20. YÜZYILIN İLK YARISINDA TARİHİ DEĞİŞTİREN LİDERLER VE PORTRELERİ

Year 2017, Issue: 8, 377 - 403, 30.07.2017

Deniz Bayav

Abstract

Yirminci yüzyılın ilk yarısı tarihsel anlamda pek çok olayın yaşandığı; işgal, başkaldırı, bağımsızlık, mücadele gibi kavramları barındıran, çalkantılı bir dönem olmuştur. Başta I. Dünya ve II. Dünya Savaşı ve Rus Devrimi, Kurtuluş Savaşı gibi ülkelerin kaderlerini değiştiren pek çok olay yaşanmıştır. Bu dönemde faşizm, komünizm ve demokrasiyi kurmaya çalışan devletler bulunmaktaydı. Döneme hâkim olan liderler siyasetin ve savaşın gölgesinde sanatla da ilgileniyorlar ve ressamlarca pek çok kez resmediliyorlardı.  

Portreyi, yüz ve ondaki ifade yoğunluğu olarak tanımlanabiliriz. Portre resimleri, bir dönem güç ve para sahibi kişilerin siparişleri ile gerçekleştiriliyordu. İktidar sahipleri tüm dönemlerde ve birbirinden uzak ülkelerde belki kendilerini ölümsüzleştirmek, belki bir güç gösterisi olarak ya da propaganda amacıyla portrelerini yaptırmışlardı. Mısır’da ahşap plakalara yapılan Fayyum mumya portreleri, portre denilince anılması gereken dönem eserleridir. Avrupa’da bir dönem kutsal kişilerle birlikte portrelerini yaptırmak popüler bir uygulama idi. 16. yy. da özellikle İngiltere ve Fransa’da minyatür portre uygulaması gelişti. Uzak yerlere giderken yanında taşınabilmesi yönüyle bu portreler kolaylık sağlıyordu. Rönesans dönemi, realist portre çalışmalarının başarılı örnekleri ile doludur. Rembrandt,Van Gogh ve Dürer gibi sanatçılar çok sayıda otoportre çalışan sanatçılardandır.20.yy.a dek pek çok üslup ve anlayışta portre üretilmiştir.20.yüzyılda; Frida Kahlo, Andy Warhol, Picasso, Modigliani, Lucien Freud gibi portrenin olanaklarını zorlayan ve geliştiren sanatçılar olmuştur. Siyasi portre geleneği ise insanlığın geçmişinden bu yana süregelmektedir. Ülkelerin kaderleri değişirken; toplumlara liderlik eden önderler toplumların hafızalarında önemli yer etmişlerdir. Baskıcı ya da özgürlükçü olsun tüm liderler sanatın başlıca konusu olmuş; portreleri yağlıboya resim, heykel, karakalem gibi pek çok teknikte ölümsüzleştirilmiştir.  

Bu araştırma 20.yy.ın ilk yarısında önemli siyasi kişiliklerin, onları önemli kılan kısa özgeçmişleri ile ölümsüzleştirildikleri portre çalışmalarının derlenip değerlendirilmesinden oluşur. Siyasi portreleri incelemeyi amaçlayan bu çalışmada sanat ve siyasetin birlikteliği gösterilerek sanatın bir anlamda bir propaganda aracı olduğu sonucu ortaya çıkarılacaktır. 

Keywords

Portre resmi, siyasi liderler, 20.yy.ın ilk yarısı, siyasi portreler

LEADERS THAT CHANGED HISTORY IN THE FIRST HALF OF THE 20th CENTURY AND THEIR PORTRAITS

Abstract

The first half of the twentieth century that many events became in historic sense had been a turbulent period; housing concepts such as occupation, rebellion, independence and struggle. There have been many events that have changed the fate of countries such as World War I, World War II, the Russian Revolution and the Turkish War of Independence. 

In this period there were states trying to establish fascism, communism and democracy. Leaders in that time period were also interested in arts in the shadow of war and politics. They were portrayed many times by the painters. 

We can describe portrait as face and expression density on it. Portrait paintings were actualized with orders from wealthy people. Potent, at all times and in distant countries, made themselves portrayed perhaps for immortality, perhaps as a force show or for propaganda. Fayum mummy portraits painted on wooden panels in Egypt are the period works which should be mentioned as portrait. It was a popular practice to have portraits with holy people in Europe for a while. In 16th century miniature portrait painting developed especially in England and in France. These portraits were facilitated by the fact that they could be transported. The Renaissance period is filled with successful examples of realist portraits. Artists such as Rembrandt, Van Gogh and Dürer painted selfportraits. Portraits had been portrayed in many styles and school until the 20th century. In the 20th century; there were artists who pushed and developed the possibilities of the portraits like Frida Kahlo, Andy Warhol, Picasso, Modigliani, Lucien Freud and more. 

