Arıtma Çamurlarının Yönetimi ve Maliyeti: Gediz Havzası Arıtma Çamuru Yönetimi Projesi

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 1, 79 - 90, 31.05.2022

Ayşe Filibeli , Azize Ayol , Nurdan Büyükkamacı

Öz

Atıksu arıtımında giriş atıksuyunun özellikleri ve arıtma için uygulanan işlemlerin verimine bağlı olarak farklı özelliklerde ve miktarda arıtma çamuru oluşmaktadır. Arıtma çamurlarının yararlı amaçlarla kullanılması ve/veya nihai olarak uzaklaştırılmasındaki uygulamalar, çevresel, teknik ve ekonomik uygulanabilirliği olan sürdürülebilir çözüm seçeneklerini içeren bir yönetim sistematiği içinde düşünülmelidir. Çevresel kriterlerin sağlanmasına yönelik olarak uygulamadaki mevzuat ve politikalar doğrultusunda değerlendirmelerin yapılması, bölgesel özellikler ve mevcut olanaklar dikkate alınarak en uygun yönetim sistemine karar verilmesi gerekmektedir. Bu makalede, evsel/kentsel ve endüstriyel arıtma çamurlarının yönetimini belirlemek üzere dikkate alınması gereken esaslar verilerek değerlendirilmektedir. Anılan çalışmada, Gediz Havzası örneğinde mevcut/inşaat halinde/planlanan atıksu arıtma tesislerinde oluşan ve gelecekte oluşması muhtemel arıtma çamuru miktar ve özelliklerinin belirlenmesi, atıksu arıtma tesislerinde arıtma çamuru miktarının azaltılmasını sağlayan prosesleri de dikkate alarak, oluşan/oluşacak arıtma çamurlarının işlenmesi, yararlı kullanımı/geri kazanımı ve nihai olarak bertaraf edilmesine yönelik çözüm önerileri getirilmektedir. Mevcut mevzuat doğrultusunda, çevre politikaları ile uyumlu, yenilikçi teknolojilerin kullanımına olanak sağlayabilen, mevcut ve planlanan yatırımları da dikkate alarak; kısa, orta ve uzun vadede çevresel ve ekonomik olarak uygulanabilir bir çamur yönetim sistematiğinin oluşturulması ve yaklaşık birim maliyetlerin çıkarılmasına yönelik olarak yapılan çalışmaların sonuçları değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Arıtma çamuru, çamur yönetimi, atıksu arıtımı, havza planlama

Teşekkür

Bu makale, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB) adına Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü tarafından yürütülen “Gediz Havzası Arıtma Çamuru Yönetim Planının Hazırlanması Projesi” kapsamında hazırlanmıştır. Proje sürecinde proje ekibine destekleri ile katkı sağlayan tüm kurum, kuruluş ve işletmelere şükranlarımızı sunarız.

