Tarihi Yarımada İnşaat İşlerinde Arkeolojik Kazı İmalatlarının Süre ve Maliyete Etkisi: Vaka Analizi

Year 2021, Issue: 16, 1 - 29, 31.07.2021

Cemil Akçay

Abstract

İstanbul zaman içerisinde birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Geçmişten günümüze miras olarak gelen tarihî yapı ve alanlar düşünüldüğünde İstanbul’da Tarihi Yarımada bir diğer adıyla Sur İçi ön plana çıkmaktadır. Günümüzde Fatih ilçe sınırları içerisinde kalan bölge ile Yenikapı Dolgu Alanı’nın olduğu alan Tarihi Yarımada’yı oluşturmaktadır. Yüzlerce tescilli eserin bulunduğu bu bölgede ayrıca Unesco Dünya Miras listesine giren tarihî alanlar da bulunmaktadır. Bölgenin büyük çoğunluğu Kentsel-Tarihi sit alanıdır. Roma, Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu gibi büyük medeniyetlere başkentlik yapmış olan bölgenin savaşlar neticesinde el değiştirmesi birçok sivil mimarlık örneği yapının yıkılması ve toprak altında kalmasına sebep olmuştur. Bu sebeple bölgede yürütülen inşaat işlerinde söz konusu kültür tabakalarına zarar verilmemesi için İstanbul Arkeoloji Müze Müdürlüğü denetiminde arkeolojik araştırma kazıları yapılmaktadır. Kazıda, taşınır ve taşınmaz kültür varlığına rastlanılması durumunda ilgili Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurul kararları doğrultusunda, kültür varlıklarının tescili ve korunması veya kaldırılması söz konusu olmaktadır. Yine, bölgede benzer şekilde iksa sistemi olarak kuyu temel iksa sistemi yapılmakta ve bunların kazıları da arkeolojik kazı olarak gerçekleştirilmektedir. Tarihi Yarımada’da gerçekleştirilen inşaatlarda uygulanan arkeolojik kazı ve kuyu temel iksa sistemleri, inşaat maliyetlerini arttırmakta ve inşaatların tamamlanma süresini uzatmaktadır.
Bölgedeki örnek bir proje üzerinden yola çıkılarak hazırlanan bu çalışmada arkeolojik kazı ve kuyu temel imalatlarının süre ve maliyete etkisi incelenmiştir. Aynı yapının bu bölgede arkeolojik kazı ile yapılması ile başka bir bölgede normal inşaat teknikleriyle yapılması; maliyet çalışması, kritik yol ile iş planı yapılması ve S eğrileri ile bütçeleme yapılması teknikleri doğrultusunda kıyaslanarak söz konusu etkiler ortaya konulmuştur.

Keywords

Arkeolojik Kazı, Süre, Maliyet, Kuyu Temel, Kritik Yol Metodu

Supporting Institution

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Case Study: Effect of Archaeological Excavation on Time and Cost in Historical Peninsula Construction Works

Abstract

Throughout history, Istanbul has hosted several civilizations. The historical Peninsula, also known as Sur İçi, stands out in Istanbul because of its historical buildings and areas that have been inherited from past generations. The historical Peninsula is located within the borders of the Fatih district and the Yenikapı Filling area. In this region, hundreds of registered works are located and historical sites included in the UNESCO World Heritage list are also found. The region’s Urban-Historical sites constitute the vast majority of the region. Numerous examples of civic architecture were razed and sunk under the ground as the region, which was the capital of great civilizations such as the Roman, Byzantine, and Ottoman empires, changed hands due to wars. Therefore, archaeological research excavations are conducted under the Museum Directorate’s supervision to avoid damage to existing cultural elements during construction works in the region. When movable and immovable cultural assets are discovered during excavation, they are either are registered and protected or removed according to the decisions of the Cultural Heritage Preservation Board. Similarly, the region’s shoring system is constructed as a well foundation and excavations are performed as archaeological excavations. The use of archaeological excavation and well foundation shoring systems in the constructions on the historic Peninsula raises construction costs and extends the completion time. This study investigates the effects of archaeological excavation and well foundation construction on time and cost based on an outstanding project in the region. These effects were revealed by comparing the archaeological excavation of the same building in this region and construction with standard construction techniques in another region, in line with cost study, a business plan with critical path, and budgeting techniques with the S-curves.

