MAĞLUBİYETİ UNUTTURAN TÖREN: ESARETTEN KURTULAN GAZİ OSMAN PAŞA’NIN İSTANBUL’DA KARŞILANIŞI

Year 2017, Volume: 6 Issue: 1, 9 - 21, 29.12.2017

Mustafa Aydın

Abstract

Bu makale; Gazi Osman Paşa’nın Ruslarca esir edilmesi akabinde götürüldüğü Rusya’daki yaşantısını, Ayastefanos Antlaşması’nın mübadelesinin hemen sonrasında esir tutulduğu Harkov’dan serbest bırakılarak Odesa/Hocabey’den İstanbul’a gelişini, vapurdan indiği andan itibaren devlet yetkilileri, halk ve Sultan II. Abdülhamit tarafından coşkulu bir şekilde karşılanmasını ve bu sırada yaşananların basına nasıl yansıtıldığını ele almaktadır. Mağlubiyetle biten yıpratıcı bir savaşın ardından savaş esnasındaki kahramanlıkların halk nezdinde yüceltilerek yeni bir moral takviyesi, yani bir ölçüde psikolojik bir rahatlama, mağlubiyetin maddi ve manevi ağırlığını bir nebze olsun unutturma anlayışının tipik örneği olan bu karşılama merasimi, dönemin Takvim-i vekayi, Ceride-i havadis, Basiret ve Vakit gazetelerinde geniş ölçüde yer bulmuş ve bir ölçüde matbuat yoluyla İstanbul ile sınırlı kalmayan daha geniş bir kamuoyu duyurusuna dönüştürülmüştür. Gazetelerin bu olayı hayli yüksek dille ve heyecanla anlatmalarının ardında devlet destekli psikolojik unsurların öne çıktığı açıktır. Bu konuyla alakalı olarak 1946 yılında yazılmış kitapçığın da kaynaklarının söz konusu gazete haberleri olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Gazi Osman Paşa, Plevne, II. Abdülhamit, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Mirliva Tevfik Paşa, Ahmed Vefik Paşa

Greeting the Liberated Gazi Osman Pasha: A Welcoming Ceremony that made him Forget his Defeat

Abstract

This
article discusses Gazi Osman Pasha’s life in Russia following his imprisonment
by the Russians; his release from captivity in Harkov; and his return to
Istanbul from Odessa (Hocabey) right after the exchange following the Treaty of
San Stefano, 1878. It focuses on the enthusiastic greeting he received from the
state officials, the public, and Sultan Abdulhamit II upon his return and how
all of this reflected in the media. His welcoming ceremony is an example of new
moral support, a kind of psychological relief, created by publicly elevating
the heroic deeds that took place during a devastating war, and the approach to negate
the material and spiritual burden of the defeat. It received widespread media
coverage in the newspapers of the time such as Takvim-i vekayi, Ceride-i
Havadis, Basiret, and Vakit and this was transformed into an
extensive public announcement through press even outside Istanbul.

Apparently,
state-supported psychological elements were behind the newspapers’ loud and
exuberant coverage of this event. It has been reported that the mentioned
newspaper reports were also resources for the book written on this subject in
1946.

Keywords

Gazi Osman Pasha, Plevne, Abdulhamit II, 1877-1878 Ottoman-Russian War, II, Mirliva Tevfik Pasha, Vefik Pasha

References

• İrade Dahiliye: 778/63300, 771/62783
• Takvim-i vekayi no: 2059, 2065.
• Basiret no: 2372, 2381, 2383, 2384, 2388, 2390.
• Ceride-i havadis no: 3659, 3660.
• Vakit no: 822, 836, 838, 852, 862, 863, 864, 865, 867, 869, 870, 871, 920, 921.
• AK, Mahmut, “Tiryaki Hasan Paşa”, DİA, c. XLI, İstanbul 2012, s. 205-207.
• AYDIN, Mahir, “Doksanüç Harbi 1877-1878”, DİA, c. IX, s. 498-499.
• ÇİÇEK, Kemal, “Osman Paşa, Özdemiroğlu”, DİA; c. XXXIII, İstanbul 2007, s. 471-473.
• DANİŞMEND, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, IV, İstanbul 1972.
• DAVID, Géza, “Kanije”, DİA, c. XXIV, s. 307-308.
• ERGİN, Osman, İstanbul Şehreminleri, İstanbul 1927.
• ERGİN, Osman, İstanbul Şehreminleri, (haz. Ahmed Nezih Galitekin), İstanbul 1996.
• FURNEAUX, Rupert, Tuna Nehri Akmam Diyor, (çev. Ş.-D. Türkömer), İstanbul 2014.
• GÖVSA, İbrahim Alâettin, “Rauf Paşa, Mehmet, (1832-1908)”, Türk Meşhurları Ansiklopedisi, (İstanbul), ty, s. 316-317.
• GÖZTEPE, Tarık Mümtaz, Gazi Osman Paşa İstanbul’un Kollarında, İstanbul 1946.
• HÜLÂGÜ, Metin, “Gazi Osman Paşa 1833-1900”, DİA, c. XIII, Ankara 1996, s. 464-465.
• “İgnatyev, Nikolay Pavloviç, Kont”, AnaBritannica, c. XI, s. 476.
• KUNERALP, Sinan, Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839-1922), İstanbul 1999.
• RYAN, Charles S., Plevne’de Bir Avusturyalı, (çev. Ali Rıza Seyfioğlu), (2. bsk.), İstanbul 2014.
• STANLEY, Francis, St. Petersburg’dan Plevne’ye Gazi Osman Paşa, (çev. S. Cıngıllıoğlu), İstanbul 2007.
• SUNGUR, Çetin, “Habeşistan’dan Kafkasya’ya Bir Osmanlı Paşası: Özdemiroğlu Osman Paşa”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2012.
• TÜRKGELDİ, Ali Fuad, Mesail-i Mühimme-i Siyasiyye, II, (yay. haz. Bekir Sıtkı Baykal), (2. bsk.), Ankara 1987.