Kaynakça

• Atık Yönetimi Yönetmeliği, 29314 sayılı Resmi Gazete, 2015.
• Atıktan Türetilmiş Yakıt, Ek Yakıt Ve Alternatif Hammadde Tebliği, 29036 sayılı Resmi Gazete, 2014.
• Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik, 27533 sayılı Resmi Gazete, 2010.
• Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik, 27721 sayılı Resmi Gazete, 2010.
• Ayol A., Filibeli A., Sir D., Kuzyaka E. (2008) Aerobic and anaerobic bioprocessing of activated sludge: Floc disintegration by enzymes, Journal of Environmental Science Health, 43, 528-35.
• Canziani, R., Spinosa, L., 2019. Sludge: sources and characterization. In: Prasad, M.N.V. (Ed.), Industrial and Municipal Sludge: Emerging Concerns and Scope for Resource Recovery. Elsevier Inc.,. Ch. 1, 3-31, ISBN 978-0-12-815907-1.
• COUNCIL DIRECTIVE of 12 June 1986 on the protection of the environment, and in particular of the soil, when sewage sludge is used in agriculture ( 86 / 278 /EEC).
• Demir, O. and Filibeli A., (2016).The investigation of the sludge reduction efficiency and mechanisms in oxic-settling-anaerobic (OSA) process. Water Science and Technology, V.73, No.10, pp.2311-2323, DOI:10.2166/wst.2016.076.
• EC/2008/98, Waste Framework Directive (Avrupa Birliği Atık Çerçeve Direktifi).
• EPA 40 CFR 260 (40 CFR Part 260, n.d.) PART 260 - Hazardous Waste Management System: General, 1980.
• Erden G., Demir O., Filibeli A. (2010) Disintegration of biological sludge: Effect of ozone oxidation and ultrasonic treatment on aerobik digestibility, Bioresource Technology, 101 (21), 8093-8098.
• Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik, 27661 sayılı Resmi Gazete, 2010.
• Filibeli A., ve Demir, O., (2008). Aşırı çamur üretiminin kaynakta azaltılmasına yönelik uygulamalar. Kent Yönetimi, İnsan ve Çevre Sorunları 08 Sempozyumu. 537-534.
• Filibeli A., Ayol A., (2008) Sludge/Biosolid Management in Turkey from Point View of Practical Applications by Local Authorities and Legal Aspects of Turkish Environmental Policy on Sludge/Biosolid Treatment and Handling. Global Biosolid Atlas, UNEP.
• Filibeli, A., “Arıtma Çamurlarının Sürdürülebilir Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar: Enerji ve Materyal Geri Kazanımı”, IEECC Uluslararası Çevre Mühendisliği Kongresi, 10-12 Ekim 2019, Kocaeli-Gebze.
• Filibeli, A., “Principles of Generating a Sludge Management System”, Eurasia 2018 Waste Management Symposium, 2-4 May 2018, YTU Davutpasa Congress Center, İstanbul/Türkiye.
• Filibeli, A., Ayol, A., Büyükkamacı, N., Saygılı, G., Şener, G., “Investigation of Beneficial Usage Alternatives of Domestic/Municipal/Industrial Treatment Plant Sludges: Case Study of Gediz Watershed Area in Turkey”, 4th International Conference on Sustainable Development, 11-15 April, 2018, Athens, Greece.
• Galilee U. Semblante, Faisal I. Hai, Huu H. Ngo, Wenshan Guo, Sheng-Jie You, William E. Price, Long D. Nghiem, (2014) Sludge cycling between aerobic, anoxic and anaerobic regimes to reduce sludge production during wastewater treatment: Performance, mechanisms, and implications. Bioresource Technology, 155, 395-409.
• Gediz Havzası Arıtma Çamuru Yönetim Planının Hazırlanması Projesi Nihai Raporu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı adına Dokuz Eylül Üniversitesi Çevre Mühendisliği tarafından hazırlanmıştır, Şubat 2016 – Ağustos 2017.
• Grobelak, A., Czerwińska, K., Murtaś, A., General considerations on sludge disposal, industrial and municipal sludge, Industrial and Municipal Sludge Emerging Concerns and Scope for Resource Recovery, Chapter 7, pp. 135-153, 2019.
• Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği, 26047 sayılı Resmi Gazete, 2006. Kusch-Brandt,S., Mohammad A. T. Alsheyab, “Wastewater Refinery: Producing Multiple Valuable Outputs from Wastewater”,2021.
• Metcalf ve Eddy, 2003. Wastewater Engineering: Treatment, Disposal, Reuse.
• Papa, M., Foladori, P., Guglielmi, L., & Bertanza, G. (2017). How far are we from closing the loop of sewage resource recovery? A real picture of municipal wastewater treatment plants in Italy. Journal of Environmental Management, 198, 9–15, doi:10.1016/j.jenvman. 2017.04.061.
• PURE (2012) Good Practices in Sludge Management, Project on Urban Reduction of Eutrophication (PURE), Union of the Baltic Cities Environment Commission, Finland.
• Spinosa, L. and Doshi, P. (2021) “Re-thinking sludge management within the Sustainable Development Goal 6.2”, Journal of Environmental Management, 287 112338.
• TÜBİTAK-KAMAG 108G167 Nolu Proje, Evsel/Kentsel Arıtma Çamurlarının Yönetimi, İTÜ, DEÜ, ODTÜ, BÜ, 2010-2013.
• US EPA PART 503 (40 CFR Part 3)- Standards For The Use or Dısposal Of Sewage Sludge, 1993.
• Wiśniowska, E., Grobelak, A., Kokot, P., Kacprzak, M., Sludge legislation-comparison between different countries, Industrial and Municipal Sludge, Chapter 10, pp. 201-224, 2019.