Keywords

Archaeological Excavation, Time, Cost, Well Foundation, CPM

References

• Ahuja, Vishal ve V. Thiruvengadam. “Project Scheduling And Monitoring: Current Research Status.” Construction Innovation 4 (2004): 19-31.
• Agyae, Wallace. “Project Planning and Scheduling Using PERT And CPM Techniques With Linear Programming: Case Study.” International Journal of Scientific & Technology Rresearch 4 (2015): 222-227.
• Association for Project Management, Earned Value Management APM Guidelines. Buckinghamshire: APM, 2008.
• Başaran, Sait ve Ufuk Kocabaş. “Theodosius Limanı’ndan Yenikapı Batıklarına.” Colloquium Anatolicum Dergisi 13 (2008): 1-22.
• Dayıoğlu, Mustafa. “Derin Kazıların İncelenmesi ve Derin Kazı Uygulaması Üzerine Bir Örnek: Harbiye Kongre Merkezi Derin Temel Kazısı.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 2010.
• Esin, Ufuk. İstanbul’un En Eski Buluntu Yerleri ve Kültürleri, Semavi Eyice Armağanı İstanbul Yazıları. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, 1992.
• Gould, Frederick E. Managing The Construction Process:Estimating, Scheduling, and Project Control, Fourth Edition. New Jersey: Pearson Education, 2013. İstanbul Tarihi Yarımada Yönetim Planı. İstanbul: İBB ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2018.
• Kaplan, Onur. “5366 Sayılı Kanun Kapsamında Yenileme Alanlarında Gerçekleştirilen Kentsel Dönüşüm Süreci Üzerine Bir Deneme.” Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 7 (2014): 275-304.
• Karadüz, Şule. “Derin Kazı Teknikleri ve Derin Kazı Destekleme Sistemlerine Bir Örnek: Atatürk Kültür Merkezi Kızılay Metro Hattı Projesi, Gar Bölümü.” Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, 2019.
• Karakuyu, Mehmet, Saadet Tuğçe Tezer ve Hatice Balık. “İstanbul’un Tarihsel Topoğrafyası ve Literatür Değerlendirmesi.” Türkiye Araştırmalar Literatür Dergisi 6 (2010): 33-60.
• Kerzner, Harold. Project Management A Sysyems Approach to Planning, Scheduling, and Controlling. New York: John Wiley & Sons, 2009.
• Kholil, Muhammed, Bonitasari Nurul Alfa ve Madjumsyah Hariadi. “Scheduling of House Development Projects with CPM and PERT Method for Time Efficiency (Case Study: House Type 36).” Earth and Environmental Science 140 (2018): 1-2.
• Kızıltan, Zeynep ve Mehmet Ali Polat. Yenikapı Kurtarma Kazıları: Neolotik Dönem Çalışmaları,” Arkeoloji ve Sanat Dergisi 143 (2013): 1-40.
• Kızıltan, Zeynep. “Marmaray-Metro Projeleri ve Yenikapı Arkeolojik Kurtarma Kazıları.” Colloquium Anatolicum Dergisi 13 (2014): 11-44.
• Konior, Jaroslaw ve Mariusz Szostak. “The S-Curve as a Tool for Planning and Controlling of Construction Process-Case Study.” Applied Sciences “10 (2020): 5-9.
• Liberatore, J. Mathew, Bruce Pollack-Johnson ve Colleen A. Smith. “Project Management In Construction: Software Use And Research Directions.” Journal Of Construction Engineering And Management 127 (2001): 101-107.
• Mubarak, Saleh. Construction Project Scheduling and Control. Florida: John Wiley & Sons, 2010.
• Özden, Örnek Elif. “Kentsel Sit Alanı Mutlak Korunuyor Anlamına Geliyor mu.” Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 4 (2006): 651-660.
• Özdemir, İlker ve Arzu Bodur. “Türkiye’de Yapı Projelerinin Nakit Akış Sorunlarının Yazılım Desteğiyle İzlenmesi ve Çözümlenmesi.” 2. Yapı İşletmesi Kongresinde Sunulan bildiri, İzmir, 15-17 Haziran 2020.
• Rukancı, Fatih ve Hakan Anameriç. “Arşiv Belgeleri ile II. Abdülhamid Dönemi Müzecilik Faaliyetleri.” Tarih Araştırmaları Dergisi 66 (2019): 383-418.
• Türkkan, Yusuf Sait. Proje Yönetiminde Planlama ve Kontrol Teknikleri. İstanbul: Doğu Kütüphanesi, 2015.
• Škomrlj, Nives Ostojić ve Mladen Radujković. “S-Curve Modelling in Early Phases Of Construction Projects.” Gradevinar 64 (2012): 647-654.
• Zalmai, Mohammed L, Cemil Akcay ve Ekrem Manisalı. “Time-Cost Optimization Using Harmony Search Algorithm In Construction Projects.” Revista De La Construction 18 (2019): 226-237.
• 5366 Sayılı Kanun, Erişim Tarihi 07 Mart 2021.