İŞLEM BAZLI MANİPÜLASYONUN İSTATİSTİKSEL SINIFLANDIRMA ANALİZLERİYLE BELİRLENMESİ

Year 2010, Issue: 11, 1 - 30, 26.08.2011

Öğr. Gör. Melik Kamışlı Doç. Dr. Nuray Girginer

Abstract

İşlem bazlı manipülasyonun yatırımcılar, hisse senedi piyasası ve bunlara bağlı olarak tüm ekonomi üzerinde
önemli olumsuz etkileri söz konusudur. Dolayısıyla işlem bazlı manipülasyonun belirlenmesine yönelik
yapılacak bir çalışma, konunun taraflarına önemli bilgiler sağlayacaktır. Yatırımcılara hisse senedi seçim
kararını alırken yol gösteren finansal oranların, işlem bazlı manipülasyon açısından gösterge olarak
kullanabilirliğini ölçmeyi amaçlayan bu çalışmada, Lojistik Regresyon ve Diskriminant Analizi kullanılmıştır.
Çalışmada, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda 1996–2005 yılları arasında meydana gelen işlem bazlı
manipülasyonlara ait veriler kullanılarak, finansal oranlar hesaplanmıştır. Bu finansal oranlar analizlerde
bağımsız değişkenleri oluşturmuş, bağımlı değişken ise işlem bazlı manipülasyonun gerçekleşme durumuna
göre “0” ve “1” şeklinde dikotomik olarak kodlanmıştır. Yapılan analizlerin sonucunda “Aktif Kârlılığı” ve
“Hisse Başına Defter Değeri” bağımsız değişkenlerinin, işlem bazlı manipülasyonun belirlenmesinde önemli
finansal oranlar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Diskriminant Analizi, Lojistik Regresyon Analizi, Sınıflama Yöntemleri, Manipülasyon, Finansal Oranlar, İMKB

References

• Akgül, A. (1997). İstatistiksel Analiz Teknikleri :"SPSS'te İşletme Uygulamaları". Ankara: Emek Ofset.
• Albayrak, A.S. (2006). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Anderson, T.W., (2003), “An Introduction to Multivariate Statistical Analysis, Third Edition”, New Jersey: Wiley-Interscience.
• Bhattacharya, U. & Daouk, H. (2002). The World Price of Insider Trading, The Journal of Finance, Cilt 57, Sayı , s. 75–108. 95
• Bircan, H. (2004). Lojistik Regresyon Analizi: Tıp Verileri Üzerine Bir Uygulama, Kocaeli Üniversitesi Sosyal
• Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 2, s. 185–208. Coşkun, S., Kartal, M., Coşkun, A. ve Bircan, H. (2004). Lojistik Regresyon Analizinin İncelenmesi ve Dişhekimliğinde Bir Uygulaması, Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, s. 41–
• Eken, H. (2008). Piyasa Etkinliği ve İMKB: Zayıf Formda Etkinliğe İlişkin Ekonometrik Bir Analiz, Muhasebe ve Finansman Öğretim Üyeleri Bilim ve Araştırma Derneği (MUFAD) Dergisi, Ocak 2008
• Ertekin, G. (1999). Sermaye Piyasası Kanunu Açısından Ekonomik Suçlar ve İçerden Öğrenenlerin Ticareti.
• Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi. Fesli, M. (2003). İçeriden Öğrenenlerin Ticareti ve Manipülasyonlar. İstanbul Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Jarrow, R. A. (1992). Market Manipulation, Bubbles, Corners, and Short Squeezes, The Journal of Financial and Quantitative Analysis, Cilt 27, Sayı 3, s. 311–337.
• Jiang, G., Mahoney, P. G. & Mei, J. (2005). Market Manipulation: A Comprehensive Study of Stock Pools,
• Journal of Financial Economics, Cilt 77, Sayı 1, s. 147–170. Kalaycı, Ş. (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kamışlı, M. (2008). İşlem Bazlı Manipülasyonun Finansal Oranlarla Belirlenmesi: İstanbul Menkul Kıymetler
• Borsası’nda İstatistiksel Sınıflandırma Analizleriyle Bir Uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi. Kumar, P. & Seppi, D.J. (1992). Futures Manipulation with ‘Cash Settlement’, The Journal of Finance, Cilt 47, Sayı 4, s. 1485-1502.
• Küçükkocaoğlu, G. (2003). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda Gün İçi Getiri, Volatilite ve Kapanış Fiyatı
• Manipülasyonu. Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi. Kütükçü, D. (2003). İçerde Öğrenenlerin Ticareti. İstanbul Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Özparça, İ. (2000). Hisse Senedi Piyasalarında Manipülasyon Ve Spekülasyon, Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Pickholz, G.M. & Pickholz, J.R. (2000). Manipulation, Eighteenth Cambridge International Symposium, s. 34–
• Sekreter, M.S., Akyüz, G. ve Çetin, E.İ. (2004). Şirketlerin Derecelendirilmesine İlişkin Bir Model Önerisi: Gıda
• Sektörüne Yönelik Bir Uygulama, Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 8, s. 139– Tezcanlı, M.V. (1996). İçerden Öğrenenlerin Ticareti. İstanbul: Ufuk Yayınları
• Ünsal, A., (2000), “Diskriminant Analizi ve Uygulaması Üzerine Bir Örnek”, Gazi Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, : 19-36.
• Ünsal, A. ve Güler, H. (2005). Türk Bankacılık Sektörünün Lojistik Regresyon ve Diskriminant Analizi ile İncelenmesi, VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik. Sempozyumu, 26-27 Mayıs 2005, İstanbul.
• Yalçıner, K., Atan, M. ve Boztosun, D. (2005). Finansal Oranlarla Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişki,
• Muhasebe Finansman Dergisi, Sayı 27, s. 176–187.