yazar, bilhassa son yıllarında, oryantalistler kongresinde edindiği
izlenimlerin de üzerinde bıraktığı tesir sonucu İslâm tarihine dair meseleleri
konu edinmiş ve bu minvalde eserler kaleme almıştır. Bu çalışmada oryantalistlerin
İslâm dini, İslam tarihi ve İslam Peygamberi’ne yönelik iddiaları karşısında
Ahmet Mithat Efendi’nin tutumu ve onun oksidentalist kimliği ele alınacaktır.
Bu doğrultuda öncelikle oryantalizmin tarihi arka planına ve İslam dinini hedef
alan yaklaşımlarına kısaca değinilecektir.
Journal Section | ARTICLES |
---|---|
Authors | |
Publication Date | July 31, 2018 |
Published in Issue | Year 2018 Issue: 3 |