Nasirüddin Şah Dönemi İranı'nda (1848-1896) Modernleşme ve Meşruiyet Araçlarından Biri Olarak Müzik

Yıl 2017, Cilt: 37 Sayı: 1, 101 - 118, 15.06.2017

Akın Kiren

Öz

XIX. yüzyıl monarşileri, toplumları modernleştirme ve karşı karşıya kalınan meşruiyet krizlerini aşmada belli sembol ve yöntemlere ihtiyaç duymuşlardı. Bunların İran'da yoğun ve programlı olarak kullanılması, İran tahtında yaklaşık yarım asır kalan Nasirüddin Şah dönemine (1848-1896) denk gelmektedir. Şah, otoritesini İram toplumu gözünde meşrulaştırmak ve devletle toplumu birbirine bağlamak amacıyla; tören, kutlama, seremoni, askeri geçit ve anma gibi faaliyetlerin yanında, bayrak, marş, arma, nişan vb. simge ile sembollerden yararlanmıştır. Bu kapsamda, müzik de imaj belirleme ve belirlenen imajı güçlendirme noktasında önemli bir işlev görmüştür. Esasında Kaçar iktidarının müziğe karşı resmi tutumu daha XIX. yüzyıl başından itibaren değişim göstermiştir. Söz konusu yıllarda yazılan eserlerde müzik tartışılmaya başlamış, Saray'daki müzisyenlerden bahsedilmiştir. Ancak özellikle Nasirüddin Şah zamanında, müziğe bizzat Saray tarafından veya ileri gelen devlet adamlarınca destek olunmuştur. Hatta Nasirüddin Şah, deyim yerindeyse müziğin hamiliğini yapmıştır. O'nun dönemi, Batı müziğinin İran'a girdiği dönem olarak anılmaktadır. Öte yandan, müziğin kendisine taziye gösterileri içerisinde daha geniş kullanım alanı bulması da yine bu dönemde gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

İran, Nasirüddin Şah, Müzik, Meşruiyet, Modernleşme, Taziye

Music as an Instrument of Modernization and Legitimacy in Iran during the Era of Naser ud-Din Shah (1848-1896)

Öz

Monarchies of the 19th century needed certain symbols and practices to modernize their societies and solve the issues of legitimacy confronting them. In Iran, these symbols and practices were implemented in a comprehensive and programmed manner during the era of Nasir ud-Din Shah (1848-1896), who ruled the country for aproximately a half century. To empower his authority in the eyes of society and to integrate the state with the people, the Shah used certain signs and symbols such as flags, anthems, emblems, and medals, in addition to activities such rituals, celebrations, ceremonies, parades, and commemorations. In this context, music also had a very important function in making and building a new image. The official attitude of the Qajar administations towards music had changed since the beginning of the 19th century. In works written during those years, authors discussed music and referenced the musicians ot the Court. Particularly in the era of Nasir ud-Din Shah, however, the Court and notables supported developing music themselves. Nasir ud-Din Shah can be said to have taken music under his protection, and his reign is also remembered as the time then Western music entered Iran. Meanwhile, this period also coincides with the time music found a chance to play an active role in Ta'zieh ceremonies.

Anahtar Kelimeler

Iran, Nasir ud-Din Shah, Music, Legitimization, Modernization, Ta'zieh

Kaynakça

• -