Fenomenoloji Transandantal Olmak Zorunda mı?

Year 2024, , 1 - 23, 31.12.2024

Eylem Hacımuratoğlu

https://doi.org/10.26650/arcp.1413766

Abstract

Fenomenolojik hareket içinden fenomenolojinin transandantal niteliğine yöneltilen eleştirilerin bir örneğini yakın zamanda Claude Romano sunar. Makalede Romano’nun eleştirisinin neden isabetli olmadığı tartışılacaktır. Birinci başlık, Husserlci fenomenolojinin başlangıçtaki Kartezyen karakterinin ve transandantal dönüşümünün, şüpheciliğin ciddiye alınmasından kaynaklandığına dair iddiaya ayrılmıştır. Romano, Husserl’i transandantal fenomenolojiye götüren şeyin, felsefenin görevinin şüphecilik karşısında bilimleri temellendirmek olduğunu düşünmesi ve evrensel bir şüpheden hareketle bilinç ile gerçeklik arasında indirgenemez bir ontolojik ayrım varsayması olduğunu ileri sürer. Oysa Romano’ya göre fenomenolojiyi transandantal bir felsefe olmaya zorlayan bu gerekçeler reddedilebilir. Zaten transandantal bir fenomenoloji olanaklı da değildir; çünkü transandantal kuruluş fikri, bilinç ve gerçeklik arasında varsayılan ikici ontolojik ayrımla ve fenomenolojinin gerçekliğe olduğu haliyle doğrudan erişime izin vermesiyle bağdaşmaz görünür. İkinci başlıkta, bağdaşmaz görünen bu tezlerin, korelasyonun kendisinin bilinç ve dünyaya önceliğini, bedenli bilinçle dünyanın kökendeki olgusal etkileşimini, zamansal ve çağrışımsal sentezler boyunca anlamın genetik kuruluşunu hesaba kattığımızda transandantal bir fenomenolojiyi nasıl birlikte olanaklı kıldığı gösterilecektir. Üçüncü başlık, Romano’nun transandantal fenomenoloji eleştirisinin dayandığı sınırlı epokhe’nin karşısına evrensel epokhe’yi koyacaktır. Dördüncü başlıkta Husserl’in şüpheciliğe yönelik esas ilgisinin, kökensel felsefe idesinden hareketle şüpheciliğe biçtiği tarihsel role bağlı olduğu açıklanacaktır. Son başlık ise, transandantal fenomenolojinin, şüpheciliği alt ederek felsefe idesini gerçekleştirebilecek tek sahici felsefe olduğunu ortaya çıkaracaktır. Sonuç olarak, transandantal fenomenoloji, realizm karşısındaki idealist bir konum olarak değil, her türlü nesnelcilik karşısında, nesnelerin varlığının ve bilgisinin olanak koşullarını araştıran bir konum olarak anlaşıldığı sürece, fenomenolojinin özgün bir felsefe olmasının onun transandantal niteliğine bağlı olduğu savunulacaktır.

Keywords

Transandantal fenomenoloji, Claude Romano, Husserl, Kartezyenizm, şüphecilik

Thanks

İlginiz için şimdiden teşekkür ederim. Saygılar.

Must Phenomenology be Transcendental?

Abstract

An example of criticism of the transcendental character of phenomenology from within the phenomenological movement has recently been presented by Claude Romano. I argue against Romano’s criticism. The first section is devoted to the claim that the Cartesian character of early Husserlian phenomenology and its transcendental turn resulted from taking scepticism seriously. According to Romano, the reasons that force phenomenology to be a transcendental philosophy can be rejected. Moreover, a transcendental phenomenology is already impossible because of the incompatibility of the basic phenomenological theses: Realism, dualism and transcendentalism.
The second section demonstrates how these seemingly incompatible theses together make a transcendental phenomenology possible. The third section deals with the universal epoché beyond the idea of a limited epoché on which Romano’s critique of transcendental phenomenology is based. The fourth chapter argues that Husserl’s main interest in scepticism has to do with the historical role assigned to scepticism, depending on the original idea of philosophy as universal, rigorous and first science. The fifth section demonstrates that transcendental phenomenology is the only genuine philosophy capable of realising this idea of philosophy by overcoming scepticism. In conclusion, I argue that phenomenology’s originality depends on its transcendental nature, as long as it is understood as a position that investigates the conditions of possibility of being and knowledge of objects in the face of all forms of objectivism.