The tradition of political portrait has been ongoing since mankind's past. While the fate of the countries is changing; the leaders who lead the societies were important in the memory of the societies. All the leaders, whether repressive or libertarian, became the main theme of art; their portraits were immortalized in many techniques such as oil paintings, sculptures, charcoal. 

This research consists of compilation and consideration of immortalized portraits of important political personalities and their short resumes in the first half of the 20th century. This paper, which aims to examine political portraits, will reveal the coexistence of art and politics and reveal the conclusion that art is a means of propaganda in a sense. 

Keywords

Portrait painting, political leaders, first half of the 20th century, political portraits

References

• Alberigi,Merry. 1998. “Churchill: A Portrait of the Statesman As a Young Artist”,British Heritage, Cilt: 19, 7: 26.
• Alkon, Kent Paul. 2006. Winston Churchill's Imagination, Lewisburg, Pennsylvania: Bucknell University Press.
• Başkan, Seyfi. 2005. “Bazı Atatürk Resimlerinden Örneklerle Cumhuriyet Resminde Figür”,Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: XXI, 63: 1045-1069.
• Bonnell, E.Victoria. 1999. Iconography of Power: Soviet Political Posters under Lenin and Stalin, Londra: University of California Press.
• Bown, Matthew Cullerne. 1993. Aleksandr Gerasimov, Matthew Cullerne Bown, Brandon Taylor(editörler), Art of the Soviets: Painting, Sculpture and Architecture in a One-party State, 1917-1992.New York: Manchester University Press.
• Clark, Toby. 2011. Sanat ve Propaganda, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Collier, Martin ve Pedley, Philip. 2005. Hitler and the Nazi State, Oxford: Heinemann Educational Publishers.
• Çelik, Emir. 2014. Dünyayı Değiştiren Liderler, Ankara:Tutku Yayınevi.
• Çimen, Ali. 2012. Tarihi Değiştiren Liderler, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Dinç, İhsan. 2002. Faşist Rejimin Lideri Benito Mussolini’nin Biyografisi İktidara Gelişi, Yükselişi Hazin Sonu, İstanbul: Kastaş Yayınevi.
• Edeer, Şemsettin. 2016. Yüzün Bakışı, 2. Baskı, Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Elibal, Gültekin. 1970. “Osmanlı Toplumunda Batılı Resim”, 20.yy. Tarihi, ed. Ramazan Gökalp Arkın, Cilt: 1, İstanbul: Arkın Kitabevi.
• Elibal, Gültekin. 1973. Atatürk ve Resim Heykel, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Erlanger, Steven. 1 Haziran 1994. “St. Petersburg Journal; The Russians Revisit Stalin’s Never-Never Land”, The New York Times, http://www.nytimes.com/1994/06/01/world/st-petersburg-journal-the-russiansrevisit-stalin-s-never-never-land.html, Erişim Tarihi: 18.01.2017.
• Frey, Nancy Louise. 1998. Pilgrim Stories: On and Off the Road to Santiago, Londra: University of California Press.
• Govan, Fiona. 14 Sep 2011. “General Franco: The Accomplished Artist”, The Telegraph, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/spain/8761811/General-Francothe-accomplished-artist.html
• Hart, H. Michael. 1995. En Etkin 100, İstanbul: Sabah Kitapları.
• Haugen, Brenda. 2007. Benito Mussolini: Fascist Italian Dictator, Minneapolis: Campass Point Books.
• Kalca, Mine.2008.Tarihteki Ünlü Komutanlar Ve Liderler, İstanbul: Karma Kitaplar.
• Klein, M. Julia. 17 Temmuz 2009. “The Myths of the Third Reich”, Wall Street Journal, http://www.wsj.com/articles/SB10001424052970204621904574248290469979768,Eri şimTarihi: 28.11.2016.
• Kreft, Lev. 2014. “20. Yüzyılda Sanat ve Siyaset”, Sanat Siyaset Kültür Çağında Sanat ve Kültürel Politika, ed. Ali Artun, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Leppert, Richard. 2002. Sanatta Anlamın Görüntüsü, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Plamper, Jan, 2003. “The Spatial Poetics of the Personality Cult: Circles around Stalin”, , The Landscape of Stalinism: The Art and Ideology of Soviet Space, ed. Evgeny Dobrenko, Eric Naiman, Seattle ve Londra: University of Washington Press.
• Palomares, Cristina. 2005. The Quest for Survival After Franco: Moderate Francoism and the Slow Journey to the Polls, Portland, Oregon: Sussex Academic Press.
• Phillips, Steve. 2000. Lenin and the Russian Revolution, Oxford: Educational Publishers.
• Polat, Kürşad.2009.Heil Hitler, İstanbul: Yeni Yüzyıl Yayınevi. Rasor, L. Eugene. 2000. Winston S. Churchill, 1874-1965: A Comprehensive Historiography and Annotated Bibliography, Londra: Greenwood Publishing Group.
• Speer, Albert. 1970. Inside the Third Reich, New York: Simonand SchusterInc. Uyanık, Vuslat ve Aksoy, Yeliz.2016.Tarihteki Ünlü Komutanlar ve Liderler, İstanbul: Siyahbeyaz Yayınları.
• http://www.huffingtonpost.co.uk/2013/03/22/winston-churchillportrait_n_2930580.html, Erişim Tarihi: 27.12.2016.
• http://www.poughkeepsiejournal.com/story/entertainment/arts/2016/04/06/roosevelt s-exhibit-art/82707400/, Erişim Tarihi: 11.01.2016.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Francisco_Franco, Erişim Tarihi: 23.01.2017. https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Clavijo, Erişim Tarihi: 27.01.2017.
• http://www.npg.si.edu/exh/travpres/fdrs.htm, Erişim Tarihi: 07.02.2017. Görsel Kaynaklar: Fig. 1: http://csmuze.anadolu.edu.tr/sites/csmuze.anadolu.edu.tr/files/331feyhamandurn.jpg
• Fig. 2: http://www.hobidik.net/uploads/products/large/pr_01_5503_max.jpg
• Fig.3: https://s-media-cacheak0.pinimg.com/736x/44/25/40/44254036c9fe9429f29cb9b947d5160f.jpg
• Fig. 4: https://artinvestment.ru/content/download/news_2010/20100611_nalbandian.jpg
• Fig. 5: http://www.bytwerk.com/gpa/images/hitler/ah36.jpg
• Fig. 6: https://www.facinghistory.org/sites/default/files/Ch06_Image06_large.jpg
• Fig. 7: http://www.artnet.com/WebServices/images/ll00019lldo0UFFgPNECfDrCWvaHBOc0qE /frank-o.-salisbury-portrait-of-sir-winston-churchill.jpg Fig. 8: http://www.artnet.com/WebServices/images/ll00062lldSjKFFgVeECfDrCWvaHBOcyCC/ david-jagger-portrait-of-winston-churchill.jpg
• Fig. 9: http://www.smofa.org/images/system/0000006354_00.jpg
• Fig. 10: https://regnum.ru/uploads/pictures/news/2016/12/21/regnum_picture_14823131521 55877_big.jpg
• Fig. 11: http://museu.ms/remote.jpg.ashx?width=350&height=350&format=jpg&mode=crop&sca le=both&404=no_image.gif&urlb64=aHR0cHM6Ly9tdXNldW1zLmJsb2IuY29yZS53aW5kb 3dzLm5ldC9kYXRhL0RvY3VtZW50cy9BUlRXT1JLUy9tbnpzLzIzMjI5LzM1NTEwNTMxOT UyNjQxZWE4NTU1YWNhYWI3NjI3MTE5LmpwZw&hmac=NM0ZdtesB_s
• Fig. 12: https://buki81.files.wordpress.com/2011/05/tito.jpg
• Fig. 13: http://imgc.allpostersimages.com/images/P-473-48890/53/5326/G88YG00Z/posters/douglas-chandor-study-of-franklin-delano-rooseveltfor-the-painting-big-three-at-yalta.jpg
• Fig. 14: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/77/Franklin_Roosevelt__Presidential_portrait.jpg
• Fig. 15: http://www.counter-currents.com/wp-content/uploads/2015/09/FrancoCrusader.jpg
• Fig. 16: https://www.google.com.tr/imgres?imgurl=http%3A%2F%2Fwww.museoreinasofia.es% 2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Fobras%2FAD03372_2.jpg&imgrefurl=http%3A%2F%2Fw ww.museoreinasofia.es%2Fen%2Fcollection%2Fartwork%2Ffranco&docid=0RV59woEz Axv6M&tbnid=RV7j_w_WvPkUjM%3A&vet=1&w=1527&h=2034&itg=1&hl=tr&bih=592& biw=1301&q=botero%20franco%20reina&ved=0ahUKEwit_O_0pM7RAhVBVRoKHa5oD5 cQMwggKAQwBA&iact=mrc&uact=8
• Fig. 17: http://static.artuk.org/w800h800/IWM/IWM_IWM_LD_7283.jpg
• Fig. 18: http://e-cours-arts-plastiques.com/wp-content/uploads/2014/12/aeroritratto-BenitoMussolini-Aviatore_1930_thumb.jpg