Keywords

Transcendental phenomenology, Claude Romano, Husserl, Cartesianism, scepticism

References

• Aristote. La metaphysique Tome I. Çeviren Jules Tricot. Paris: J. Vrin, 1986. google scholar
• Benoist, Jocelyn. Phenomenologie, semantique, ontologie. Paris: PUF, 1997. google scholar
• Dastur, Françoise. “Husserl.” La philosophie allemande. Derleyen D. Folscheid. Paris: PUF, 1993. google scholar
• Hacımuratoğlu, Eylem. “La question de l’idealite dans les Recherches logiques de Husserl: une lecture proto-transcendantale.” Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi, 2022. google scholar
• Husserl, Edmund. Hua I. Cartesianische Meditationen und Pariser Vortrage. Editör S. Strasser. Den Haag: M. Nijhoff, 1950. google scholar
• Husserl, Edmund. Hua II. Die Idee der Phanomenologie: FünfVorlesungen. Editör W. Biemel. Den Haag: M. Nijhoff, 1950. google scholar
• Husserl, Edmund. Hua III/1. Ideen zu einer reinen Phanomenologie und phanomenologischen Philosophie. Erstes Buch. Editör Karl Schuhmann. Den Haag: M. Nijhoff, 1976. google scholar
• Husserl, Edmund. Hua VI. Die Krisis der europaischen Wissenschaften und die transzendentale Phanomenologie. Editör Biemel Walter. Den Haag: M. Nijhoff, 1954. google scholar
• Husserl, Edmund. Hua VII. Erste Philosophie I (1923-24): Kritische Ideengeschichte. Editör R. B«hm. Den Haag: M. Nijhoff, 1956. google scholar
• Husserl, Edmund. Hua VIII. Erste Philosophie II (1923-24): Theorie der phanomenologischen Reduktion. Editör R. B«hm. Dordrecht-Boston-London: Kluwer Academic Publishers, 1996. google scholar
• Husserl, Edmund. Hua XVII. Formale und Transzendentale Logik: Versuch einer Kritik der logischen Vernunft, Editör P. Janssen. Den Haag: M. Nijhoff, 1974. google scholar
• Husserl, Edmund. Hua XVIII. Logische Untersuchungen. Erster Band: Prolegomena zur reinen Logik. Editör Holenstein Elmar. Den Haag: M. Nijhoff, 1975. google scholar
• Husserl, Edmund. Hua XIX/1. Logische Untersuchungen. Zweiter Band -I. Teil: Untersuchungen zur Phanomenologie und Theorie der Erkenntnis. Editör U. Panzer. Den Haag: M. Nijhoff, 1984. google scholar
• Husserl, Edmund. L’origine de la geometrie. Çeviren J. Derrida. Paris: PUF, 2010. google scholar
• Husserl, Edmund. La philosophie comme science rigoureuse. Çeviren Marc B. de Launay. Paris: PUF, 1989. google scholar
• Husserl, Edmund. Experience et jugement. Recherches en vue d’une genealogie de la logique. Çeviren Denise Souche-Dagues. Paris: PUF, 1991. google scholar
• Husserl, Edmund. Idees directrices pour une phenomenologie et une philosophie phenomenologique pures, Tome I. Introduction generale a la phenomenologie pure. Çeviren Paul Ricreur, Paris: Gallimard, 2003. google scholar
• Landgrebe, Ludwig. “Husserl’s departure from cartesianism.” Edmund Husserl: Critical assessments of leading philosophers. Vol. I. Editör R. Bernet, D. Welton, G. Zavota, 134-176. New York: Routledge, 2005. google scholar
• Romano, Claude. Au caur de la raison, la phenomenologie. Paris: Gallimard, 2010. google scholar
• Romano, Claude. “La phenomenologie doit-elle demeurer cartesienne?.” Les etudes philosophiques 1 (2012): 27-48. google scholar
• Romano, Claude. Zamansal Macera: Hadisevi Hermeneutiği Tanıtan Üç Makale. Çeviren Kadir Filiz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2021. google scholar
• Staiti, Andrea. “On Husserl’s Alleged Cartesianism and Conjunctivism: A Critical Reply to Claude Romano.” Husserl Studies 31/2 (2015): 123-141. google scholar
• Zahavi, Dan. “Metaphysical Neutrality in Logical Investigations.” One Hundred Years of Phenomenology : Hussserl’s Logical Investigations Revisited. Editör Dan Zahavi ve Frederik Stjernfelt, 93-108. Netherlands, The Hague: Kluwer Academic Publishers, 2002. google scholar